Tranh chấp quyền nuôi con là loại tranh chấp phổ biến khi ly hôn. Trong những trường hợp khác nhau quyền nuôi con cũng được thay đổi khác nhau. Vậy khi nào người bố được quyền nuôi con? Các điều kiện để giành quyền nuôi con là gì? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Văn bản hướng dẫn
- Luật hôn nhân và gia đình 2014
Pháp luật quy định thế nào về giành quyền nuôi con sau khi ly hôn?
Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên thì Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định cụ thể về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn tại Điều 81, theo đó:
1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo hướng dẫn của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con. Trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi. Trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Vì vậy khi tiến hành ly hôn thì hai vợ chồng cần tiến hành thỏa thuận quyền nuôi con. Tòa án chỉ giải quyết tranh chấp trong trường hợp hai bên không thể thương lượng, thỏa thuận được cũng như Tòa án dựa vào Luật Hôn nhân và gia đình, quy định các nguyên tắc để giải quyết tranh chấp về quyền nuôi con sau khi ly hôn.
Nguyên tắc giải quyết tranh chấp quyền nuôi con khi ly hôn
Nguyên tắc 1: Con dưới 36 tháng tuổi sẽ được ưu tiên quyền nuôi con thuộc về mẹ.
Nguyễn tắc 2: Con từ 3 tuổi đến 7 tuổi thì quyền nuôi con của cha và mẹ ngang bằng nhau. Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào các điều kiện: Vật chất (điều kiện kinh tế, gia sản, thu nhập, tài sản, chỗ ở,…); Tinh thần (thời gian chăm sóc, giáo dục, dạy dỗ con, thời gian vui chơi với con, trình độ học vấn, nhân cách đạo đức,…)
Nguyên tắc 3: Con trên 7 tuổi thì Tòa án phải xem xét nguyện vọng của trẻ và ghi nhận bằng văn bản.
Cần lưu ý: đối với trường hợp con dưới 36 tháng tuổi thì mẹ là trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. Nhưng khi con trên 36 tháng tuổi thì cha sẽ có quyền yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn trong một số trường hợp cụ thể.
Khi nào người bố được quyền nuôi con?
Về nguyên tắc, việc nuôi con khi ly hôn trước hết do các bên thỏa thuận, Tòa án sẽ dựa vào thoả thuận của các bên để quyết định giao quyền nuôi con cho bố hay mẹ. Nếu không thỏa thuận được thì có thể yêu cầu Tòa án giải quyết.
Trong quá trình giải quyết tòa án sẽ dựa trên các yếu tố sau để xem xét ai có thể đáp ứng các điều kiện tốt nhất cho con:
– Thu nhập hàng tháng (Có đảm bảo để nuôi con được không);
– Chỗ ở ổn định;
– Môi trường sống (Có đảm bảo cho sự phát triển tốt nhất về thể chất lẫn tinh thần cho con không?);
– Thời gian công tác (Có thời gian để chăm sóc con được không?);
– Sự quan tâm, chăm sóc của cha/mẹ dành cho con?;
– Điều kiện về sức khỏe của từng bên,…
Các điều kiện để người bố giành quyền nuôi con
Điều kiện vật chất
- Có thu nhập thực tiễn, đủ tiềm lực tài chính đảm bảo nuôi dưỡng, chăm sóc tốt nhất cho con
- Có thu nhập ổn định
- Có chỗ ở ổn định, hợp pháp, điều kiện môi trường xung quanh tốt
- Và các điều kiện vật chất khác
- Người bố cần chứng minh, cung cấp cho Tòa án các giấy tờ như hợp đồng lao động, bảng lương, giấy tờ chứng minh về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở…
Điều kiện tinh thần
- Có nhiều thời gian để chăm sóc, nuôi dưỡng con
- Dành nhiều tình cảm quan tâm, yêu thương con, tôn trọng ý kiến của con
- Điều kiện cho con được học tập, vui chơi giải trí
- Chứng minh đối phương thường xuyên phải đi công tác xa nhà, không có thời gian chăm sóc cho con,…
- Người bố có thể chứng minh điều kiện tinh thần của mình thông qua thời gian biểu của mình.
