Rằm tháng Giêng là một ngày quan trọng và linh thiêng trong mỗi người dân Việt, vậy liệu bạn đã biết những việc kiêng kị không nên làm trong rằm tháng Giêng để cả năm may mắn chưa?
1. Rằm tháng Giêng có quan trọng không?
Từ lâu, rằm tháng Giêng hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu đã trở thành một ngày truyền thống của người dân Việt Nam. Vào ngày này, người dân Việt Nam dù bận rộn, buôn ba ở đâu, cũng luôn hướng về tổ tiên, các vị thần linh. Đây không chỉ là dịp chúng ta được tĩnh tâm, có cho mình một khoảng lặng trong tâm hồn mà còn là cơ hội để chúng ta bày tỏ tấm lòng hiếu thảo, biết ơn đến với những người có ơn đức sinh thành và các vị thần linh đã có công lao trong việc bảo hộ,độ trì cho gia đình chúng ta.
Bởi vì thế, Tết Nguyên Tiêu là một dịp vô cùng quan trọng, mà theo dân gian có câu rằng: “Cúng cả năm không bằng rằm tháng Giêng”, để nói lên sự quan trọng và tấm lòng của mọi người khi nhắc đến ngày lễ này.
2. Những điều kiêng kị không nên làm vào rằm tháng Giêng:
2.1. Không câu cá:
Ông bà quan niệm thả cá vào ngày Rằm tháng Giêng là một điềm gở lớn, có thể dẫn đến xui xẻo cả năm bởi phóng sinh được cho là hành động sát sinh, cắt đứt đường sinh mệnh của chúng sinh. Vì vậy, nếu đầu năm bạn sát sinh thì cả năm sẽ gặp nhiều xui xẻo.
2.2. Không sát sinh:
Người ta thường kiêng sát sinh vào ngày rằm tháng giêng để tránh tài lộc suy giảm, tai nạn, bệnh tật. Vì vậy, vào dịp này, hầu hết mọi người sẽ ăn chay và đi lễ chùa để cầu bình an cho gia đình.
2.3. Không văng tục, chửi bậy:
Theo quan niệm của Phật giáo, chửi bậy, văng tục, thóa mạ người khác trong ngày rằm tháng Giêng sẽ khiến cả năm đầy thị phi, xui xẻo, vận rủi sẽ đeo bám từ công việc, cuộc sống, học hành.
Do đó, trong ngày này cần giữ bình tĩnh, tránh mọi điều bất hòa và cẩn thận lời nói của mình.
2.4. Không chải tóc,soi gương lúc nửa đêm:
Vào ngày Rằm tháng Giêng, bạn phải hết sức cẩn thận trong việc chải đầu và soi gương. Họ cho rằng đó là thời điểm chuyển giao của âm và dương nên khi chải tóc, tóc bị rụng sẽ không tốt cho phần dương của lược.
2.5. Không làm hỏng đồ vật:
Theo quan niệm dân gian, vào ngày này, mọi người thường tránh đập phá, làm hư hỏng đồ đạc trong nhà, bởi điều đó có nghĩa là tài lộc của năm sau sẽ bị thất thoát.
Nếu vô tình làm vỡ bát đĩa, gương soi thì nên cất cẩn thận, vài ngày sau đem chôn hoặc ném xuống lòng sông để mang những điều xui xẻo ra khỏi gia đình.
2.6. Kiêng để thùng gạo trống rỗng:
Theo phong thủy, những vật phẩm mang ý nghĩa tốt lành, chứa đựng may mắn, tài lộc như hũ gạo không bao giờ được để trống.
Nhiều người quan niệm rằng nên đổ nồi cơm khi còn quá nửa và tốt nhất là nồi sâu lòng (tượng trưng cho sự no đủ) để tránh xui xẻo và rước may mắn vào nhà.
