Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” của nhà thơ Thanh Hải là một bài thơ xúc động, chứa đựng biết bao tình cảm cũng như lời nhắn nhủ của tác giả dành cho thế hệ sau này. Xin mời quý độc giả cùng theo dõi một số bài cảm nhận về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải trong bài viết dưới đây.
1. Các ý cảm nhận về bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải:
1.1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên:
Hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp trong trí tưởng tượng của tác giả:
– Hình ảnh đặc trưng về mùa xuân: hoa tím, sông xanh, trời cao rộng
– Âm thanh tiếng chim chiền chiện
– Giọt long lanh: phép ẩn dụ độc đáo cho sự thay đổi cảm quan.
=> Tác giả có tình cảm thiết tha với cội nguồn thiên nhiên đất trời, với vẻ đẹp của mùa xuân đất nước và đón nhận bằng tấm lòng trân trọng.
1.2. Tâm trạng trước mùa xuân của đất nước:
‐ Bức tranh lộc xuân với “nương mạ”: cuộc sống lao động của lực lượng xây dựng đất nước.
‐ Hình ảnh người cầm súng thể hiện niềm tin vào ngày mai hòa bình của đất nước.
‐ Các từ láy “hối hả” và “xôn xao”: diễn tả cuộc sống lao động tất bật nhưng sôi nổi, vui vẻ hòa quyện vào nhau.
‐ Đất nước được so sánh bằng những hình ảnh đẹp đến kinh ngạc.
‐ Nhắc nhở mọi người về những ngày gian khổ của đấu tranh và cách mạng.
‐ Phụ từ “cứ” kết hợp với động từ “đi lên” thể hiện quyết tâm cao độ, dũng cảm tiến lên dù gian khổ, khó khăn. đau khổ
=> Lòng tự tin, lạc quan của nhà thơ ngợi ca sức sống, sự vươn lên mạnh mẽ của đất nước và con người, mặc dù trước mắt còn nhiều khó khăn, thử thách đang chờ đón.
1.3. Khát khao tha thiết của nhân vật trữ tình:
‐ Điệp ngữ “ta” được sử dụng kết hợp với các hình ảnh “con chim hót, nhành hoa, nhập vào hòa ca”: sự hòa quyện giữa cái riêng và cái chung.
‐ Hình ảnh ẩn dụ “Mùa xuân nho nhỏ”: khát vọng dấn thân, sống có ý nghĩa được thể hiện chân thành.
‐ Điệp ngữ “còn” kết hợp với cụm từ “tuổi đôi mươi” – còn trẻ, “khi tóc bạc ” – đã có tuổi: khát vọng được cống hiến cho đời.
‐ Khát khao được sống với tình yêu quê hương đất nước: hát Nam ai, Nam bình đón xuân, ngợi ca xứ Huế mộng mơ.
2. Cảm nhận về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ hay nhất:
Cảm hứng lãng mạn trong văn học thường xuất phát từ tâm hồn thơ ca, từ các văn nhân, nghệ sĩ, nhà thơ, nhưng cũng có khi từ các yếu tố bên ngoài như thiên nhiên, con người… Vẻ đẹp của thiên nhiên, của đất nước với sự trù phú, giàu có và tiềm ẩn của nó luôn làm con người ta say đắm. Các nhà thơ, nhà văn thấy xúc động, say đắm và nhà thơ Thanh Hải cũng không ngoại lệ. Ta cảm nhận được tình yêu thiên nhiên và cuộc sống nồng nàn, tha thiết của thơ Thanh Hải qua bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”. Không chỉ vậy, bài thơ còn được sáng tác trong một hoàn cảnh vô cùng đặc biệt. Khi đó, tác giả đang nằm trên giường bệnh, một tháng trước khi qua đời. Có lẽ vì thế mà tình yêu cuộc sống, tình yêu quê hương, đất nước mới trỗi dậy mạnh mẽ, cháy bỏng trong lòng nhà thơ. Tất cả đều hiện ra qua hình ảnh thiên nhiên của bức tranh xứ Huế mộng mơ.
