Nguyên tắc và các chính sách hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất

Hiện nay, đất nước ta đang trong giai đoạn thúc đẩy sự phát triển về kinh tế thị trường nên nhu cầu sử dụng đất vào mục đích xây dựng các khu công nghiệp, khu nghỉ dưỡng,… các khu vực để thu hút vốn đầu tư là rất lớn. Chính vì việc đất nước trong giai đoạn thúc đẩy sự phát triển về kinh tế thị trường dẫn theo đó để đảm bảo được nền kinh tế này ngày càng phát triển thì việc đầu tư vò đất đai cho quốc phòng, cho xã hội, cho nền kinh tế từ việc thu hồi đất và quy hoạch đất là điều tất yếu.  Tuy nhiên, không phải người sử dụng đất nào khi bị thu hồi đất cũng được hỗ trợ các khoản liệt kê trên. Và nguyên tắc và các chính sách hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất được pháp luật quy định như thế nào? Hãy cùng Luật LVN Group tìm hiểu về nội dung này trong bài viết chi tiết dưới đây:

Tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài: 1900.0191

Cơ sở pháp lý:

– Luật Đất đai năm 2013.

1. Khái niệm hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất?

Theo quy định của pháp luật hiện hành, trong trường hợp cần thiết, Nhà nước thu hồi đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh; lợi ích quốc gia; lợi ích công cộng và các mục đích phát triển kinh tế thì người bị thu hồi  đất được bồi  thường, hỗ trợ và tái định cư.

Theo như quy định tại khoản 11 Điều 3 Luật Đất đai 2013 thì việc Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước quyết định thu lại quyền sử dụng đất của người được Nhà nước trao quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất của người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai.

Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trợ giúp cho người có đất thu hồi để ổn định đời sống, sản xuất và phát triển (Khoản 14 Điều 3 Luật Đất đai 2013).

2. Nguyên tắc hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất

Nguyên tắc hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất cũng được coi là một điểm mới của Luật Đất đai năm 2013. Khoản 1, Điều 83 quy định về nguyên tắc hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất. Cụ thể như sau:

“Điều 83. Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất

1. Nguyên tắc hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất:

a) Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất ngoài việc được bồi thường theo quy định của Luật này còn được Nhà nước xem xét hỗ trợ;

b) Việc hỗ trợ phải bảo đảm khách quan, công bằng, kịp thời, công khai và đúng quy định của pháp luật.”

Thứ nhất, theo như quy định của pháp luật này thì đối với những đối tượng như hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp mà không còn có đất nông nghiệp để  những đối tượng này tiếp tục thực hiện việc canh tác, trực tiếp sản xuất nông nghiệp  trên phần đất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp mà không có đất nông nghiệp khác để bồi thường bù đắp bào việc thất nghiệp của hàng loạt cá nhân hộ gia đình này thì Nhà nước cần phải đao tạo, dạy nghề, tìm kiếm việc làm cho những đối tượng này.

Thứ hai, theo như quy định của pháp luật này thì đối với những đối tượng như hộ gia đình, cá nhân bị Nhà nước thực hiện việc thu hồi đất ở và đất nông nghiệp mà phải di chuyển chỗ ở thì pháp luật hiện hành sẽ đưa ra các quy định về hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ở kết hợp kinh doanh, dịch vụ mà nguồn thu nhập chính từ hoạt động kinh doanh dịch vụ khi Nhà nước thu hồi đất ở để đảm bảo được quyền và lợi ích của cá nhân, hộ gia đình đó.

Thứ ba, theo như quy định của pháp luật này thì đối với những đối tượng như hộ gia đình, cá nhân bị Nhà nước thực hiện việc thu hồi đất thì sẽ có một trong các hình thức hỗ trợ là hỗ trợ về chỗ ở, tái định cư. Do đó, việc hỗ trợ này nhằm khắc phục tình trạng một số khu vực tái định cư chất lượng còn thấp, không đồng bộ về cơ sở hạ tầng, chưa đảm bảo tiêu chí có điều kiện phát triển bằng hoặc tố hơn nơi ở cũ.

Hỗ trợ ổn định đời sống quy định tại khoản 3 Điều 19 của Nghị định 47/2014/NĐ-CP về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất được quy định cụ thể sau:

– Thu hồi từ 30% đến 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng thì được hỗ trợ trong thời gian 6 tháng nếu không phải di chuyển chỗ ở; hỗ trợ trong thời gian 12 tháng nếu phải di chuyển chỗ ở. Trường hợp phải di chuyển đến các địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn hoặc có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn thì thời gian hỗ trợ là 24 tháng.