Chứng minh đối phương không đáp ứng điều kiện trực tiếp nuôi con
- Chứng minh trong thời gian chung sống, đối phương không quan tâm đến con, hay đánh đập, bạo lực với con về mặt tinh thần lẫn thể xác, ngăn cản, không tạo điều kiện cho con được phát triển kỹ năng… ảnh hưởng sâu sắc đến việc phát triển toàn diện của con.
- Nguyên nhân ly hôn là do lỗi của đối phương ví dụ như ngoại tình, bạo lực gia đình,…
- Người mẹ không đủ điều kiện về vật chất để nuôi dưỡng con tốt nhất
- Từ những vấn đề đó khẳng định đối phương không đủ điều kiện được quyền nuôi con, sẽ ảnh hưởng đến khả năng phát triển và nhân cách của con
- Lưu ý: việc chứng minh những điều này phải không phải là liệt kê mà phải có một bằng chứng giành quyền nuôi con cụ thể, rõ ràng, đầy sức thuyết phục để Tòa án căn cứ vào đó để xem xét, chẳng hạn như có giấy tờ giám định thương tích, có bằng chứng chứng minh là lỗi của đối phương dẫn
Trường hợp nào cha, mẹ không có quyền nuôi con sau ly hôn?
– Theo quy định tại Điều 54, Khoản 3, Luật Hôn nhân và gia đình: “Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo hướng dẫn của Bộ luật dân sự.” Dẫn chiếu tới quy định tại Điều 47 Bộ luật dân sự 2015, các trường hợp cha, mẹ không có quyền nuôi con sau ly hôn bao gồm:
+ Cha, mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự;
+ Cha, mẹ đều có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi;
+ Cha, mẹ đều bị hạn chế năng lực hành vi dân sự;
+ Cha, mẹ đều bị Tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con;
+ Cha, mẹ đều không có điều kiện chăm sóc, giáo dục con và có yêu cầu người giám hộ
Thủ tục người bố giành quyền nuôi con khi ly hôn
Trường hợp vợ chồng thỏa thuận
- Nộp hồ sơ yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn cùng với yêu cầu xác nhận người bố có quyền tự nuôi con tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người vợ cư trú, công tác
- Hồ sơ hợp lệ Tòa án sẽ ra thông báo thụ lý giải quyết và thông báo nộp tiền tạm ứng lệ phí đối với người yêu cầu
- Đương sự nộp tiền tạm ứng lệ phí và nộp lại biên lai cho Tòa án
- Tòa án tiến hành hòa giải giữa các đương sự
- Hòa giải không thành thì Tòa án ra quyết định công nhận thuận tình ly hôn và công nhận quyền nuôi con của người bố
(Cơ sở pháp lý: Khoản 2 Điều 29; Điều 35, 37; điểm h Khoản 2 Điều 39; Khoản 2 Điều 149, Điều 397 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015)
Trường hợp vợ chồng có tranh chấp
- Người bố nộp hồ sơ khởi kiện ly hôn giành quyền nuôi con lên Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người vợ cư trú/ công tác
- Nếu đơn hợp lệ Tòa án tiến hành thụ lý vụ án và thông báo cho người khởi kiện nộp tiền tạm ứng án phí
- Người khởi kiện nộp tiền tạm ứng án phí theo thông báo và nộp biên lai lại cho Tòa án
- Tòa án thực hiện xác minh hồ sơ chứng cứ và tiến hành hòa giải
- Tòa án mở phiên Tòa xét xử vụ án, Thẩm phán ra bản án ly hôn và bản án không có kháng cáo thì người bố được quyền nuôi con
(Cơ sở pháp lý: Khoản 1 Điều 28, điểm a Khoản 1 Điều 35, điểm i Khoản 2 Điều 39, Điều 146, Điều 191, 195, 196, 205, 220, 266 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015)
Mời bạn xem thêm
- Thuận tình ly hôn giải quyết trong bao lâu?