Mở đầu bài thơ là một hình ảnh thiên nhiên vô cùng tươi đẹp và hài hòa:
“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc”
Là một người con của xứ Huế thơ mộng, nhà thơ Thanh Hải đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên từ những hình ảnh có thật ở quê hương mình. Đó là sắc tím đặc trưng của cố đô Huế, một bông hoa tím “mọc” lên giữa dòng sông trong xanh thơ mộng, tất cả gợi lên một sức sống rạo rực, tươi vui và tràn đầy sức sống. Ngoài ra, nhà thơ khi đảo động từ “mọc” ở đầu câu cho thấy sức sống căng tràn và vẻ đẹp nổi bật của bông hoa. Bức tranh thiên nhiên không chỉ được kết hợp hài hòa về màu sắc mà còn đầy ắp tiếng chim hót:
“Ôi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”
Tiếng chim đã khiến cho bức tranh thiên nhiên tĩnh lặng trở nên sống động hơn, có hồn hơn. Âm thanh ấy vang vọng cả một góc trời, như một tiếng kêu chân thành yêu đời, yêu cuộc sống. Chỉ bằng một vài nét chấm phá, những hình ảnh hết sức giản dị, mộc mạc như dòng sông, hoa lá, chim muông… nhà thơ Thanh Hải đã khái quát được những cảnh đẹp của đất nước. Phải là người gắn bó với đất nước, yêu đất nước thì mới cảm nhận được những điều thân thuộc, gần gũi như vậy.
Nếu bốn khổ thơ đầu là một bức tranh thiên nhiên xứ Huế mộng mơ thì ta có thể thấy ở hai dòng cuối của khổ thơ đầu, nhà thơ đã bộc lộ trực tiếp tâm trạng của mình:
“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”
Câu thơ đã vận dụng thành công nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. Tiếng chim hót là thứ âm thanh mà con người chỉ có thể nghe chứ không thể nhìn, không thể chạm vào, vậy mà nhà văn lại có thể nắm bắt từng giọt âm vang, giai điệu của cuộc đời rơi như thể với từng nhịp, để nhà thơ cảm nhận bằng cả tâm hồn.Thanh Hải vốn yêu vẻ đẹp của thiên nhiên nên đã trân trọng từng giọt âm thanh này. Từ đó, trong mối quan hệ với nhà thơ, ta hiểu rằng nhà thơ Thanh Hải không muốn lãng phí từng khoảnh khắc, ông muốn thưởng thức trọn vẹn từng cảnh vật của quê hương.
Chỉ với một khổ thơ ngắn 6 dòng, ta cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên đất trời và tình yêu nồng nàn, say đắm của nhà thơ. Thiên nhiên xứ Huế đẹp một cách tự nhiên và thơ mộng, một bức tranh sông Hương tự do, hoang dại như lời của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Tuy nhiên, đọc thơ Thanh Hải, ta vẫn thấy được một cái gì đó rất riêng, nhà thơ miêu tả thiên nhiên qua con mắt của một người không có nhiều thời gian với trần gian nên ý thơ gợi một điều gì đó cháy bỏng, tha thiết hơn.
Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” của nhà thơ Thanh Hải quả là một bài thơ hay và giàu cảm xúc. Bài thơ không chỉ gieo vào lòng ta tình yêu cuộc sống mà còn nhắn nhủ mỗi chúng ta cần phải sống có ích, cống hiến cho cuộc sống khi có cơ hội để sau này không phải ân hận.
3. Cảm nhận về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ đặc sắc nhất:
Mùa xuân luôn là đề tài phong phú để các nhà thơ thử sức. Nhiều bài thơ hay đã được viết về mùa xuân. Nhà thơ Thanh Hải cũng khá thành công khi viết bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” để nói lên ước muốn khiêm tốn của mình, khát khao hiến dâng mùa xuân của mình cho mùa xuân bất tận của con người, của đất trời.
Thanh Hải tên thật là Phạm Bá Ngõan, sinh ngày 4 tháng 11 năm 1930 tại Thừa Thiên Huế. Ông tham gia cách mạng từ những năm cuối của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Thanh Hải là một trong những nhà văn có nhiều đóng góp xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước. “Mùa xuân nho nhỏ” là bài thơ cuối cùng của Thanh Hải, được viết không lâu trước khi nhà thơ qua đời vào năm 1980. Đoạn thơ thể hiện cái nhìn mới mẻ, lạc quan của tác giả về đất nước và con người Việt Nam trong thời điểm cả nước đang tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Mở đầu bài thơ Thanh Hải tạo nên một khung cảnh mùa xuân:
“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi, con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”
Từ một dòng sông xanh với một bông hoa tím biếc mà không gian mùa xuân được mở ra. Sự hài hòa giữa màu xanh của dòng sông và màu tím của bông hoa tạo cảm giác mát mẻ. Khung cảnh mùa xuân còn phát ra những tiếng đu đưa vui tai quen thuộc thường xuất hiện vào mùa xuân như báo hiệu một mùa xuân đến. Tiếng hót của chim chiền chiện vang cả một góc trời làm cho không khí mùa xuân rộn ràng lạ thường. Âm thanh của chim chiền chiện được cụ thể hóa. “Từng giọt long lanh rơi/ Tôi đưa tay tôi hứng” là một phép biến đổi cảm giác. Âm thanh ban đầu chỉ có thể nghe, nhưng nó được biến đổi để có thể cảm nhận, nhìn thấy và chạm vào. Ngay từ đầu ta có thể hình dung ra tâm trạng say mê, phấn khởi của nhà thơ trước mùa xuân tươi đẹp của đất trời.
