Cảm nhận về vẻ đẹp khuất lấp của người đàn bà hàng chài hay

1.  Khái quát nội dung, nghệ thuật tác phẩm ” Chiếc thuyền ngoài xa”: 

Giá trị nội dung:

– Từ câu chuyện về một bức ảnh nghệ thuật và sự thật về một cuộc đời đằng sau bức ảnh đó, truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa đã mang đến một bài học sâu sắc về cách nhìn nhận cuộc sống và con người: chúng ta phải nhìn nhận cuộc sống một cách nhìn đa diện, nhiều chiều chứ không thể đánh giá một con người, sự vật qua vẻ bề ngoài của nó.

– Đồng thời, câu chuyện trong bức ảnh nghệ thuật đó cũng đặt ra một vấn đề về nghệ thuật cho những người nghệ sĩ. Đó là không nên nhìn cuộc sống qua một lăng kính màu hồng mà cần phải lăn xả vào hiện thực, thực tế để nhìn nhận nó một cách toàn vẹn, đầy đủ hơn. Nghệ thuật phải gắn liền với hiện thực, đó là điều mà một người nghệ sĩ chân chính cần phải làm được.

Giá trị nghệ thuật:

– Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện vô cùng độc đáo, hấp dẫn: Nguyễn Minh Châu đã dựng nên một tình huống nghịch lí, đối lập giữa hình ảnh của con thuyền khi ở ngoài xa với con thuyền khi nó đến gần để tạo ra tình huống nhận thức cho nhân vật của mình, cũng là cho người đọc.

– Cách khắc họa nhân vật rõ nét, cốt truyện hấp dẫn, lôi cuốn kết hợp với ngôn ngữ sử dụng rất linh hoạt, sáng tạo đã góp phần làm nổi bật chủ đề tư tưởng của tác phẩm.

– Giọng điệu đầy sự chiêm nghiệm, suy tư, trăn trở phù hợp với tình huống nhận thức mà tác phẩm đặt ra. Đồng thời cũng làm nên nét đặc trưng riêng trong phong cách sáng tác nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu.

2. Dàn bài Cảm nhận về vẻ đẹp khuất lấp của người đàn bà hàng chài hay: 

2.1. Mở bài: 

– Nguyễn Minh Châu là một trong số “những nhà văn mở đường tài hoa và tinh anh nhất”. Ông không ngừng trăn trở về số phận nhân dân và trách nhiệm của nhà văn, luôn thiết tha truy tìm những hạt ngọc ẩn giấu nơi bề sâu tâm hồn.

– Chiếc thuyền ngoài xa in trong tập Bến quê, tác phẩm đem đến cái nhìn đúng đắn về cuộc sống và con người.

2.2. Thân bài: 

1. Hai phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh

a. Phát hiện “cảnh đắt trời cho”

– Phùng là người say mê nghệ thuật trong một thoáng nhìn anh đã phát hiện ra cảnh đắt trời cho để chớp lấy,

+ Nhận xét “một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”, một vẻ đẹp đơn giản và toàn bích. Đây là cảnh tượng kì diệu của thiên nhiên, cuộc sống khi nhìn từ xa.

+ Phùng bối rối trước cái đẹp: “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”, nhận ra rằng “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”. Đó là niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ khi bắt gặp cái đẹp, anh nhận ra vai trò thực sự của nghệ thuật.

b. Phát hiện bức tranh cuộc sống đầy nghịch lí

– Từ chiếc thuyền nhỏ đẹp đẽ vừa rồi, Phùng nhận thấy:

+ Người đàn bà thô kệch xấu xí, mặt đầy sự mệt mỏi bước ra và một lão chồng với tấm lưng rộng, mái tóc tổ quạ, đôi mắt độc dữ cùng bước ra từ con thuyền.

+ Lão chồng “dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà”, “vừa đánh vừa nguyển rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn”.

+ Trong khi ấy, người đàn bà chỉ cam chịu, không kêu van, hay chống trả, chạy trốn.