- Thuận tình ly hôn hòa giải mấy lần?
- Có bắt buộc cấp dưỡng cho con riêng của vợ sau ly hôn không?
Liên hệ ngay
Trên đây là tư vấn của LVN Group về vấn đề “Khi nào người bố được quyền nuôi con“. Để biết thêm thông tin chi tiết và nhận thêm sự tư vấn khi có nhu cầu về các vấn đề liên quan đến thủ tục chia tài sản khi ly hôn, ly hôn nhanh, ly hôn thuận tình hoặc tư vấn về thủ tục Xác nhận tình trạng hôn nhân Bình Dương… của LVN Group, hãy liên hệ: : 1900.0191.
Giải đáp có liên quan
Căn cứ, trong các trường hợp sau, tòa án sẽ quyết định bố là người trực tiếp nuôi con dưới 36 tháng tuổi sau ly hôn:
– Bố và mẹ thỏa thuận bố là người nuôi con và thỏa thuận này phù hợp với lợi ích của con. Quan hệ hôn nhân gia đình cũng là một quan hệ pháp luật dân sự nên khi giải quyết ly hôn, Tòa án tôn trọng thỏa thuận của các đương sự. Do đó, nếu vợ chồng đã thỏa thuận rõ bố nuôi con dưới 36 tháng tuổi sau ly hôn và thỏa thuận này phù hợp với lợi ích của con Tòa án sẽ ghi nhận điều này.
– Mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con dưới 36 tháng tuổi. Mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con là mẹ không đáp ứng đủ một hoặc cả hai điều kiện sau:
+) Điều kiện về vật chất bao gồm: Thu nhập, tài sản, chỗ ở của mẹ không đáp ứng được nhu cầu tối thiểu về ăn, ở, sinh hoạt, điều kiện học tập… của con.
+) Điều kiện về tinh thần bao gồm: thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con, tình cảm đã dành cho con từ trước tới nay, điều kiện cho con vui chơi giải trí, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn…của mẹ.
Để được nuôi con dưới 36 tháng tuổi trong trường hợp này, người bố ngoài đưa ra các chứng cứ chứng minh mẹ không đủ điều kiện cũng phải chứng minh mình có đủ hai điều kiện trên.
Theo quy định, Tòa án sẽ căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con để giao con cho một trong hai người nuôi con. Tuy nhiên, trong thực tiễn, nhiều người đã giành được quyền nuôi con nhưng trong quá trình sống chung với con, nhiều quyền lợi của con không được bảo đảm.
Vì tiên liệu được trường hợp này, khoản 2 Điều 84 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 đã quy định căn cứ để thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn gồm:
– Cha, mẹ có thỏa thuận.
– Người nuôi con không còn đủ điều kiện để chăm sóc, trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
– Căn cứ vào nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
Đặc biệt, nhiều trường hợp cha, mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa có thể giao con cho người giám hộ theo hướng dẫn tại khoản 4 Điều 84 Luật Hôn nhân và Gia đình.
Vì vậy, có thể thấy, không phải mọi trường hợp, sẽ ấn định người chăm sóc, nuôi dưỡng con cố định mà trong quá trình sống chung với con, nếu có các căn cứ nêu trên thì quyền nuôi con sau khi ly hôn có thể thay đổi.
Như phân tích ở trên, việc giành quyền nuôi con khi không thỏa thuận được sẽ do Tòa án ấn định. Tuy nhiên, pháp luật không quy định cụ thể các điều kiện cũng như căn cứ để ấn định giao con cho cha hay mẹ. Do đó, trên thực tiễn, các bên thường sẽ chứng minh những vấn đề sau đây:
-Có thu nhập đảm bảo nuôi dưỡng, chăm sóc tốt nhất cho con
-Có thời gian, giành nhiều tình cảm quan tâm, yêu thương con
-Chứng minh có nhiều điều kiện khác tốt cho con hơn đối phương
-Chứng minh đối phương không đáp ứng điều kiện nuôi con trực tiếp