Yếu tố ảnh hưởng đến xây dựng các chế tài do vi phạm hợp đồng thương mại

Xây dựng pháp luật là hoạt động quan trọng đòi hỏi tính sáng tạo gắn liền với quá trình nhận thức các quy luật xã hội một cách chính xác, toàn diện, khách quan; cần phải xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến việc xây dựng pháp luật để từ đó xác định phạm vi và phương pháp điều chỉnh đối với vấn đề. Việc xây dựng pháp luật về chế tài do vi phạm hợp đồng thương mại chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố cơ bản sau:

Thứ nhất: tính chất của hành vi vi phạm

Không phải bất cứ hành vi vi phạm nào cũng phải gánh chịu những hậu quả bất lợi, chịu các hình thức chế tài, chẳng hạn như nghĩa vụ hợp đồng không thể thực hiện được do bất khả kháng – bên vi phạm hoàn toàn không có lỗi. Hay như khi áp dụng chế tài bồi thường thiệt hại cũng phải đảm bảo nguyên tắc bồi thường không vượt quá mức thiệt hại thực tế để gây bất lợi cho bên vi phạm bởi trên thực tế hành vi vi phạm hợp đồng của họ không gây ra mức thiệt hại quá lớn. Như vậy, tính chất của hành vi vi phạm chính là cơ sở xem xét, đánh giá những cam kết trong hợp đồng có hiệu lực và những quy định của pháp luật về hợp đồng thương mại. Việc xây dựng những quy định về chế tài bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng phải trên cơ sở đánh giá chuẩn xác tính chất của hành vi vi phạm để bảo vệ quyền và lợi ích của cả hai bên và đảm bảo nguyên tắc bình đẳng trong quan hệ hợp đồng, mặt khác lại vẫn thể hiện tính trừng phạt đối với hành vi vi phạm và ngăn ngừa vi phạm hợp đồng.

Thứ hai: lợi ích mà pháp luật cần bảo vệ

Bản chất của pháp luật là mang tính giai cấp và tính xã hội. Vào từng thời kỳ, từng giai đoạn vận động của kinh tế – xã hội mà những lợi ích pháp luật cần bảo vệ. Ví dụ như, khi đất nước ta mới dành được độc lập, non song thu về một mối, cả nước thực hiện nền kinh tế tập trung có kế hoạch để phát huy sức mạnh tập thể, các quy định về chế tài do vi phạm hợp đồng kinh tế mang tính chất hành chính như một hình thức kỷ luật. Khi bước vào giai đoạn đổi mới, Việt Nam chủ trương thực hiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa do vậy lợi ích mà pháp luật muốn bảo vệ không còn là những kế hoạch tập trung của nhà nước mà là sự vận hành theo trật tự của nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Các chế tài do vi phạm hợp đồng thương mại giai đoạn này mang tính chất tài sản rõ rệt. Như vậy, lợi ích mà pháp luật bảo vệ có sự tác động đến quá trình xây dựng pháp luật về chế tài do vi phạm hợp đồng thương mại.

>>> LVN Group tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.0191

Thứ ba: các yếu tố khác như điều kiện kinh tế – xã hội; yếu tố lịch sử; tư tưởng lập pháp; văn hóa pháp lý….

Đây là những yếu tố ảnh hưởng không nhỏ không chỉ với quá trình xây dựng pháp luật về chế tài do vi phạm hợp đồng mà còn ảnh hưởng đến cả quá trình lập pháp của nước ta. Theo tiến trình phát triển của xã hội, trải qua mỗi quá trình lịch sử cũng như những hình thái kinh tế khác nhau sẽ phải có những tư duy lập pháp tương thích để phù hợp với thực tiễn khách quan. Các yếu tố kể trên chính là tấm gương phản chiếu thực tiễn một cách sâu sắc và toàn diện nhất. Vì vậy, trong quá trình xây dựng các quy định của pháp luật cần phải nghiên cứu chuyên sâu nhằm rút ra những giá trị và chuẩn mực cốt lõi.