Giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải [Chi tiết 2023]

Theo đó, tại Quyết định 05/2020/HS-GĐT ngày 08/5/2020 do Thẩm phán – Chủ tọa phiên tòa Nguyễn Hòa Bình, Chánh án TANDTC ký đã đưa ra các nhận định về vụ án, từ đó quyết định nêu rõ:

“Căn cứ vào khoản 5 Điều 382, khoản 1 Điều 388 và Điều 389 Bộ luật Tố tụng Hình sự Không chấp nhận Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 15/QĐ-VKSTC-V7 ngày 22/11/2019 của Viện trưởng VKSNDTC”.

1. Toàn cảnh xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm

Hôm nay, tại Trụ sở Tòa án nhân dân tối cao, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao tiến hành xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm đối với vụ án Hồ Duy Hải bị kết án về tội “Giết người” và tội “Cướp tài sản” do có kháng nghị của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. Đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao làm chủ tọa.

Vụ án Hồ Duy Hải phạm tội “giết người” và “cướp tài sản” xảy ra tại tỉnh Long An từ đầu năm 2008. Hai nạn nhân bị sát hại là nữ chuyên viên điệu Cầu Voi, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An. Bản án sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Long An và Bản án phúc thẩm của Tòa án nhân dân tối cao tại TP. Hồ Chí Minh (khi đó) đều tuyên phạt tử hình đối với Hồ Duy Hải.

Năm 2011, Chánh án TAND tối cao và Viện trưởng Viện KSND tối cao đều có quyết định không kháng nghị bản án. Năm 2012, Chủ tịch nước cũng đã có Quyết định bác đơn xin ân giảm hình phạt tử hình của Hồ Duy Hải.

Tuy nhiên, bản án chưa được thi hành do Ngày 4/12/2014, Văn phòng Chủ tịch nước có Công văn thông báo ý kiến của Chủ tịch nước về việc tạm dừng thi hành án tử hình đối với Hồ Duy Hải và yêu cầu Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao chỉ đạo xem xét, làm rõ Hồ Duy Hải có bị kết án oan, sai được không và báo cáo Chủ tịch nước.

Ngày 22/11/2019, Viện KSND tối cao đã có Quyết định kháng nghị theo thủ tục Giám đốc thẩm, đề nghị hủy các bản án sơ thẩm và bản án phúc thẩm đã tuyên đối với Hồ Duy Hải để điều tra lại.

Đại diện VKSND tối cao cho biết, căn cứ để kháng nghị là do Bản án đối với bị cáo Hồ Duy hải có nhiều nội dung chưa phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án, việc thu thập, đánh giá các chứng cứ, tài liệu chưa trọn vẹn, nhiều nội dung cần chứng minh của vụ án còn mâu thuẫn. Đó là mâu thuẫn về hành vi tấn công nạn nhân; hành vi hiếp dâm nạn nhân của bị cáo. Không có nhân chứng nào khẳng định được Hồ Duy Hải có mặt tại hiện trường vụ án. Chưa điều tra làm rõ được địa điểm, người tiêu thụ tài sản do phạm tội mà có theo lời khai của bị cáo. Bên cạnh đó, các đơn vị tiến hành tố tụng đã bỏ sót những chứng cứ vụ án, không trưng cầu giám định vết máu, không đưa ra một số lời khai của Hồ Duy Hải và người làm chứng vào hồ sơ vụ án.

Để đảm bảo khách quan, đúng pháp luật, tránh oan, sai, không bỏ lọt tội phạm, ngoài uỷ quyền các đơn vị Trung ương như: Ban Nội chính Trung ương, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Văn phòng Chủ tịch nước, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, thì Tòa án nhân dân tối cao còn mời uỷ quyền các đơn vị tố tụng tỉnh Long An và luật sư Trần Hồng Phong, người tham gia bảo vệ quyền lợi cho phạm nhân, tới tham dự phiên tòa.

2. Hồ sơ vụ án

Tại phiên tòa, uỷ quyền Viện Kiểm sát nhân dân tối cao khẳng định, trong quá trình xét hỏi của đơn vị điều tra đều có sự tham gia của uỷ quyền viện kiểm sát cùng cấp và luật sư nên hoàn toàn không có chuyện ép cung, nhục hình.

Sau đây là tóm lược hồ sơ vụ án này.

Ngày 13/1/2008, hai nữ chuyên viên Bưu điện Cầu Voi, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An bị sát hại.

Ngày 21/3/2008, nghi can Hồ Duy Hải bị bắt tạm giam để phục vụ điều tra.

Ngày 01/12/2008, TAND tỉnh Long An tuyên phạt tử hình đối với Hồ Duy Hải Ngày 28/4/2009, Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.Hồ Chí Minh tuyên y án sơ thẩm, bác kháng cáo của Hồ Duy Hải.