2.7. Không cho mượn tiền:
Vào ngày này, theo quan niệm dân gian, nếu bạn cho mượn tiền thì người cho mượn sẽ bị mất tài sản. Vì vậy, mọi người thường tìm cách từ chối, không đáp ứng yêu cầu vay tiền của bất kỳ ai trong ngày này.
2.8. Kiêng kị chuyện vợ chồng:
Đối với người phương Đông, vào ngày mùng 1 và ngày rằm, người ta tin rằng họ sẽ kiêng quan hệ tình dục. Bởi lẽ, nếu quan hệ tình dục vào ngày này sẽ gặp xui xẻo và mang lại những điều xui xẻo cho cả năm, thậm chí là đại hạn.
2.9. Kiêng mặc đồ trắng đen:
Trắng và đen là hai màu gắn liền với người đã khuất nên sẽ mang lại nhiều điều xui xẻo. Vì vậy, bạn nên tránh mặc 2 màu này vào ngày rằm đầu tiên của năm.
2.10. Kiêng một số loại thực phực:
Theo quan niệm dân gian, vào ngày Rằm tháng Giêng, người ta thường kiêng ăn đồ tanh như thịt chó, thịt mèo, thịt vịt… để tránh những điều xui xẻo, đại nạn.
2.11. Một số điều kiêng kị khác:
Trong ngày rằm tháng Giêng, bạn nên kiêng đi tới những nơi có nhiều năng lượng xấu như mồ mả, nơi vắng vẻ hay bệnh viện, nhất là những người sức khỏe yếu sẽ bị vận đen theo sát.
Trước khi cúng Rằm tháng Giêng, các gia đình cần lau dọn bàn thờ gia tiên cho thơm tho, sạch sẽ. Bạn nên thắp hương cúng thần linh, tổ tiên để phù hộ.
Tuyệt đối không di chuyển bát hương trong quá trình dọn dẹp bàn thờ. Lễ vật được sắp xếp gọn gàng, đúng thứ tự, tránh đổ vỡ.
Hoa, quả cúng rằm tháng Giêng là không thể thiếu. Các gia đình chú ý không dùng hoa, quả giả để dâng lên bàn thờ, đồng thời không dùng đồ đã được dùng để cúng. Đây được coi là một hành động thiếu tôn trọng.
Ngoài ra, khi đặt tiền lên bàn thờ với hàm ý cầu tài lộc cần lưu ý không dùng tiền giả, tiền giả.
Người xưa thường nói “đi lễ quanh năm không bằng ngày Rằm tháng Giêng” để chỉ tầm quan trọng của ngày này. Vì vậy, vào ngày này, bạn nên kiêng không để trẻ em khóc, bởi trẻ em khóc sẽ khiến gia đình không may mắn, dễ xảy ra một số điều không mong muốn, trong ngày này cha mẹ không nên để trẻ em khóc.
Ngày Rằm tháng Giêng được coi là ngày linh thiêng nhất trong năm nên từ mùng 1 đến mùng 10, hầu hết mọi người đều kiêng ăn những món được cho là không may mắn, thậm chí có thể mang lại những điều xui xẻo không may, mất tài lộc.
Những thông tin trên đều là tín ngưỡng dân gian, được truyền miệng từ đời này sang đời khác nên chỉ mang tính chất tham khảo. Sống cuộc sống như thế nào là do mỗi người quyết định chứ không chỉ phụ thuộc vào một số kiêng kỵ trong ngày rằm tháng Giêng.
3. Một số lễ hội văn hóa đặc sắc vào rằm tháng Giêng:
Rằm tháng Giêng không chỉ là dịp để người dân cúng bái, hướng về cõi linh thiêng và còn là cơ hội để chúng ta tham gia các trò chơi dân gian, hội chùa của dân tộc.
3.1. Lễ Hội Chùa Hương:
Lễ hội chùa Hương là một trong những lễ hội văn hóa lâu đời nhất ở nước ta. Hoạt động này được tổ chức tại huyện Mỹ Đức, Hà Nội.
