Chế định bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng [Chi tiết 2023]

Chế định bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng là gì? Những vấn đề xoay quanh chế định bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng là gì? Hãy theo dõi nội dung trình bày sau đây để có câu trả lời cho hai câu hỏi trên bạn !.

Chế định bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng

1. Khái niệm bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng.

Do sự phát triển của xã hội, các chế định pháp luật cũng dần thay đổi, trách nhiệm bồi thường tổn hại không còn được coi là hình phạt mà là nghĩa vụ, bổn phận của người bị tổn hại phải bồi thường cho người bị tổn hại nhằm phục hồi tình ttạng tài sản của người bị tổn hại. Trách nhiệm dân sự nói chung và trách nhiệm bồi thường tổn hại nói riêng mang đặc tính của trách nhiệm dân sự. Đó là trách nhiệm tài sản nhằm khôi phục tình trạng tài sản của người bị tổn hại do đơn vị nhà nước có thẩm quyền áp dụng. Tuy nhiên, việc khôi phục tình trạng tài sản bằng biện pháp bồi thường tổn hại của người gây ra tổn hại không phải bao giờ cũng đem lại hậu quả như mong muốn. Vì rất nhiều nguyên nhân khác nhau, người gây ra tổn hại không thể bồi thường và người bị tổn hại không thể “phục hồi lại tình trạng tài sản ban đầu” như trước khi bị tổn hại. Bởi vậy, cần có các cơ chế và các cách thức khác để khắc phục tình trạng tài sản của người bị tổn hại.

Trách nhiệm bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng khác với trách nhiệm bồi thường tổn hại trong hợp đồng. Trách nhiệm bồi thường tổn hại trong hợp đồng là trách nhiệm dân sự phát sinh do không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ theo hợp đồng. Đặc điểm của loại trách nhiệm này là giữa hai bên (bên chịu trách nhiệm và bên bị tổn hại) có quan hệ hợp đồng và tổn hại phải do hành vi không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ đã gây ra. Trong trường hợp các bên có quan hệ hợp đồng nhưng tổn hại xảy ra không liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ theo hợp đồng, trách nhiệm này là trách nhiệm ngoài hợp đồng. Trong trường hợp gây tổn hại về tính mạng, sức khoẻ, dù hai bên có quan hệ hợp đồng được không có quan hệ hợp đồng, trong thực tiễn xét xử đều áp dụng trách nhiệm bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng. Đây là áp dụng tương tự pháp luật, vì trong các quy định chung về nghĩa vụ không có các quy định cụ thể về cách tính tổn hại.

2. Đặc điểm bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng:

Bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng là trách nhiệm phát sinh dưới tác động trực tiếp của các quy phạm pháp luật, khi có hành vi vi phạm pháp luật gây tổn hại. Là loại trách nhiệm dân sự phát sinh bên ngoài và không phụ thuộc vào hợp đồng.

Căn cứ xác định trách nhiệm bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng gồm:

– Yếu tố có tổn hại xảy ra trên thực tiễn (tổn hại về vật chất và tinh thần) là nền tảng cơ bản đồng thời là điều kiện bắt buộc của trách nhiệm bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng.

– Hành vi vi phạm đó là vi phạm những quy định của pháp luật nói chung, khi đó có thể là hành vi vi phạm những quy định của pháp luật về hình sự, hành chính, kinh tế…

– Bốn điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng gồm: Có tổn hại xảy ra, hành vi gây tổn hại là hành vi trái pháp luật, có lỗi của người gây tổn hại và có mối liên hệ nhân quả giữa tổn hại và hành vi trái pháp luật.

Bên gây tổn hại phải bồi thường nhanh chóng, kịp thời và toàn bộ. Các bên không có sự thỏa thuận trước như đối với trường hợp vi phạm hợp đồng. Một số trường hợp bồi thường tổn hại ngay cả khi không có lỗi, nếu pháp luật có quy định.

Thời điểm xác định trách nhiệm: Phát sinh từ thời gian xảy ra hành vi gây tổn hại.