– Thu hồi trên 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng thì được hỗ trợ trong thời gian 12 tháng nếu không phải di chuyển chỗ ở; hỗ trợ trong thời gian 24 tháng nếu phải di chuyển chỗ ở. Trường hợp phải di chuyển đến các địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn hoặc có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn thì thời gian hỗ trợ là 36 tháng.

– Mức hỗ trợ cho một nhân khẩu được tính bằng tiền tương đương 30kg gạo trong 01 tháng theo thời giá trung bình trên địa bàn cấp huyện nơi có đất thu hồi tại thời điểm hỗ trợ.

Theo quy định trên thì một hộ gia đình có bao nhiêu người thì sẽ được hỗ trợ từng đấy nhân khẩu. Người nào nhập khẩu sau khi đất bị thu hồi thì không được hỗ trợ ổn định đời sống.

Như vậy, nguyên tắc hỗ trợ đời sống khi Nhà nước thu hồi đất được pháp luật hiện hành quy định với các mức hỗ trợ khác nhau dựa trên phần trăm diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi đó là diện tích đất thu hồi từ 30% đến 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng, trên 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng. Bên cạnh đó nhà nước còn có quy định về hỗ trợ theo nhân khẩu. Và số người trong hộ gia đình sẽ được tính căn cứ vào sổ hộ khẩu của gia đình đó.

3. Các chính sách hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất

“2. Các khoản hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm:

a) Hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất;

b) Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với trường hợp thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp; thu hồi đất ở kết hợp kinh doanh dịch vụ của hộ gia đình, cá nhân mà phải di chuyển chỗ ở;

c) Hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở;

d) Hỗ trợ khác.”

Theo như quy định đã được nêu ở trên thì đối với các khoản hỗ trợ khác nhau thì hình thức hỗ trợ và mức hỗ trợ cũng không giống nhau. Và việc này được Nghị định 47/2014/NĐ-CP về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất quy định về một số điều đối vỡi hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm bằng tiền; hỗ trợ ổn định sản xuất; hỗ trợ khác sẽ căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương, cụ thể:

– Trên cơ sở quy định tại Điều 20 Nghị định 47/2014/NĐ-CP về việc Nhà nước đưa ra các chính sách hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm bằng tiền không quá năm lần giá đất nông nghiệp cùng loại trong bảng giá đất của địa phương đối với toàn bộ diện tích đất nông nghiệp thu hồi; diện tích được hỗ trợ không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp tại địa phương đối với hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp và mức hỗ trợ cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định căn cứ điều kiện thực tế của địa phương.

– Trên cơ sở quy định tại Điểm b Khoản 4 Điều 19 Nghị định 47/2014/NĐ-CP về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đã có quy định về việc thực hiện hỗ trợ ổn định sản xuất bằng tiền với mức cao nhất bằng 30% một năm thu nhập sau thuế, theo mức thu nhập bình quân của ba năm liền kề trước đó.

– Trên cơ sở quy định tại Điều 25 Nghị định 47/2014/NĐ-CP về việc hỗ trợ khác sẽ căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định biện pháp hỗ trợ khác để bảo đảm có chỗ ở, ổn định đời sống, sản xuất và công bằng đối với người có đất thu hồi.

Như vậy, từ những quy định được nêu ra ở trên thì có thể thấy rằng việc mà Nhà nước thực hiện thu hồi toàn bộ diện tích đất nông nghiệp của cá nhân, hộ gia đình và không thể bồi thường bằng phần đất khác mà phải bồi thường bằng tiền thì ngoài bồi thường về tiền thì cá nhân, hộ gia đình được hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm và các khoản hỗ trợ nhằm ổn định đời sống, sản xuất. Nếu không được hỗ trợ các khoản trên thì cá nhân, hộ gia đình có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền bồi thường theo đúng quy định của pháp luật

Trên đây là bài phân tích mới nhất của Luật LVN Group về nguyên tắc và các chính sách hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất  theo quy định mới nhất năm 2021. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến trường hợp này hoặc các vấn đề pháp luật về chính sách khi Nhà nước thu hồi đất khác, vui lòng liên hệ: 1900.0191 để được tư vấn – hỗ trợ!