Từ tháng 5 đến tháng 10 năm 2011, Chánh án TAND và Viện trưởng Viện KSNDTC quyết định không kháng nghị bản án và có Tờ trình gửi Chủ tịch nước đề nghị bác đơn xin ân giảm hình phạt tử hình của Hồ Duy Hải.

Ngày 17/5/2012, Chủ tịch nước có Quyết định bác đơn xin ân giảm hình phạt tử hình của Hồ Duy Hải.

Ngày 4/12/2014, Văn phòng Chủ tịch nước có Công văn thông báo ý kiến của Chủ tịch nước về việc tạm dừng thi hành án tử hình đối với Hồ Duy Hải và yêu cầu Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao chỉ đạo xem xét, làm rõ Hồ Duy Hải có bị kết án oan, sai được không và báo cáo Chủ tịch nước.

Ngày 12/2/2018, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội kiến nghị Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao xem xét, kháng nghị giám đốc thẩm vụ án.

Ngày 24/7/2019, Văn phòng Chủ tịch nước có Công văn thông báo ý kiến của Chủ tịch nước, đề nghị Viện trưởng VKSND tối cao xem xét, quyết định theo thẩm quyền, bảo đảm đúng quy định của pháp luật đối với vụ án Hồ Duy Hải.

Ngày 22/11/2019, Viện KSND tối cao đã kháng nghị theo thủ tục Giám đốc thẩm, đề nghị hủy các bản án sơ thẩm, bản án phúc thẩm đã tuyên đối với Hồ Duy Hải để điều tra lại.

Nhiều chuyên gia pháp lý hàng đầu trong nước nhận định, đây là vụ án nghiêm trọng, phức tạp kéo dài. Đây là 1 vụ án hy hữu, chưa từng có tiền lệ trong lịch sử tố tụng của Việt Nam vì vụ án đã được Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao ban hành quyết định không kháng nghị và đều có Tờ trình gửi Chủ tịch nước đề nghị bác đơn xin ân giảm hình phạt tử hình đối với Hồ Duy Hải và Chủ tịch nước đã quyết định bác đơn xin ân giảm hình phạt tử hình, nhưng nay lại được kháng nghị. Thực tế này đang đặt ra vấn đề cần thiết phải bổ sung và hoàn thiện hệ thống pháp luật tố tụng hình sự của Việt Nam.

3. Những vấn đề có thể xảy ra sau phiên giám đốc thẩm vụ Hồ Duy Hải 

Vì bản án phúc thẩm với Hồ Duy Hải không có gì thay đổi với bản án sơ thẩm trước đó nên theo hướng dẫn tại Điều 388 Bộ Luật Tố tụng Hình sự thì sau phiên tòa Giám đốc thẩm một trong các trường hợp sau có thể xảy ra:

(1) Hội đồng giám đốc thẩm không chấp nhận kháng nghị, giữ nguyên bản án phúc thẩm

Trong trường hợp này, bản án sơ thẩm, phúc thẩm có hiệu lực nên án tử hình sẽ được thi hành theo hướng dẫn của Luật thi hành án hình sự.

(2) Hội đồng giám đốc thẩm tuyên hủy bản án sơ thẩm, phúc thẩm để điều tra lại hoặc xét xử lại.

Hội đồng giám đốc thẩm có thể hủy một phần hoặc toàn bộ bản án để điều tra lại hoặc xét xử lại nếu có một trong các căn cứ sau:

– Kết luận trong bản án, quyết định của Tòa án không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án;

– Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong điều tra, truy tố, xét xử dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án;

– Có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật.

(3) Hội đồng giám đốc thẩm tuyên hủy bản án sơ thẩm, phúc thẩm và đình chỉ vụ án

Khi đó, Hồ Duy Hải sẽ được xác định là không phạm tội và được tiến hành bồi thường theo hướng dẫn Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017.

(4) Sửa lại bản án sơ thẩm, phúc thẩm

Tùy vào việc Hội đồng giám đốc thẩm sửa lại bán án thế nào mà sau đó xác định số phận của Hồ Duy Hải.

(5) Đình chỉ xét xử giám đốc thẩm

Trong trường hợp này, bản án sơ thẩm, phúc thẩm có hiệu lực nên án tử hình sẽ được thi hành theo hướng dẫn của Luật thi hành án hình sự.

4. Công bố bản án giám đốc thẩm vụ Hồ Duy Hải 

Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã công bố bản án giám đốc thẩm vào phiên xử cuối cùng chiều ngày 8/5/2020.

