Cấu thành tội phạm tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người

Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người là gì? Các dấu hiệu pháp lý cấu thành tội phạm làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người?

1. Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người là gì?

Kế thừa các nội dung hợp bản trong các quy định trước đây của BLHS 1985,1999 dựa vào sở luận chung của khoa học luật hình sự, Điều 8 BLHS 2015 quy định về khái niệm tội phạm như sau

Tội phạm hành vi nguy hiểm cho hội được quy định trong Bộ luật Hình sự, do người năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật hội chủ nghĩa theo quy định của Bộ luật này phải bị xử hình sự

Quy định về khái niệm tội phạm trên đây thể hiện toàn diện các đặc điểm bản của tội phạm như: tính nguy hiểm cho hội của tội phạm, tính lỗi của tội phạm, tính trái pháp luật tính chịu hình phạt của tội phạm

Không chỉ thể hiện các đặc điểm của tội phạm, Điều 8 BLHS 2015 còn tạo khả năng, làm khuôn mẫu cho việc xây dựng các khái niệm về một tội phạm cụ thể trong phần các tội phạm của BLHS Việt Nam năm 2015. Các tội phạm cụ thể được quy định trong Phần các tội phạm của BLHS Việt Nam năm 2015 thể được khái quát theo khuôn mẫu của Điều 8 của BLHS Việt Nam năm 2015

Trên sở quy định tại Điều 8 240 BLHS năm 2015 dựa vào luận khoa học của luật hình sự, thể rút ra khái niệm tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người như sau

Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người hành vi cố ý đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác khả năng truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người; đưa vào hoặc cho phép đưa vào Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm khả năng lây truyền cho người hoặc các hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người, do người đủ năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện

Dựa vào dựa vào luận khoa học của luật hình sự khái niệm về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người trên đây thể xác định các dấu hiệu pháp của tội tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người trong bốn yếu tố bản của tội phạm : Khách thể của tội phạm, mặt khách quan của tội phạm, chủ thể của tội phạm mặt chủ quan của tội phạm

2. Các dấu hiệu pháp lý cấu thành tội phạm làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người:

Khách thể của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người 

Khách thể của tội phạm theo luận khoa học luật hình sự quan hệ nào được quy định tại Phần các tội phạm trong BLHS Việt Nam năm 2015 cũng đều xâm hại đến một hoặc một số quan hệ hội nhất định bằng cách gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại cho những quan hệ hội đó

Thông qua việc gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại cho khách thể của tội phạm, tội phạm thể hiện được đầy đủ tính chất mức độ nguy hiểm cho hội

Tại Phần các tội phạm của BLHS Việt Nam năm 2015, các tội phạm cụ thể được sắp xếp một cách khoa học thành các chương dựa vào khách thể loại của tội phạm. Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người được quy định tại chương: Các tội phạm về môi trường” 

Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người một trong các tội phạm xâm phạm đến sự an toàn về tính mạng sức khỏe con người. Điểm khác bản đối với các tội xâm phạm trực tiếp đến sự an toàn về tính mạng sức khỏe con người được quy định tại Chương XII BLHS Việt Nam năm 2015 : Dấu hiệu Làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho ngườichỉ như một nguy tiềm ẩn sự nguy hiểm đến tính mạng hoặc sức khỏe con người, trong khi đó khách thể trực tiếp của làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người vẫn xâm phạm đến chế độ bảo vệ môi trường

Tính nguy hiểm cho hội của tội phạm này còn thể hiện chỗ làm giảm các lợi ích của môi trường trong sạch của hội, vi phạm đến quyền được sống trong môi trường của mỗi người, gây thiệt hại đe dọa gây thiệt hại cho con người

Nghiên cứu về khách thể của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người theo Điều 240 BLHS năm 2015 cũng cần phân tích chỉ ra đối tượng tác động của tội phạm

Trong khoa học luật hình sự đối tượng tác động của tội phạm bộ phận của khách thể của tội phạm khi tác động đến bộ phận này tội phạm gây thiệt hại cho khách thể của tội phạm

Đối tượng tác động của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người theo Điều 240 BLHS năm 2015 động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm đã bị nhiễm bệnh nguy hiểm cho người khả năng lây lan sang người

Động vật các loại chim, thú, gia cầm, các loài tôm , các loài côn trùng ... được gọi chung là sinh vật cảm giác tự vận động

Sản phẩm động vật thực phẩm được chế biến từ động vật hay nói cách khác sản phẩm được hình thành từ động vật như thịt, xương, sữa, các bộ phận từ động vật khác ...