3. Nguyên tắc bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng.

Bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng là một trong các chế định đầu tiên của pháp luật dân sự được hình thành từ thời pháp luật La Mã ra đời cách đây hàng ngàn năm. Theo thời gian, chế định bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng ngày càng được hoàn thiện. Cùng với hợp đồng dân sự, việc gây tổn hại do hành vi trái pháp luật là căn cứ chủ yếu làm phát sinh nghĩa vụ dân sự. Ở Việt Nam bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng chủ yếu được quy định trong Bộ luật dân sự. Mặt khác còn được quy định trong Bộ luật hàng hải, hàng không dân dụng, Bộ luật lao động….

Theo điều 558 Bộ luật dân sự 2015 quy định.

1. Thiệt hại thực tiễn phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Các bên có thể thỏa thuận về mức bồi thường, cách thức bồi thường bằng tiền, bằng hiện vật hoặc thực hiện một công việc, phương thức bồi thường một lần hoặc nhiều lần, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

2. Người chịu trách nhiệm bồi thường tổn hại có thể được giảm mức bồi thường nếu không có lỗi hoặc có lỗi vô ý và tổn hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình.

3. Khi mức bồi thường không còn phù hợp với thực tiễn thì bên bị tổn hại hoặc bên gây tổn hại có quyền yêu cầu Tòa án hoặc đơn vị nhà nước có thẩm quyền khác thay đổi mức bồi thường.

4. Khi bên bị tổn hại có lỗi trong việc gây tổn hại thì không được bồi thường phần tổn hại do lỗi của mình gây ra.

5. Bên có quyền, lợi ích bị xâm phạm không được bồi thường nếu tổn hại xảy ra do không áp dụng các biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn chặn, hạn chế tổn hại cho chính mình.

Bên vi phạm pháp luật gây tổn hại có nghĩa vụ bù đắp toàn bộ tổn hại mà bên bị vi phạm đã phải gánh chịu bồi thường phải kịp thời mức bồi thường có thể do hai bên tư thoả thuận không tự thoả thuận được thì sẽ do đơn vị có thẩm quyền xác định. Căn cứ làm phát sinh trách nhiệm bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng là hành vi vi phạm pháp luật, tổn hại xảy ra, quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm pháp luật với tổn hại và lỗi của bên vi phạm. Tuy nhiên, chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ, chủ sở hữu súc vật, chủ sở hữu nhà cửa… phải bồi thường tổn hại ngay cả khi họ không có lỗi, trừ trường hợp tổn hại xảy ra hoàn toàn do lỗi của người bị tổn hại hoặc do sự kiện bất khả kháng.

4. Xác định mức tổn hại phải bồi thường.

* Thiệt hại do tài sản bị xâm phạm: người chịu trách nhiệm bồi thường phải đền bù những khoản sau đây:

– Giá trị của tài sản bị mất, bị hủy hoại hoặc bị hư hỏng.

– Giá trị phần lợi ích gắn liền với việc sử dụng, khai thác tài sản bị mất, bị giảm sút.

– . Chi phí hợp lý để ngăn chặn, hạn chế và khắc phục tổn hại.

– Thiệt hại khác do luật quy định.

* Thiệt hại sức do sức khoẻ bị xâm phạm: người có hành vi xâm phạm đến sức khoẻ của người khác phải bồi thường những khoản sau.

– Thu nhập thực tiễn bị mất hoặc bị giảm sút của người bị tổn hại; nếu thu nhập thực tiễn của người bị tổn hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại.

– Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tiễn bị mất của người chăm sóc người bị tổn hại trong thời gian điều trị; nếu người bị tổn hại mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc thì tổn hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị tổn hại.

– Thiệt hại khác do luật quy định.

* Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm bao gồm:

– Tất cả các chi phí bồi thường tổn hại do sức khỏe bị xâm phạm theo hướng dẫn tại Điều 590 của Bộ luật dân sự 2015.

–  Chi phí hợp lý cho việc mai táng;

–  Tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị tổn hại có nghĩa vụ cấp dưỡng;

–  Thiệt hại khác do luật quy định.

* Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm bao gồm:

–  Thu nhập thực tiễn bị mất hoặc bị giảm sút của người bị xâm phạm danh dự , nhân phẩm, uy tín.

– mức bù đắp tổn thất về tinh thầnmaf người bị xâm phạm phải gánh chịu.

– Thiệt hại khác do luật quy định.

Bài viết trên đã gửi tới những thông tin chi tiết và cụ thể về chế định bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng. Hãy liên hệ Công ty Luật LVN Group để được tư vấn và hỗ trợ về chế định bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng nếu có những câu hỏi liên quan đến chế định bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng.