Phương pháp là gì? Vai trò của phương pháp? So sánh với biện pháp, giải pháp?

Để giải quyết hoặc làm rõ một vấn đề nào đó chắc chắn sẽ có phương pháp làm hiệu quả. Ngoài ra, cần phải có biện pháp và giải pháp để thực hiện. Vậy phương pháp là gì?

Tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài: 1900.0191

1. Phương pháp là gì?                                       

Hiện nay có nhiều quan điểm đưa ra để định nghĩa cho khái niệm của phương pháp là gì?

Theo cách hiểu thông thường nhất thì phương pháp là cách thức nghiên cứu, nhìn nhận các hiện tưởng của tự nhiên và đời sống xã hội. Ví dụ như một số phương pháp được sử dụng để nghiên cứu như phương pháp biện chứng, phương pháp so sánh, phương pháp giải thích…

Hay phương pháp là hệ thống các cách được sử dụng để thực hiện một hoạt động cụ thể nào đó như phương pháp dạy học, phương pháp sử dụng vốn, phương pháp học tập hiệu quả…

 Như vậy, chúng ta có thể hiểu phương pháp là những cách thức, có tính đường lối được chủ thể sử dụng để thực hiện một mục đích nhất định. Là hệ thống những nguyên tắc được rút ra từ tri thức về các quy luật khách quan để điều chỉnh hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn nhằm thực hiện một mục đích nhất định.

Có thể phân phương pháp thành các cấp độ khác nhau như sau:

– Phương pháp riêng: Đây là phương pháp được sử dụng chuyên ngành riêng biệt mà những đối tượng hay ngành khác không thể áp dụng để thực hiện công việc nào đó. Mỗi khoa học đều có các phương pháp đặc thù, chỉ sử dụng riêng trong ngành của mình như: Trong giảng dạy thì áp dụng phương pháp giảng dạy, ẩn dụ, thậm xưng, phân tích; Hay trong ngành công an thì áp dụng phương pháp điều tra, theo dõi, dụ dỗ,…

Phương pháp chung: Đây là những phương pháp mà mọi cá nhân hay tổ chức thuộc nhiều ngành khác nhau cùng sử dụng ví dụ: Phương pháp giảm cân, phương pháp học tiếng anh, phương pháp diễn thuyết…

Phương pháp chung nhất: Là các phương pháp có thể sử dụng cho tất cả các ngành khoa học đó là phương pháp triết học.

Như vậy hiện nay trong đời sống xã hội có rất nhiều các phương pháp được đưa vào sử dụng và lưu truyền với nhau để cùng thực hiện hiệu quả một công việc nào đó cụ thể.

Thuật ngữ “phương pháp” bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp “methodos” có nghĩa là con đường, công cụ nhận thức.

Ngoài ra, phương pháp được dịch sang tiếng Anh có nghĩa là gì “method”.

2. Một số phương pháp phổ biến hiện nay:

2.1. Phương pháp nhớ bài lâu và kỹ:

Sắp xếp công việc hợp lý

Để có thể sắp xếp được công việc hợp lý thì cá nhân mỗi người nên chuẩn bị cho bản thân ít nhất là một cuốn sổ ghi chép lại những công việc cần làm để tránh trường hợp bị quên hay thực hiện nhưng không đúng theo thứ tự. Với công nghệ hiện đại như ngày nay thì ngoài việc ghi chép trên cuốn sổ thì chúng ta có thể lưu trên ứng dụng điện thoại hoặc máy tính để lúc cần thiết có thể mở ra xem. Việc ghi chép như thế này sẽ hạn chế được lượng công việc cần phải lưu trữ để dành thời gian hay não bộ lưu trữ những nội dung cần thiết, quan trọng hơn. Việc sắp xếp những công việc cần thực hiện nên trình bày hay bố trí theo thứ tự ưu tiên, thời gian hay tầm quan trọng. Điều này sẽ giúp bạn không quên đi những nội dung cần thực hiện.