Thực vật các loại cây, rễ, củ, hoa, , củ, hạt ... sản phẩm thực vật các loại sản phẩm được chế biến từ thực vật như bột, dầu, nước ép các loại ..

Vật phẩm khác bất vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh truyền nhiễm khả năng lây bệnh cho người như công cụ giết mổ,bao đóng gói, phương tiện tàng trữ, vận chuyển động vật, thực vật..

Trên đây khách thể đối tượng tác động của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, để xác định dấu hiệu pháp tiếp theo của tội phạm cần tìm hiểu mặt khách quan của tội phạm

Mặt khách quan của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người 

Trên sở quy định cụ thể trong Điều 240 BLHS Việt Nam năm 2015 về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người cho thấy tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người loại tội phạm cấu thành tội phạm vật chất, theo khoa học luật hình sự thì tội phạm cấu thành tội phạm vật chất cần thiết phải đủ các dấu hiệu về mặt khách quan của tội phạm, đó : Hành vi nguy hiểm cho hội, hậu quả nguy hiểm cho hội mối quan hệ nhân quả giữa hành vi hậu quả đó

Dấu hiệu đầu tiên trong mặt khách quan của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người hành vi nguy hiểm cho hội của tội phạm. Điều 240 BLHS năm 2015 quy định 3 dạng hành vi của tội phạm tại Khoản 1 của Điều luật:

a) Dạng hành vi khách qua thứ nhất của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người : Đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người

Dịch bệnh nguy hiểm những loại dịch bệnh dễ lây nhiễm, dễ lan rộng nhanh chóng từ người này sang người khác, từ vùng này sang vùng khác trong cộng đồng. Dịch bệnh nguy hiểm cho người được hiểu những căn bệnh khả năng gây tổn hại nặng cho sức khỏe người nhiễm bệnh khả năng gây tử vong cao nhưng lại khó chữa trị trong hoàn cảnh hiện tại khi dịch bệnh xảy ra tại một hoặc một số địa bàn trong hội

Danh mục các loại dịch bệnh nguy hiểm cho người do Bộ y tế quy định được cập nhật thường xuyên hàng năm, các dịch bệnh trong danh mục của Bộ y tế như: Dịch tả, bệnh đậu mùa, bệnh thương hàn, bệnh than, v.v ..

Vùng dịch khu vực (được giới hạn bởi đơn vị hành chính như một địa danh, một địa phương, một vùng lãnh thổ ...) đang dịch bệnh đã được quan thẩm quyền công bố (Ủy ban nhân dân các cấp, Bộ y tế hoặc Chủ tịch nước) trên các phương tiện thông tin đại chúng

Động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác khả năng truyền dịch bệnh là động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác đã được cơ quan thẩm quyền xác định khả năng truyền dịch bệnh cho người bị cấm đưa ra khỏi nơi dịch bệnh.

b) Dạng hành vi khách quan thứ hai của tôi làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người : Đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm khả năng lây truyền cho người

Nếu như hành vi đưa vào vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm khả năng lây truyền cho người thể được thực hiện bởi bất kỳ người nào họ mang quốc tịch Việt Nam hay nước ngoài hoặc người không quốc tịch thì hành vi cho phépđưa vào vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm khả năng lây truyền cho người chỉ thể được thực hiện bởi người chức vụ, quyền hạn nhất định họ phải mang quốc tịch Việt Nam.

c) Dạng hành vi khách quan thứ ba của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người : bất một hành vi nào khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người. Chúng thể một trong các hành vi sau: trốn khỏi nơi cách ly của người theo quy định phải cách ly để phòng bệnh; Không tuân thủ quy định về cách ly: như tự ý giao tiếp với người ngoài khu cách ly; Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối

Dấu hiệu thứ hai trong mặt khách quan của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người hậu quả nguy hiểm cho hội. Căn cứ vào khoản 1 Điều 240 cho thấy hậu quả nguy hiểm cho hội của tôi làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người đã làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người. Điều này thể hiện trong thực tiễn rằng đã dịch bùng phát tại ít nhất một khu vực hoặc đơn vị hành chính nhất định như: một , phường, thị trấn hoặc một huyện, quận hoặc một tỉnh, thành phố ..