Sau 3 ngày công tác, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã công bố bản án giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải. Thay mặt Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao, Phó Chánh án TAND Tối cao – Nguyễn Trí Tuệ công bố bản án.

heo nội dung bản án giám đốc thẩm, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao xét thấy, trong quá trình điều tra, thu thập chứng cứ, đơn vị điều tra có một số vi phạm, thiếu sót trong việc khám nghiệm hiện trường, thu giữ vật chứng, giám định pháp y như không thu giữ vật chứng khi khám nghiệm hiện trường là con dao, cái thớt, ghế; ghi nhận chưa chính xác về hung khí gây án là cái ghế inox, không trưng cầu ngay vết máu khi khám nghiệm hiện trường, biên bản nhận dạng của Nguyễn Mi Sol, Đinh Vũ Thường không có người chứng kiến, biên bản ghi lời khai của Lê Phụng Hiếu không có chữ ký khác nhận; không đưa vào hồ sơ vụ án các chứng cứ như biên bản ghi lời khai của Đinh Vũ Thường, Nguyễn Mi Sol, Nguyễn Văn Nghị. Kháng nghị của VKSND Tối cao về những vấn đề nêu trên là đúng.

Tuy nhiên, những thiếu sót này không làm ảnh hưởng đến việc xác định bản chất vụ án. Nhưng cần kiến nghị đơn vị cảnh sát điều tra Công an tỉnh Long An phải tổ chức kiểm điểm nghiêm túc về những sái sót nêu trên.

Một số nội dung kháng nghị của Viện trưởng VKSND Tối cao là không chính xác và đã được thu thập trọn vẹn trong quá trình điều tra nên không cần thiết phải điều tra lại. Một số nội dung kháng nghị khác nhưng không có ý nghĩa trong việc chứng minh tội phạm.

Trên cơ sở phân tích, đánh giá thận trọng, khách quan, toàn diện chứng cứ buộc tội, chứng cứ gỡ tội, lời khai của bị cáo trong quá trình điều tra cấp sơ thẩm, phúc thẩm, nhận thấy trong quá trình điều tra, các lời khai của Hải tại các thời gian cần thiết như có sự chứng kiến của VKSND, Luật sư, Hải đều khai nhận tội; khi nhận quyết định khởi tố bị can, quyết định kết luận điều tra, cáo trạng, Hải đều đồng ý với nội dung. Tại phiên tòa sơ thẩm, Hải nhận tội. Sau khi xét xử sơ thẩm Hải có đơn xin giảm nhẹ hình phạt. Khi xét xử phúc thẩm có lúc Hải nhận tội, lúc không nhận tội. Sau xử phúc thẩm, Hải có đơn xin ân giảm xin tha tội chết, không có đơn kêu oan. Trước khi trình Chủ tịch nước bác đơn xin ân giảm án tử hình, VKSND Tối cao đã tiến hành xác minh, lấy lời khai của Hồ Duy Hải thì Hải nhận tội và tỏ ra ân hận về hành vi của mình.

Vì vậy, trong các thời gian cần thiết, Hồ Duy Hải đều thừa nhận hành vi phạm tội và mong muốn được giảm hình phạt. Quá trình điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm và phúc thẩm, không có việc bức cung, ép cung, mớm cung, nhục hình đối với Hải. Nhiều tình tiết thể hiện chỉ người thực hiện hành vi phạm tội mới có thể đưa ra lời khai phù hợp với hiện trường vụ án, kết quả giám định và dấu vết hiện trường. Những vấn đề kháng nghị nêu ra sau khi được phân tích, lý giải càng làm rõ hơn hành vi phạm tội của Hải.

Từ đó, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao quyết định không chấp nhận quyết định kháng nghị số 15 ngày 22/11/2019 của Viện trưởng VKSND Tối cao.

Trước đó, ngày 22/11/2019, VKSND Tối cao có quyết định kháng nghị giám đốc thẩm bản án sơ thẩm và phúc thẩm đối với vụ án Hồ Duy Hải, đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao hủy 2 bản án này để điều tra lại.

Trong phần biểu quyết các vấn đề liên quan đến vụ án, 17/17 Thẩm phán trong Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao thống nhất vụ án đã có những sai sót về tố tụng, nhưng những sai sót đó không làm thay đổi bản chất vụ án; Bản án phúc thẩm và bản án sơ thẩm kết án Hồ Duy Hải đúng người, đúng tội, đúng hình phạt; không chấp nhận kháng nghị của VKSND Tối cao.

Bên cạnh đó, các Thẩm phán trong Hội đồng Thẩm phán biểu quyết thống nhất, kháng nghị số 15 ngày 22/11/2019 của VKSND Tối cao được ban hành trong khi Quyết định số 639 ngày 17/5/2012 của Chủ tịch nước bác đơn xin ân giảm án tử hình của Hồ Duy Hải đang có hiệu lực pháp luật là không đúng pháp luật, không đúng thẩm quyền.