Tội tổ chức cho vay nặng lãi xử lý thế nào? [2023]

Cho vay là một trong những giao dịch dân sự đang rất phổ biến trong đời sống xã hội. Nhu vầy vay tiền cũng như cho vay tiền là nhu cầu chính đáng, đặc biệt là trong bối cảnh sau đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, không phải bất kỳ trường hợp nào việc cho vay cũng là hợp pháp, khi cho vay với một lãi suất nhất định quy định trong Bộ luật dân sự nhằm thu lợi bất chính, người cho vay phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật hình sự. Bài viết dưới đây sẽ gửi tới cho quý bạn đọc các thông tin về Tội tổ chức cho vay nặng lãi xử lý thế nào? [2023].

1. Các trường hợp cho vay nặng lãi bị phạt

Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, phạt tiền từ 10 – 20 triệu đồng đối với các hành vi:

• Kinh doanh dịch vụ cầm đồ cho vay tiền có cầm cố tài sản với lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất 20%/năm theo hướng dẫn của Bộ luật Dân sự;
• Không đăng ký ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự mà cho vay tiền có cầm cố tài sản hoặc không cầm cố tài sản với lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo hướng dẫn của Bộ luật Dân sự;
• Lợi dụng việc tổ chức họ để cho vay lãi nặng mà lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo hướng dẫn của Bộ luật Dân sự.

2. Trường hợp tội cho vay nặng lãi chịu trách nhiệm hình sự

Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự (thường gọi là tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự) được quy định tại Điều 201 Bộ luật hình sự 2015 (được sửa đổi 2017) như sau:

• Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
• Phạm tội mà thu lợi bất chính 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
• Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Thu lợi bất chính là số tiền lãi vượt quá mức lãi suất vay cao nhất theo hướng dẫn của Bộ luật dân sự và các khoản thu trái pháp luật khác của người vay.

Trường hợp thu lợi bất chính là tài sản khác (không phải là tiền) thì phải được quy đổi thành tiền tại thời gian chuyển giao tài sản vay

Vì vậy, tội cho vay lãi nặng là trường hợp bên cho vay cho bên vay vay tiền với mức lãi suất gấp 05 lần trở lên mức lãi suất cao nhất quy định tại khoản 1 Điều 468 của Bộ luật dân sự 2015, tức 20%/năm. Trường hợp cho vay bằng tài sản khác (không phải là tiền) thì khi giải quyết phải quy đổi giá trị tài sản đó thành tiền tại thời gian chuyển giao tài sản vay.

3. Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn xử lý đối với Tội tổ chức cho vay lãi nặng

Mới đây, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã có Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Điều 201 Bộ luật Hình sự và việc xét xử vụ án hình sự về Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự. Theo đó, Nghị quyết 01/2021 hướng dẫn xác định số tiền thu lợi bất chính để xử lý trách nhiệm hình sự như sau:

• Trường hợp cho vay nặng lãi đã hết thời hạn vay theo thỏa thuận thì số tiền thu lợi bất chính để xác định trách nhiệm hình sự gồm tiền lãi và các khoản thu trái phép mà người vay phải trả cho người cho vay sau khi trừ đi số tiền lãi tương ứng với mức lãi suất cao nhất theo hướng dẫn của Bộ luật Dân sự trong cả kỳ hạn vay.
• Trường hợp cho vay lãi nặng chưa hết thời hạn vay theo thỏa thuận mà bị phát hiện thì số tiền thu lợi bất chính để xác định trách nhiệm hình sự bao gồm tiền lãi và các khoản thu trái pháp luật khác mà người vay phải trả cho người cho vay sau khi trừ đi số tiền lãi tương ứng với mức lãi suất cao nhất theo hướng dẫn của Bộ luật Dân sự tính đến thời gian đơn vị có thẩm quyền phát hiện và ngăn chặn.
• Trường hợp bên vay đã trả tiền lãi trước hạn và các khoản thu trái pháp luật khác thì số tiền thu lợi bất chính để xác định trách nhiệm hình sự bao gồm tiền lãi và các khoản thu trái pháp luật khác mà người vay thực tiễn đã trả cho người cho vay sau khi trừ đi số tiền lãi tương ứng với mức lãi suất cao nhất theo hướng dẫn của Bộ luật Dân sự.

4. Tổ chức cho vay lãi nặng cho thể kiện dân sự được được không?

Theo quy định tại Điều 9 Nghị quyết 01/2019/NQ-HĐTP thì:

Hợp đồng vay tài sản có thỏa thuận về lãi suất, lãi trên nợ gốc quá hạn, lãi trên nợ lãi quá hạn cao hơn mức lãi suất, lãi trên nợ gốc quá hạn, lãi trên nợ lãi quá hạn được pháp luật quy định thì mức lãi suất, lãi trên nợ gốc quá hạn, lãi trên nợ lãi quá hạn vượt quá không có hiệu lực; số tiền lãi đã trả vượt quá mức lãi suất, lãi trên nợ gốc quá hạn, lãi trên nợ lãi quá hạn quy định được trừ vào số tiền nợ gốc tại thời gian trả lãi; số tiền lãi đã trả vượt quá còn lại sau khi đã trừ hết nợ gốc thì được trả lại cho bên vay.

Vì vậy nếu từ quy định này ta kết hợp với quy định tại Điều 486 Bộ luật Dân sự 2015; thì khi đi vay nếu vay lãi nặng thì khoản lãi suất vượt quá 20%/năm thì về mặt lý thuyết sẽ không được tính (không có hiệu lực). Cho nên người vay có thể khởi kiện dân sự đối với người cho vay lãi nặng để có thể yêu cầu vô hiệu phần lãi suất vượt quá 20%/năm.

Trên đây là nội dung về Tội tổ chức cho vay nặng lãi xử lý thế nào? [2023]. Mong rằng nội dung trình bày này sẽ gửi tới cho quý bạn đọc những thông tin bổ ích. Nếu có câu hỏi hay cần tư vấn, vui lòng liên hệ với công ty luật LVN Group để chúng tôi có thể trả lời cho quý bạn đọc một cách nhanh chóng nhất.