 Luôn tập trung trong lớp học

Vấn đề tập trung trong giờ học chính là yếu tố quan trọng nhất để có thể mang lại hiệu quả thực sự trong học tập. Việc tập trung này cũng cần phải có phương pháp cụ thể. Như trong giờ học mỗi cá nhân phải tập trung những nội dung giảng dạy của giáo viên, giảng viên. Ví dụ những nội dung thầy cô đã giảng dạy trên lớp các bạn nên tập trung nghe giảng và ghi lại những nội dung giảng này một cách ngắn gọn, dễ hiểu trong sách vở. Vì đây chính là nội dung không có trong sách vở, được đúc kết qua nhiều kinh nghiệm giảng dạy của giáo viên để có được. Chính vì vậy sẽ là những nội dung dễ hiểu và quan trọng. Tuy nhiên, không phải bất kỳ lời giảng của giáo viên cũng là quan trọng mà phải biết cách chọn lọc phù hợp với nhu cầu của bản thân. Nhiều nội dung sẽ bị trùng với sách vở hoặc thậm chí là chưa đúng.

Và điều này rất quan trọng nhất là đối với các lớp học online. Việc không thể tương tác ngoài đời thật là một rào cản. Vậy nên bạn cần dồn 100% công lực vào lắng nghe những điều thầy cô giảng giải.

 Chủ động tránh những sự phiền nhiễu

Con người chỉ thật sự tập trung khi bản thân không bị quẫy nhiễu bởi những tác động bên ngoài như âm thanh của mọi nơi, từ điện thoại di động, máy tính hay những chương trình giải trí. Do đó, bản thân cần nhận biết được những điều làm bản thân bị phân tâm, thiếu tập trung và loại trừ nó ra.

Ngồi cạnh bạn bè nếu bạn biết họ sẽ làm bạn mất tập trung. Tắt điện thoại di động của bạn cũng sẽ giúp đảm bảo rằng bạn đang chú ý đến giáo viên của mình. Đó là những thứ gây phiền toái nhất, nguy hiểm nhất. Chúng giết chết sự tập trung của các bạn. Có những người làm việc 8 tiếng – 10 tiếng đồng hồ trong 1 ngày nhưng vẫn cảm thấy không đủ thời gian. Chính là vì họ bị chi phối quá nhiều bởi chat mạng xã hội, nghe nhạc,…

Ghi chú cẩn thận và đầy đủ    

Ghi chú cẩn thận và đầy đủ là việc làm khá quan trọng để có thể nắm đầy đủ các nội dung cần thiết. Từ đó mới có thể thực hiện được những công việc một cách đầy đủ và chính xác. Việc ghi chép cần phải được ghi đầy đủ thông tin hoặc có thể nên phân chia theo từng mục, từng nội dung cụ thể. Đối với những nội dung chưa rõ ràng hoặc còn thiếu bạn nên trực tiếp hỏi giáo viên hoặc người quản lý của mình để có thể nắm chi tiết nội dung công việc. Ngoài ra cũng có thể hỏi bạn bè xung quanh những người có xếp hạn giỏi dể có được những thông tin chính xác nhất. Theo như nghiên cứu thì não bộ chỉ hoạt động tốt trong vòng 45 phút chính vì vậy mà các bạn nên ghi chú đầy đủ để sau này có quên hoặc cần xem lại nội dung thì có thể ôn lại.

2.2. Phương pháp tác động tâm lý:

Đây là phương pháp dùng phổ biến trong cuộc sống hằng ngày như phương tiện giao tiếp, từ đó phương pháp này giúp cho hình thành trạng thái tâm lý một cách tích cực hoặc có thể thay đổi về nhận thức người mà được tác động theo phương pháp này. Việc tác động thường thông qua ngôn ngữ, phi ngôn ngữ hoặc dùng các hình ảnh, thông tin để có thể truyền các thông tin, qua đó giáo dục, ám thị hoặc để truyền thông tin.Tuy vậy, khi sử dụng phương pháp này cần có kế hoạch cụ thể và nắm rõ các đặc điểm tâm lý của đối tượng trước lúc thực hiện tác động nhưng đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Vai trò của phương pháp theo quan điểm của các nhà triết học

Vai trò của phương pháp luận triết học đối với thực tiễn cuộc sống hiện nay có giá trị rất quan trọng. Cụ thể đối với nhận thức và thực tiễn thể hiện ở chỗ phương pháp này chỉ cho con người biết được cách để tìm kiếm, xây dựng, lựa chọn và vận dụng các phương pháp để thực hiện những hoạt động cụ thể nào đó và mang lại những hiệu quả tích cực.

