Kỳ phiếu là gì? Đặc điểm của kỳ phiếu? Nguyên tắc phát hành kỳ phiếu? Hoạt động kỳ phiếu tại Việt Nam?
Xã hội phát triển, đồng tiền mất giá, mọi người đổ xô đi đầu tư. Có rất nhiều hoạt động đầu tư sinh lời từ nhiều nguồn khác nhau. Bên cạnh các hình thức quen thuộc như đầu tư cổ phiếu và trái phiếu thì đầu tư vào kỳ phiếu cũng là hình thức sinh lời đáng quan tâm. Dù còn mới mẻ nhưng việc nhiều tổ chức tín dụng phát hành kỳ phiếu đã thu hút chú ý của công chúng. Vậy, kỳ phiếu là gì, kỳ phiếu và trái phiếu khác nhau như thế nào?
* Căn cứ pháp lý
– Luật Chứng khoán năm 2019;
– Nghị định 155/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán;
– Nghị định 153/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 Quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế;
– Nghị định 156/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 Quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán;
– Nghị định 158/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 Quy định về chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán phái sinh;
– Thông tư 01/2021/TT-NHNN ngày 31 tháng 3 năm 2021 Quy định về phát hành kỳ phiếu, tín phiếu, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu trong nước của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
LVN Group tư vấn pháp luật qua tổng đài trực tuyến 24/7: 1900.0191
1. Kỳ phiếu là gì?
Kỳ phiếu là một loại văn bản trong chứng khoán, trong đó, người ký phải cam kết sẽ trả một số tiền vô điều kiện do người lập phiếu phát ra, hoặc trả một số tiền nhất định cho người hưởng lợi được chỉ định trên lệnh phiếu, hoặc theo hiệu lệnh của người này trả cho người khác quy định trong kỳ phiếu đó. Kỳ phiếu còn được gọi là trái phiếu ngắn hạn, dùng để thanh toán cho các bên xuất nhập khẩu.
Kỳ phiếu cần có sự bảo lãnh của ngân hàng hoặc tổ chức tài chính để đảm bảo khả năng thanh toán của kỳ phiếu.
Ngược lại với hối phiếu, kỳ phiếu do con nợ viết ra để hứa cam kết trả tiền cho người hưởng lợi. Với tính thụ động trong thanh toán như vậy, trong thanh toán quốc tế, kỳ phiếu ít thông dụng hơn hối phiếu.
Các điều mà luật dùng để điều chỉnh hối phiếu cũng được áp dụng tương tự cho kỳ phiếu thương mại. Tuy nhiên, có một số đặc thù sau:
Thứ nhất, kỳ hạn kỳ phiếu được quy định rõ trên nó. Trên kỳ phiếu phải ghi rõ ngày tháng năm sẽ trả tiền cho chủ nợ.
Thứ hai, một kỳ phiếu có thể do một hay nhiều người ký phát để cam kết thanh toán cho một hay nhiều người hưởng lợi.
Thứ ba, kỳ phiếu cần có sự bảo lãnh của ngân hàng hoặc Công ty tài chính. Sự bảo lãnh này đảm bảo khả năng thanh toán của kỳ phiếu. Bởi vì về bản chất kỳ phiếu là do con nợ cam kết trả nợ, do vậy để đảm bảo cho lời cam kết này, bắt buộc phải có sự bảo lãnh.
Thứ tư, hối phiếu thường gồm 2 bản, bản số 1 và số 2, kỳ phiếu chỉ có một bản do chính con nợ phát ra để chuyển cho người hưởng lợi kỳ phiếu đó.
Kỳ phiếu tiếng Anh có nghĩa là: A promissory note.
A promissory note is a type of document in securities in which the signer pledges to pay an unconditional amount issued by the drawer, or to pay a certain amount to the beneficiary specified on the order. ballot, or on the orders of this person to be paid to someone else specified in that vote. Bonds are also known as short-term bonds, used to pay for import and export parties.
2. Đặc điểm của kỳ phiếu:
Kỳ phiếu có tính trừu tượng: tính trừu tượng của kỳ phiếu được thể hiện ở điểm sau: Trên kỳ phiếu không ghi lý do phát sinh số nợ đó (như mua chịu hàng hoá, dịch vụ…) chỉ ghi người đi vay phải trả cho người cho vay số tiền bao nhiêu, vào thời hạn nào.