Dấu hiệu thứ ba trong mặt khách quan của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người mối quan hệ nhân quả giữa một trong các dạng hành vi khách quan hậu quả của tội phạm, điều này nghĩa rằng hành vi khách quan của người phạm tội đã làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người tại một đơn vị hành chính nhất định hoặc một khu vực lãnh thổ

Để xác định dấu hiệu pháp khác của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người cần thiết phải nghiên cứu về chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người 

Chủ thể của tội phạm một yếu tố không thể thiếu trong bốn yếu tố cấu thành tội phạm. Chủ thể của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người con người cụ thể đã thực hiện hành vi nguy hiểm cho hội trong tình trạng có năng lực trách nhiệm hình sự đạt đủ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Cũng như các tội phạm khác chủ thể của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người cũng phải đảm bảo dấu hiệu chung như người đó phải đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự đạt độ tuổi nhất định khi họ thực hiện hành vi khách quan của tội phạm

Nói một cách khác thì chủ thể của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người chủ thể bình thường, bao gồm đầy đủ hai dấu hiệu chung năng lực trách nhiệm hình sự độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự

Về dấu hiệu chung thứ nhất: Chủ thể của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người người có năng lực trách nhiệm hình sự, năng lực trách nhiệm hình sự điều kiện cần thiết để thể xác định một người lỗi khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội, chỉ khi họ đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự thì họ mới thể chủ thể của tội phạm, người có năng lực trách nhiệm hình sự khi họ thực hiện hành vi nguy hiểm cho hội khả năng nhận thức được tính nguy hiểm cho hội của hành vi khả năng điều khiển được hành vi đó

Khả năng điều khiển được hành vi đây được hiểu đầy đủ khả năng kiềm chế được hành vi nguy hiểm cho hội đã thực hiện khả năng lựa chọn xử sự khác không nguy hiểm cho hội

Người có năng lực trách nhiệm hình sự theo luật hình sự Việt Nam người đã đạt độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo Điều 12 BLHS năm 2015 không thuộc trường hợp trong tình trạng không năng lực trách nhiệm hình sự được quy định tại Điều 21 BLHS năm 2015

Theo quy định của Điều luật thì: Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự

Người bị bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác qua kết luận của giám định pháp y mắc bệnh nên họ mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển thì họ thực hiện hành vi khách quan của tội làm lây lan dịch cũng không phải chịu trách nhiệm hình sự khi làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người

Ngoài bệnh tâm thần thì các bệnh khác phải những loại bệnh do tính chất của bệnh ảnh hưởng đến hoạt động tinh thần của bệnh nhân

Về dấu hiệu chung thứ hai: Chủ thể của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người người đạt độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự

Con người không phải khi sinh ra đã sẵn năng lực trách nhiệm hình sự, năng lực trách nhiệm hình sự năng lực của sự tự ý thức, được hình thành trong sự phát triển của thể cả về mặt tự nhiên hội. mỗi người bình thường đều khả năng hình thành phát triển ý thức tự ý thức, nhưng phải trải qua quá trình giáo dục trong điều kiện của hội thì khả năng đó mới trở thành hiện thực

Năng lực trách nhiệm hình sự chỉ hình thành khi con người phát triển đến độ tuổi nhất định năng lực đó sẽ phát triển về trí tuệ, thể chất, kinh nghiệm sống, khi đó con người mới nhận thức được đầy đủ yêu cầu của hội đáp ứng yêu cầu đó. Khi đạt được độ tuổi BLHS quy định thì con người năng lực trách nhiệm hình sự

Điều 12 BLHS năm 2015 quy định:

1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm Bộ luật này quy định khác. 2.Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 304 của Bộ luật này

Trên sở Điều 12 BLHS quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự và Điều 240 về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người cho thấy chỉ người nào từ đủ tuổi 16 trở lên mới thể chủ thể của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người

