Căn cứ phát sinh quan hệ pháp luật thuế thu nhập cá nhân

Quan hệ pháp luật thuế thu nhập cá nhân phát sinh trên cơ sở có quy phạm pháp luật điều chỉnh, cơ cấu chủ thể xác định à sự kiện pháp lý phát sinh. Sự kiện pháp lý làm phát sinh quan hệ pháp luật thuế thu nhập cá nhân được pháp luật dự liệu là các cá nhân có thu nhập chịu thuế phát sinh. Pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở nước ta hiện nay quy định rõ các khoản thu nhập phải chịu thuế, cụ thể là:

Thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân gồm:
    Thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ; thu nhập từ hoạt động hành nghề độc lập của cá nhân có giấy phép hoặc chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật
    Thu nhập từ tiền lương, tiền công, bao gồm: Tiền lương, tiền công các khoản có tính chất tiền lương, tiền công; phụ cấp trợ cấp, trừ các khoản trợ cấp phụ cấp theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công, quốc phòng, an ninh, phụ cấp độc hại, nguy hiểm đối với những ngành nghề hoặc công việc ở nơi làm việc có yếu tố độc hại nguy hiểm, trợ cấp tai nạn lao động, trợ cấp nghề nghiệp, trợ cấp khi sinh con…
    Thu nhập từ đầu tư vốn: Tiền lãi cho vay, lợi tức cổ phần, thu nhập từ đầu tư vốn dưới hình thức khác, trừ thu nhập từ lãi trái phiếu chính phủ.
    Thu nhập từ chuyển nhượng vốn:
•    Thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp trong công ty trách nhiệm hữu hạn (bao gồm cả công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên), công ty hợp danh, hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức kinh tế, tổ chức khác.
•    Thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán, bao gồm: thu nhập từ chuyển nhượng cổ phiếu, quyền mua cổ phiếu, trái phiếu, tín phiếu, chứng chỉ quỹ và các loại chứng khoán khác theo quy định của Luật Chứng khoán; thu nhập từ chuyển nhượng cổ phần của các cá nhân trong công ty cổ phần theo quy định của Luật Doanh nghiệp.
  Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.
•    Thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
•    Thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất. Tiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp (như cây trồng, vật nuôi).
•    Thu nhập từ chuyển nhượng quyền sở hữu nhà ở, kể cả nhà ở hình thành trong tương lai.
•    Thu nhập từ chuyển nhượng quyền thuê đất, quyền thuê mặt nước.
•    Thu nhập khi góp vốn bằng bất động sản để thành lập doanh nghiệp hoặc tăng vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật.
•    Thu nhập từ việc uỷ quyền quản lý bất động sản mà người được uỷ quyền có quyền chuyển nhượng bất động sản hoặc có quyền như người sở hữu bất động sản theo quy định của pháp luật.
•    Các khoản thu nhập khác nhận được từ chuyển nhượng bất động sản dưới mọi hình thức.
•    Quy định về nhà ở, công trình xây dựng hình thành trong tương lai nêu tại khoản 5 Điều 3 Luật thuế thu nhập cá nhân thực hiện theo pháp luật về kinh doanh bất động sản.
    Thu nhập từ trúng thưởng
•    Trúng thưởng xổ số do các công ty xổ số phát hành trả thưởng.
•    Trúng thưởng trong các hình thức khuyến mại khi tham gia mua bán hàng hoá, dịch vụ theo quy định của Luật Thương mại.
•    Trúng thưởng trong các hình thức cá cược, đặt cược được pháp luật cho phép.
•    Trúng thưởng trong các casino được pháp luật cho phép hoạt động.
•    Trúng thưởng trong các trò chơi, cuộc thi có thưởng và các hình thức trúng thưởng khác do các tổ chức kinh tế, cơ quan hành chính, sự nghiệp, các đoàn thể và các tổ chức, cá nhân khác tổ chức.
    Thu nhập từ bản quyền
Thu nhập từ bản quyền là thu nhập nhận được khi chuyển nhượng, chuyển giao quyền sở hữu, quyền sử dụng các đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ; thu nhập từ chuyển giao công nghệ theo quy định của Luật Chuyển giao công nghệ
    Thu nhập từ nhận thừa kế
Là khoản thu nhập mà cá nhân nhận được theo di chúc hoặc theo quy định của pháp luật về thừa kế.
    Thu nhập từ nhận quà tặng
Là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh , bất động sản và tài sản khác phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng.
–  Pháp luật thuế thu nhập cá nhân cụ thể là Thông tư 111/2013/TT-BTC
 xác định rõ các khoản thu nhập được miễn thuế như sau:
•    Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản giữa vợ với chồng; cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; cha chồng, mẹ chồng với con dâu; bố vợ, mẹ vợ với con rể; ông nội, bà nội với cháu nội; ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại; anh chị em ruột với nhau.
•    Thu nhập từ chuyển nhượng nhà ở, quyền sử dụng đất ở và tài sản gắn liền với đất ở của cá nhân trong trường hợp người chuyển nhượng chỉ có duy nhất một nhà ở, quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam.
•    Thu nhập từ giá trị quyền sử dụng đất của cá nhân được Nhà nước giao đất không phải trả tiền hoặc được giảm tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.0191    