Bài thơ được viết vào thời điểm cả nước đang hừng hực khí thế xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trong không khí chung ấy, hình ảnh những người cầm vũ khí bảo vệ Tổ quốc, những người làm ra hạt gạo nuôi sống biết bao thế hệ:
“Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy bên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao.”
Bài thơ của tác giả nhắc đến những người ngày đêm cầm vũ khí bảo vệ Tổ quốc, những người tham gia xây dựng lại quê hương. Đây là những con người đã có nhiều hy sinh cả trong kháng chiến và trong thời bình. Xuân có trong vạn vật, xuân theo người lính ra trận, xuân theo người nông dân ra đồng. Mùa xuân không còn là khái niệm thời gian, mà nó đã trở thành người bạn ngày đêm bồi đắp, đem lại bình yên cho con người. Mùa xuân trong thơ Thanh Hải gần như có hồn và dường như ùa về trong nhịp sống chung của nhân dân. Nhắc đến hình ảnh người lính, tác giả không quên những trang sử hào hùng của dân tộc:
“Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.”
Bằng những câu thơ giản dị, tác giả đã tóm tắt lịch sử của dân tộc một cách ngắn gọn, về chặng đường của dân tộc thật dài và chông gai. Nhưng điều đó không làm chậm lại sự phát triển của dân tộc. Đoạn thơ chính là niềm tin yêu, tự hào của tác giả đối với đất nước, với đảng và sự nghiệp cách mạng. Thật xúc động biết bao khi nghe những lời tâm sự của một người đang nằm trên giường bệnh biết rằng thời gian còn lại của mình không nhiều. Cần có nghị lực, sự lạc quan và lòng tự tin mãnh liệt mới có thể làm nên những bài thơ như vậy.
Nhan đề “Mùa xuân nho nhỏ” có nhiều ý nghĩa. Mùa xuân, với khái niệm về thời gian, đã được tác giả biến thành một khái niệm của một sự vật nhất định. Chủ đề của bài thơ được bộc lộ rõ ràng qua khổ thơ sau:
“Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập trong hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.”
Đến đây, cái tôi của tác giả đã được thay thế bằng cái ta chung và cảnh vật thiên nhiên trong mắt nhà thơ đều thu gọn vào cái ta chung này. Mỗi bông hoa, mỗi con chim, mỗi bức tranh thiên nhiên đều góp phần tạo nên mùa xuân chung của đất trời. Và “ta” là tác giả, đồng thời cũng là một người cụ thể, như chim chiền chiện, như bông hoa tím bên dòng sông xanh, như nốt nhạc êm dịu trong bản quốc ca của dân tộc. Cá nhân “tôi” khiêm tốn xem xét vị trí của nốt trầm trong âm nhạc. Mỗi người là một mùa xuân nho nhỏ cống hiến sức lực và cuộc đời mình để làm mùa xuân lớn của nước, của dân.
Khổ thơ cuối là tình cảm của tác giả với quê hương:
“Mùa xuân – ta xin hát Câu Nam ai
Nam bình Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.”
Khổ thơ mang đậm chất ca dao xứ Huế và là khổ thơ duy nhất của bài thơ nói về Huế – quê hương của tác giả. Không phải vì thế mà bài thơ không chất chứa tình cảm của người viết về quê hương. Cái hay của đoạn thơ là tổng hòa tất cả vẻ đẹp, giọng điệu thơ của mùa xuân và chứa đựng tình cảm của một người con đang sống những ngày cuối đời.
Bài thơ ra đời khi nhà văn phải nằm trên giường bệnh, nhưng vẫn tràn đầy sức sống và trên hết là tinh thần dân tộc, ý thức trách nhiệm của nhà thơ đối với đất nước. Thanh Hải đã gửi đến tất cả bạn đọc thông điệp này: “Hãy cống hiến mùa xuân nhỏ bé của mình vào mùa xuân chung của đất nước và nhân dân”.