Điều 240 BLHS năm 2015 quy định về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, tại khoản 1 quy định các loại hành vi bản của tội phạm, trong các hành vi khách quan hành vi

Cho phép đưa ra khỏi vùng dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người Cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm khả năng lây truyền cho người

Đây hành vi khách quan của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người do người có chức vụ, quyền hạn thực hiện, đó thể cán bộ kiểm dịch tại các cửa khẩu biên giới hoặc tại các chốt kiểm dịch tại các địa phương nơi đang dịch

Tuy nhiên, khái quát chung trên cơ sở quy định tại Khoản 1 Điều 240 BLHS thì ngoài trường hợp nêu trên đây, chủ thể của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người chủ thể thường với hai dấu hiệu năng lực trách nhiệm hình sự tuổi chịu trách nhiệm hình sự

Mặt chủ quan của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người 

Trong bốn yếu tố cấu thành tội phạm thì mặt chủ quan của tội phạm có quan hệ chặt chẽ với mặt khách quan của tội phạm. Nếu như mặt khách quan của tội phạm phản ánh các dấu hiệu bên ngoài của tội phạm như: hành vi, hậu quả, mối quan hệ giữa hành vi hậu quả thì mặt chủ quan của tội phạm thể hiện diễn biến tâm bên trong con người phạm tội

Các diễn biến tâm này hình thành các dấu hiệu của mặt chủ quan : Lỗi của người phạm tội, động mục đích phạm tội

Đối với tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người thì chỉ lỗi của người phạm tội dấu hiệu bắt buộc trong mặt khách quan của tội phạm, động mục đích phạm tội tuy không dấu hiệu bắt buộc nhưng cũng phản ánh tính chất mức độ nguy hiểm cho hội của tội phạm

Lỗi trong mặt chủ quan của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người lỗi vô ý phạm tội. Trong khoa học luật hình sự lỗi được hiểu thái độ chủ quan của người phạm tội đối với hành vi hậu quả phạm tội, khi thực hiện các hành vi khách quan được quy định trong Điều 240 BLHS năm 2015 như

Đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người hoặc Đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm khả năng lây truyền cho người

Thì người phạm tội lỗi cố ý nhưng khi dịch bệnh hậu quả của tội phạm xảy ra thì người phạm tội lại lỗi ý đối với hậu quả làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người

Đánh giá chung thì lỗi trong mặt chủ quan của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người lỗi ý phạm tội

Trong khoa học luật hình sự thì lỗi ý phạm tội hai hình thức: ý phạm tội do quá tin ý phạm tội do cẩu thả. Hai hình thức này để thể xảy ra đối với tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người. Trong trường hợp lỗi của người phạm tội ý do quá tin thì người phạm tội biết rằng hành vi phạm tội của mình thể làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người nhưng tin rằng hậu quả đó thể tránh được

Trong trường hợp lỗi của người phạm tội ý do cẩu thả thì người phạm tội biết rằng hành vi phạm tội của mình thể làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người nhưng cẩu thả, tắc trách không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ của công dân đối với việc phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho con người trong hoàn cảnh khách quan nhất định

Dấu hiệu thứ hai của mặt chủ quan của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người động phạm tội. Động phạm tội được hiểu động lực thúc đẩy người phạm tội thực hiện các hành vi khách quan của tội phạm. Động phạm tội của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người không dấu hiệu bắt buộc trong mặt chủ quan của tội phạm, người phạm tội thể thực hiện hành vi phạm tội bằng các động vụ lợi hoặc các động nhân khác

Dấu hiệu thứ ba của mặt chủ quan của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người mục đích phạm tội. Mục đích phạm tội cái mốc đặt ra trong ý thức để hành vi phạm tội hướng tới. Đối với tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người thì mục đích phạm tội không dấu hiệu bắt buộc.

SOẠN HỢP ĐỒNG, ĐƠN, VĂN BẢN THEO YÊU CẦU CHỈ 500.000đ

--- Gọi ngay 1900.0191 ---

(Tư vấn Miễn phí - Hỗ trợ 24/7)

Công ty Luật LVN - Địa chỉ: Số 16B Nguyễn Thái Học, Yết Kiêu, Hà Đông, Hà Nội, Việt Nam

Gmail: luatlvn@gmail.com