•    Thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng là bất động sản giữa: vợ với chồng; cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; cha chồng, mẹ chồng với con dâu; cha vợ, mẹ vợ với con rể; ông nội, bà nội với cháu nội, ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại; anh chị em ruột với nhau.
•    Thu nhập từ chuyển đổi đất nông nghiệp để hợp lý hoá sản xuất nông nghiệp nhưng không làm thay đổi mục đích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, được Nhà nước giao để sản xuất.
•    Thu nhập của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp tham gia vào hoạt động sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, làm muối, nuôi trồng, đánh bắt thuỷ sản chưa qua chế biến hoặc chỉ qua sơ chế thông thường chưa chế biến thành sản phẩm khác.
•    Thu nhập từ lãi tiền gửi tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, lãi từ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ; thu nhập từ lãi trái phiếu Chính phủ.
•    Thu nhập từ kiều hối được miễn thuế là khoản tiền cá nhân nhận được từ nước ngoài do thân nhân là người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người Việt Nam đi lao động, công tác, học tập tại nước ngoài gửi tiền về cho thân nhân ở trong nước.
•    Thu nhập từ phần tiền lương, tiền công làm việc ban đêm, làm thêm giờ được trả cao hơn so với tiền lương, tiền công làm việc ban ngày, làm việc trong giờ theo quy định của Bộ luật Lao động.
•    Tiền lương hưu do Quỹ bảo hiểm xã hội trả theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội; tiền lương hưu nhận được hàng tháng từ Quỹ hưu trí tự nguyện.
•    Thu nhập từ bồi thường hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, phi nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe; tiền bồi thường tai nạn lao động; tiền bồi thường, hỗ trợ theo quy định của pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; các khoản bồi thường Nhà nước và các khoản bồi thường khác theo quy định của pháp luật về bồi thường Nhà nước.
•    Thu nhập nhận được từ các quỹ từ thiện được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép thành lập hoặc công nhận, hoạt động vì mục đích từ thiện, nhân đạo, khuyến học không nhằm mục đích thu lợi nhuận.
•    Thu nhập nhận được từ các nguồn viện trợ của nước ngoài vì mục đích từ thiện, nhân đạo dưới hình thức Chính phủ và phi Chính phủ được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
•    Bên cạnh đó, nguyên tắc tính giảm trừ gia cảnh, người nộp thuế có nhiều nguồn thu nhập từ tiền lương, tiền công, từ kinh doanh thì tại một thời điểm (tính đủ theo tháng) người nộp thuế lựa chọn tính giảm trừ gia cảnh cho bản thân tại một nơi.
•    Đối với người nước ngoài là cá nhân cư trú tại Việt Nam được tính giảm trừ gia cảnh cho bản thân từ tháng 01 hoặc từ tháng đến Việt Nam trong trường hợp cá nhân lần đầu tiên có mặt tại Việt Nam đến tháng kết thúc hợp đồng lao động và rời Việt Nam trong năm tính thuế (được tính đủ theo tháng).
•    Trường hợp trong năm tính thuế cá nhân chưa giảm trừ cho bản thân hoặc giảm trừ cho bản thân chưa đủ 12 tháng thì được giảm trừ đủ 12 tháng khi thực hiện quyết toán thuế theo quy định.
•    Giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc, người nộp thuế được tính giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc nếu người nộp thuế đã đăng ký thuế và được cấp mã số thuế.
•    Mỗi người phụ thuộc chỉ được tính giảm trừ một lần vào một người nộp thuế trong năm tính thuế. Trường hợp nhiều người nộp thuế có chung người phụ thuộc phải nuôi dưỡng thì người nộp thuế tự thoả thuận để đăng ký giảm trừ gia cảnh vào một người nộp thuế.

Bạn có thể tham khảo một số bài viết dưới đây:

• Khấu trừ tiền thuế thu nhập cá nhân

• Chuyển nhượng nhà ở duy nhất có phải chịu thuế thu nhập cá nhân?

• Đăng kí quyết toán thuế thu nhập cá nhân tại doanh nghiệp

• Thuế thu nhập cá nhân đối với người bán hàng đa cấp

• Thuê lao động ngoài có phải đóng thuế thu nhập cá nhân không?