Cơ quan nào có quyền trưng cầu ý dân? [2023]

Trưng cầu dân ý là một vấn đề liên quan tới các quyền dân chủ của nhân dân, đó là việc nhà nước tổ chức dựa trên cách thức biểu quyết để quyết định những vấn đề cần thiết của đất nước. Việc Trưng cầu dân ý phải thực hiện dựa trên các quy định của pháp luật. Vậy Cơ quan nào có quyền trưng cầu ý dân? Hãy cùng LVN Group nghiên cứu qua nội dung trình bày dưới đây!

1. Trưng cầu dân ý là gì?

Căn cứ theo khoản 1 điều 3 Luật trung cầu dân ý 2015 quy định:

1. Trưng cầu ý dân là việc Nhà nước tổ chức để cử tri cả nước trực tiếp biểu quyết bằng cách thức bỏ phiếu quyết định những vấn đề cần thiết của đất nước theo hướng dẫn của Luật này.

Trưng cầu dân ý bản chất là để thực hiện các quyền làm chủ của Nhân dân đối với một số công việc của Nhà nước. Ở Việt nam việc trưng cầu dân ý được thể hiện ví dụ như việc đi bầu cử chủ tịch nước, công dân được thực hiện quyền làm chủ của mình dựa trên các hoạt động trưng cầu dân ý, Tuy nhiên phải trong phạm vi và quy định của pháp luật cụ thể về trưng cầu dân ý.

2. Cơ quan nào có thẩm quyền trưng cầu ý dân?

Quốc hội là đơn vị đại biểu cao nhất của Nhân dân, đơn vị quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Quốc hội uỷ quyền cho ý chí của nhân dân. Nhưng để nhân dân trực tiếp biểu quyết về các vấn đề chính trị, Hiến pháp hay pháp lý cụ thể thì cần thông qua trưng cầu ý dân. Vậy trưng cầu ý dân là gì? Cơ quan nào có thẩm quyền quyết định trưng cầu ý dân? Sau đây Luật Hoàng Anh xin trình bày về vấn đề này.

Căn cứ Điều 19 Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014 quy định:

“Điều 19. Trưng cầu ý dân

1. Quốc hội quyết định trưng cầu ý dân về Hiến pháp hoặc về những vấn đề cần thiết khác theo đề nghị của Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ hoặc ít nhất một phần ba tổng số đại biểu Quốc hội.

2. Kết quả trưng cầu ý dân có giá trị quyết định đối với vấn đề được đưa ra trưng cầu ý dân.”

Trưng cầu ý dân là việc Nhà nước tổ chức để cử tri cả nước trực tiếp biểu quyết bằng cách thức bỏ phiếu quyết định những vấn đề cần thiết của đất nước.

Trưng cầu ý dân chính là một trong những cách thức của dân chủ trực tiếp. Về cơ bản, trưng cầu ý dân được hiểu là thủ tục cho phép cử tri bỏ phiếu trực tiếp đối với các vấn đề chính trị, Hiến pháp hay pháp lý cụ thể và kết quả trưng cầu ý dân có thể ràng buộc về mặt pháp lý, hoặc được sử dụng cho mục đích lấy ý kiến tham vấn. Trưng cầu ý dân diễn ra khi một đơn vị nhà nước có thẩm quyền đề nghị bỏ phiếu về một vấn đề nào đó, có thể là việc thông qua Hiến pháp mới; sửa đổi, bổ sung Hiến pháp; thông qua một đạo luật; hoặc đơn giản là một chính sách cụ thể của nhà nước.

Vai trò của trưng cầu ý dân trong đời sống chính trị của mỗi quốc gia phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như: các điều kiện về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, trình độ dân trí, trình độ chính trị, trình độ pháp lý, thói quen thực hiện dân chủ của người dân trong từng nước, phụ thuộc vào sự tác động của các quốc gia khác trong khu vực và thế giới.