Một nhà triết học người Anh.F Bacon đã coi phương pháp như một ngọn đuốc soi đường cho người đi trong đêm tối. Hay nhà triết học người Pháp cũng đã đưa ra quan điểm và tán thành đến vai trò thật sự của phương pháp mang lại trong đời sống con người. Hay với nhà triết học Mác – Lenin nổi tiếng cũng phải thừa nhận với tư cách là phương pháp của triết học Mác Lênin cũng góp phần quan trọng chỉ đạo, định hướng cho con người trong nhận thức và hoạt động thực tiễn. Cụ thể đối với một số lĩnh vực hay hoạt động cụ thể như trong quá trình quản lý và tổ chức thì phương pháp được quý như một hệ thống các chỉ dẫn là công cụ để hoàn thiện công việc tổ chức và quản lý mà trước tiên là xác định thành phần, sắp xếp cấu trúc, chức năng của hệ thống, và hoạch định ra những hướng đi, cách thức thực hiện để hoàn thiện nội dung, công việc đó.

Ngoài ra còn có vai trò không kém cạnh cho chủ thể tổ chức và quản lý là sau khi phân phối chức năng cho từng yếu tố, cần phải có biện pháp phối hợp các chức năng với nhau để tạo ra sự hoạt động cân đối, nhịp nhàng của toàn bộ hệ thống.

Hầu như trong mọi vấn đề đời sống xã hội thì phương pháp được xem là một trong những công cụ không thể thiếu để có thể đạt được những thành tựu trong công việc hay hoàn thành một mục tiêu nào đó. Nó giúp bản thân mỗi con người có thể định hướng được những công việc và tiến hành những công việc theo một định hướng nhất định không bị lộn xộn.

Như vậy, vai trò của phương pháp là vô cùng lớn, việc nhận định và xây dựng những phương pháp cho bản thân phụ thuộc rất nhiều vào suy nghĩ và mục tiêu của mỗi cá nhân thì mới có thể nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc xây dựng những bước thực hiện theo phương pháp đã được xây dựng. Chính vì vậy mà phương pháp trở thành nhân tố góp phần thuyết định thành công hay thất bại của việc thực hiện mục tiêu.

3. So sánh biện pháp và giải pháp:

Biện pháp

Giải pháp

Biện pháp là cách thức hay là con đường dùng để tác động lên đối tượng để xử lý vấn đề nào đó, ví dụ như biện pháp hành chính, biện pháp kỹ thuật,…., biện pháp giúp cho chủ thể có thể thực hiện quản lý hiệu quả hơn. + Ví dụ: Ở trong lớp có số lượng học sinh thường xuyên không chịu học bài và làm bài, tình trạng kéo dài triền miên. Trong trường hợp này giáo viên sẽ dùng biện pháp tăng cường  kiểm tra bài tập đầu giờ và giữa giờ, đánh vào điểm trên lớp. Nếu học sinh không thay đổi về ý thức học tập thì điểm cuối năm sẽ không đủ điều kiện để lên lớp trên.

Giải pháp là phương pháp giải quyết vấn đề. Hoặc giải pháp là việc giải quyến một vấn đề lớn mà để giải quyết sẽ liên quan đến nhiều vấn đề nhỏ trong đó. Nói cách khác: giải pháp sẽ gồm nhiều biện pháp giải quyết. Ví dụ: Tình hình chất lượng học tập sa sút nghiêm trọng: Giải pháp là tìm nguyên nhân để giải quyết.