Kỳ phiếu có tính bất khả kháng thể hiện ở việc người có trách nhiệm trả nợ không thể viện bất cứ lý do nào để không trả nợ (kể cả trong thực tế chưa nhận được hàng hoá hoặc hàng hoá không phù hợp với điều kiện của hợp đồng).
Kỳ phiếu có tính lưu thông: kỳ phiếu có thể được chuyển từ người sở hữu này sang người sở hữu khác bằng chữ ký chuyển nhượng. Kỳ phiếu chuyển nhượng (hối phiếu) là lệnh của người cho vay đối với người đi vay phải trả một số tiền nhất định cho người thứ ba hay người xuất trình lệnh đó.
Kỳ phiếu là công cụ hứa trả tiền và khả năng thanh toán của kỳ phiếu hoàn toàn phụ thuộc người phát hành ra nó. Vì vậy, muốn lưu thông dễ dàng thì kỳ phiếu phải có người thứ 3 đứng ra bảo lãnh thanh toán, trừ trường hợp người lập phiếu có uy tín lớn về tài chính.
Được thanh toán theo yêu cầu hoặc vào 1 thời điểm nhất định.
Kỳ phiếu là công cụ hứa trả tiền vô điều kiện do con nợ viết ra để hứa trả một số tiền nhất định cho chủ nợ. Vì vậy trong lưu thông kỳ phiếu không phát sinh yêu cầu chấp nhận thanh toán kỳ phiếu.
Người lập phiếu phải phát hành kỳ phiếu hứa trả tiền trước khi người thụ hưởng kỳ phiếu thực hiện nghĩa vụ của hợp đồng giao dịch cơ sở. Sau khi thực hiện nghĩa vụ, người thụ hưởng mới ủy thác cho ngân hàng thu tiền của kỳ phiếu từ người lập phiếu.
3. Nguyên tắc phát hành kỳ phiếu:
Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài chủ động tổ chức các đợt phát hành kỳ phiếu theo quy định tại Thông tư 01/2021/TT-NHNN ngày 31 tháng 3 năm 2021 Quy định về phát hành kỳ phiếu, tín phiếu, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu trong nước của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài khi tuân thủ các tỷ lệ bảo đảm an toàn theo quy định tại Khoản 1 Điều 130 Luật Các tổ chức tín dụng (đã được sửa đổi, bổ sung) và hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước.
Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện phát hành kỳ phiếu trực tiếp cho người mua tại địa điểm giao dịch hợp pháp thuộc mạng lưới hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Kỳ phiếu phát hành theo hình thức chứng chỉ hoặc chứng nhận quyền sở hữu kỳ phiếu phải bao gồm các nội dung sau:
+ Tên tổ chức phát hành;
+ Tên gọi kỳ phiếu, tín phiếu, chứng chỉ tiền gửi;
+ Ký hiệu, số sê-ri phát hành;
+ Chữ ký của người đại diện hợp pháp của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phát hành và các chữ ký khác do tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài quy định;
+ Mệnh giá, thời hạn, ngày phát hành, ngày đến hạn thanh toán;
+ Lãi suất, phương thức trả lãi, thời điểm trả lãi, địa điểm thanh toán gốc và lãi;
+ Họ tên, số Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn thời hạn hiệu lực, địa chỉ của người mua (nếu người mua là cá nhân); tên tổ chức mua, số giấy phép thành lập hoặc mã số doanh nghiệp hoặc số giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (trong trường hợp doanh nghiệp chưa có mã số doanh nghiệp), địa chỉ của tổ chức mua (nếu người mua là tổ chức);
+ Đối với kỳ phiếu do công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính phát hành, ghi rõ người sở hữu chỉ được chuyển quyền sở hữu cho tổ chức;
+ Các nội dung khác của kỳ phiếu do tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài quyết định.
4. Kỳ phiếu và trái phiếu khác nhau như thế nào?
Về bản chất
Kỳ phiếu là công cụ cam kết trả tiền của người lập phiếu và khả năng thanh khoản của kỳ phiếu phụ thuộc vào người phát hành ra nó. Do đó, cần có người thứ 3 đứng ra bảo lãnh thanh toán kỳ phiếu mới có thể lưu thông dễ dàng, trừ trường hợp người lập phiếu có uy tín lớn về tài chính.
Trái phiếu là loại chứng khoán quy định nghĩa vụ của công ty phát hành (người vay tiền) phải trả cho người nắm giữ trái phiếu (người cho vay) một khoản tiền nhất định.