Công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đủ mười tám tuổi trở lên tính đến ngày trưng cầu ý dân có quyền bỏ phiếu để biểu quyết khi Nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân, trừ hai trường hợp sau:

• Người bị kết án tử hình đang trong thời gian chờ thi hành án, người đang phải chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo, người bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì không được ghi tên vào danh sách cử tri.
• Người đã có tên trong danh sách cử tri nếu đến thời gian bắt đầu bỏ phiếu bị kết án tử hình, phải chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo hoặc bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì Ủy ban nhân dân cấp xã xóa tên người đó trong danh sách cử tri và thu hồi thẻ cử tri.

Ngày bỏ phiếu trưng cầu ý dân là ngày chủ nhật, do Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định và được công bố chậm nhất là 60 ngày trước ngày bỏ phiếu trưng cầu ý dân.

Trưng cầu ý dân phải đảm bảo các nguyên tắc sau đây:

• Bảo đảm để Nhân dân trực tiếp thể hiện ý chí của mình trong việc quyết định những vấn đề cần thiết của đất nước; tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường đồng thuận xã hội.
• Thực hiện nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín khi trưng cầu ý dân.
• Việc trưng cầu ý dân phải được tiến hành theo trình tự, thủ tục do Luật này quy định.

Cuộc trưng cầu ý dân hợp lệ phải được ít nhất ba phần tư tổng số cử tri cả nước có tên trong danh sách cử tri đi bỏ phiếu. Nội dung trưng cầu ý dân được quá nửa số phiếu hợp lệ tán thành có giá trị thi hành; đối với trưng cầu ý dân về Hiến pháp (toàn văn Hiến pháp hoặc một số nội dung cần thiết của Hiến pháp) phải được ít nhất hai phần ba số phiếu hợp lệ tán thành.

Hiệu lực của kết quả trưng cầu ý dân được quy định như sau:

• Kết quả trưng cầu ý dân có giá trị quyết định đối với vấn đề đưa ra trưng cầu ý dân và có hiệu lực kể từ ngày công bố.
• Mọi đơn vị nhà nước, tổ chức, cá nhân phải tôn trọng kết quả trưng cầu ý dân.
• Cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm tổ chức và bảo đảm thực hiện nghiêm chỉnh kết quả trưng cầu ý dân.

Cuộc tổng tuyển cử năm 1955 tại miền Nam Việt Nam là một cuộc trưng cầu dân ý nhằm xác định lãnh đạo tương lai của Quốc gia Việt Nam. Được sự ủng hộ của người Mỹ, cuộc bỏ phiếu đã diễn ra với kết quả Thủ tướng Ngô Đình Diệm đắc cử với hơn 98,2% phiếu bầu, được cho là có sự góp sức của việc gian lận bầu cử, chính thức phế truất Quốc trưởng Bảo Đại, trở thành lãnh đạo tối cao, thiết lập chính quyền Việt Nam Cộng hòa.

3. Những hành vi nào bị nghiêm cấm khi trưng cầu ý dân?

Về những hành vi bị nghiêm cấm khi trưng cầu ý dân thì tại Điều 13 Luật Trưng cầu ý dân 2015 quy định cụ thể như sau:

– Tuyên truyền, đưa thông tin sai lệch về nội dung, ý nghĩa của việc trưng cầu ý dân.

– Dùng thủ đoạn lừa gạt, mua chuộc, cưỡng ép, cản trở làm cho cử tri không thực hiện hoặc thực hiện việc bỏ phiếu trưng cầu ý dân trái với mong muốn của mình.

– Giả mạo giấy tờ, gian lận hoặc dùng thủ đoạn khác để làm sai lệch kết quả trưng cầu ý dân.

– Lợi dụng việc trưng cầu ý dân để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của đơn vị nhà nước, tổ chức, cá nhân.

– Vi phạm quy định về bỏ phiếu, kiểm phiếu trưng cầu ý dân, quy định khác của Luật Trưng cầu ý dân 2015.

Trên đây là Cơ quan nào có quyền trưng cầu ý dân? [2023] mà LVN Group muốn giới thiệu đến quý bạn đọc. Hi vọng nội dung trình bày sẽ hỗ trợ và giúp ích cho quý bạn đọc về vấn đề này!