Theo thông tin từ TTXVN, hành lễ tại Chùa Hương thể hiện tín ngưỡng Phật giáo của người dân Việt Nam. Ngoài việc cầu bình an cho năm mới, du khách còn được thưởng ngoạn phong cảnh sông núi với động Hương Tích, động Hinh Bồng, chùa Thiên Trù, Thanh Sơn, Tuyết Sơn…
3.2. Lễ Hội Cổ Loa:
Lễ hội Cổ Loa (hay còn gọi là Lễ hội đền thờ An Dương Vương), diễn ra tại làng Cổ Loa, Đông Anh, Hà Nội. Lễ hội tưởng nhớ vua Thục Phán, người sáng lập nước Âu Lạc và thành Cổ Loa. Sự kiện có sự tham gia của 8 làng gồm Cổ Loa, Mạch Tràng, Cầu Cả, Săn Giá, Thủ Cửu, Đại Bi, Vân Thượng, Ngoại Sát (nay thuộc 3 xã Cổ Loa, Uy Nỗ, Xuân Canh).
Phần hội có nhiều hoạt động vui chơi như đấu vật, kéo co, leo dây, đánh đu, múa võ, cờ người, chọi gà. Buổi tối, phần hội có các tiết mục tuồng, ca trù, hát chèo…
3.3. Lễ hội Yên Tử:
Đến với lễ hội Yên Tử, du khách sẽ được chiêm bái Thiền phái Trúc Lâm, thăm Khu di tích lịch sử Yên Tử, một danh thắng thuộc xã Thượng Yên Công, huyện Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.
Hội Xuân truyền thống được tổ chức với nhiều hoạt động như dâng hương lễ Phật, bái Tổ Trúc Lâm, biểu diễn nghệ thuật tái hiện các sự tích lịch sử, văn hóa, tâm linh và truyền thuyết của Thiền phái Trúc Lâm. Khai mạc lễ hội “Linh thiêng chùa Đồng” và các hoạt động văn hóa dân gian, múa lân, võ thuật cổ truyền…
3.4. Hội Lim:
Hội Lim được coi là sự kết tinh của vùng văn hóa Kinh Bắc với các hoạt động phần hội và phần hội gắn với hoạt động văn hóa, nghệ thuật, tâm linh của hầu hết các lễ hội ở vùng quê Bắc Ninh.
Đây là dịp để các thành viên trong đoàn giao lưu, hát giao duyên, biểu diễn hát Quan họ truyền thống của Bắc Ninh.
Hội Lim mở đầu bằng lễ rước với nhiều nghi thức, nghi lễ dân gian nổi tiếng như hát chầu văn, hầu đồng. Phần hội còn tổ chức nhiều trò chơi dân gian như đấu võ, đấu vật, cờ tướng, thi dệt vải, thi thổi cơm thi.
3.5. Hội Đền Hùng:
Lễ hội Đền Hùng (hay còn gọi là Giỗ Tổ Hùng Vương) được tổ chức vào ngày 10 tháng 3 âm lịch. Lễ rước bánh chưng – bánh dày tại Đền Hùng (Hy Cương, Phong Châu, Phú Thọ). Trước đó, phần hội diễn ra với các phong tục như đánh trống Mường, hành hương tưởng nhớ các Vua Hùng.
Ngoài ra, khu vực phía Bắc còn nhiều lễ hội khác như lễ hội Xoan (từ ngày 7 đến 10 tháng Giêng tại làng Hương Nha, huyện Tam Thanh, Phú Thọ), lễ hội đền Trần (từ ngày 13 đến 15 tháng Giêng), lễ hội Bà Chúa Kho (từ ngày 14 đến hết tháng Giêng tại làng Cổ Mễ, phường Vũ Ninh, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh), lễ hội chùa Thầy (từ ngày 14 đến hết tháng Giêng), cuối tháng Giêng tại thôn Cổ Mễ, phường Vũ Ninh, TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh) tức ngày 7 tháng 3 âm lịch tại chùa Thầy, xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, Hà Nội).