Về thời hạn
Kỳ phiếu có thời gian đáo hạn là khoảng trên dưới 1 năm nhưng không quá 7, 8 năm và thường do các ngân hàng thương mại phát hành.
Thời hạn trái phiếu có thể ngắn hạn (dưới 1 năm) hoặc lâu dài từ 5, 7, 10,… năm.
Về quyền và nghĩa vụ thực hiện
Sau khi người lập phiếu thực hiện nghĩa vụ trả tiền kỳ phiếu cho người thụ hưởng, người thụ hưởng mới được ủy thác cho ngân hàng thu tiền kỳ phiếu từ người lập phiếu. Kỳ phiếu được thanh toán vào một thời điểm nhất định hoặc theo yêu cầu của người phát hành.
Khi công ty có dấu hiệu phá sản hoặc giải thế, thì trước hết công ty phải có trách nhiệm thanh toán cho những người nắm giữ trái phiếu trước, sau đó mới trả cho phía cổ đông sau.
Trái phiếu còn được gọi là chứng khoán nợ, vì vậy công ty phát hành trái phiếu phải hoàn trả khoản cho vay ban đầu trước khi hết hạn.
5. Hoạt động kỳ phiếu tại Việt Nam:
Các doanh nghiệp và tổ chức tín dụng ban hành kỳ phiếu nhằm huy động vốn. Vì vậy, khi đầu tư kỳ phiếu, các nhà đầu tư sẽ được hưởng các lợi ích sau:
+ Đầu tư kỳ phiếu thu được lãi suất cao: lãi suất của kỳ phiếu thường cao hơn từ 1-1,5% so với lãi suất gửi tiết kiệm.
+ Chuyển nhượng linh hoạt: Kỳ phiếu có thể được chuyển quyền sở hữu dưới nhiều hình thức khác nhau như mua bán, trao đổi, thừa kế, tự do chuyển nhượng trên thị trường và không hạn chế đối tượng.
Ngoài ra, trong trường hợp có nhu cầu sử dụng vốn khi chưa đến hạn, khách hàng có thể cầm cố chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu để vay vốn tại ngân hàng hay các tổ chức tín dụng khác với lãi suất cầm cố theo quy định của ngân hàng, thông thường là thấp hơn so với cầm cố giấy tờ có giá thông thường.
Vì vậy, đầu tư kỳ phiếu thực sự là một lựa chọn đầu tư thông minh và vô cùng sáng suốt.
Hoạt động phát hành kỳ phiếu ở Việt Nam bắt đầu từ khá sớm, chủ yếu là do các ngân hàng phát hành để huy động vốn.
Từ đầu những năm 2000, đang có rất nhiều ngân hàng áp dụng thể loại này. Năm 2002, Vietcombank phát hành kỳ phiếu đô la Mỹ trong thời hạn 364 ngày với các kỳ hạn là 6 tháng, 9 tháng và 364 ngày là lãi suất là 2,4%/năm. Tiếp đến năm 2004, nhiều ngân hàng quốc doanh cũng tham dự như Agribank phát hành kỳ phiếu trong kỳ hạn 364 ngày với lãi suất 0,62%/tháng. Trong các năm kế tiếp, các ngân hàng thương mại thường xuyên phát hành để huy động vốn với lãi suất cao như ngân hàng Thái Bình Dương phát hành kỳ phiếu mệnh giá VNĐ có mức lãi suất 19,5%/năm với các kỳ hạn 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng và 360 ngày. Tiếp đó là ngân hàng MBBank cũng huy động vốn từ kỳ phiếu đô la Mỹ với lãi suất 5,8%/năm với các kỳ hạn 3 tháng, 7 tháng và 11 tháng. bên cạnh đó là hàng loạt các ngân hàng cũng phát hành kỳ phiếu trong nhiều năm tiếp theo. Mới đây nhất là ngân hàng OCB phát hành kỳ phiếu ghi danh với lãi suất 7,9% với kỳ hạn 24 tháng và 7,7% với kỳ hạn 12 tháng. Tổng mệnh giá phát hành là 500 tỷ đồng dành cho cả khách hàng cá nhân và doanh nghiệp.
Nếu bạn đang mong muốn đầu tư ngắn hạn và sinh lãi cao thì đầu tư vào kỳ phiếu do các ngân hàng phát hành là một lựa chọn không thể bỏ qua. Tại Việt Nam, kỳ phiếu được phát hành bởi ngân hàng nên các bạn đủ sức tin tưởng và an tâm hơn khi đầu tư vào thể loại này.