– Thái độ của Phùng: “kinh ngạc đến mức trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn”. Phùng ngỡ ngàng nhận ra bản chất thực sự của cái đẹp anh vừa bắt được.

– Nhận xét: đừng nhầm lẫn giữa hiện tượng bên ngoài và bản chất bên trong

2. Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở toàn án huyện

– Khi chánh án Đẩu đề nghị chị nên li hôn, chị ta van xin “con lạy quý tòa …đừng bắt con bỏ nó”, theo chị:

+ Người đàn ông bản chất vốn không phải kẻ vũ phu, độc ác, anh ta chỉ là nạn nhân của cuộc sống đói khổ. Người chồng là chỗ dựa khi có biển động.

+ Chị không thể một mình nuôi nấng trên dưới 10 đứa con, vả lại “trên thuyền cũng có lúc vợ chồng con cái vui vẻ, hòa thuận”.

– Qua câu chuyện và thái độ của người đàn bà, có thể nhận thấy người đàn bà là hiện thân cho kiếp người bất hạnh bị cái đói khổ, cái ác và số phận đen đủi dồn đến chân tường. Nhưng ở chị ta lại có một tâm hồn vị tha, tình yêu thương tha thiết và là người từng trải, sâu sắc.

– Thái độ của chánh án Đẩu và nhiếp ảnh Phùng khi người đàn bà quyết không bỏ chồng:

+ Cả hai đều thấy giận dữ và bất bình

+ Nhưng sau khi nghe tâm sự của người đàn bà anh ta thấy như có “một cái gì vừa mới vỡ ra”.

– Nhận xét: Ban đầu, họ quen nhìn đời bằng con mắt theo góc nhìn đơn giản một chiều (nghĩ đơn giản rằng những kẻ đi theo ngụy là xấu “lão ta hồi 75 có đi ính ngụy không?”), chỉ biết qua lí thuyết sách vở, không sẵn sàng đối mặt với nghịch lí cuộc đời.

– Bài học rút ra: phải có cái nhìn đa diện về cuộc sống, không nhìn hiện tượng đánh giá bản chất.

3. Tấm ảnh được chọn

– Nghệ sĩ Phùng vẫn mang tấm ảnh đó về tòa soạn, quả nhiên tâm ảnh đã được chọn, được treo ở nhiều nơi, nhất là trong các gia đình sành nghệ thuật:

– Phùng vẫn luôn nhận thấy trong bức ảnh của mình:

+ “cái màu hồng hồng của sương mai” (biểu tượng cho nghệ thuật) và người đàn bà nghèo khổ bước ra từ bức tranh (hiện thân cho đời thực).

– Nhận xét: nghệ thuật chân chính không bao giờ tách rời khỏi cuộc sống.

3.3. Kết bài: 

– Nêu cảm nhận riêng về tác phẩm.

– Giá trị nghệ thuật: xây dựng tình huống truyện đặc sắc, cốt truyện hấp dẫn. Khắc họa nhân vật sắc sảo, điểm nhìn trần thuật linh hoạt, …

– Tác phẩm đã đem đến bài học về cách nhìn cuộc sống và con người: phải nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện bản chất đằng sau vẻ bề ngoài của hiện tượng.

4. Phân tích Cảm nhận về vẻ đẹp khuất lấp của người đàn bà hàng chài hay: 

“ Tác phẩm nghệ thuật chân chính bao giờ cũng là sự tôn vinh con người qua những hình thức nghệ thuật độc đáo”. Nguyễn Minh Châu với tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” là một trường hợp độc đáo như vật . Với phong cách truyện đậm chất tự sự-triết lí, Nguyễn Minh Châu đã khám phá ra những nghịch lí trong cuộc sống của người đàn bà hang chài: chịu nhiều vất vả lam lũ, chồng đánh đập nhưng vấn rất yêu thương chồng con. Qua tác phẩm, tác giả cho ta thấy được vẻ đẹp khuất lấp của người phụ nữ Việt Nam trong những hoàn cảnh khó khăn.

Nhân vật người đàn bà làng chài là nhân vật chính, mặc dù không được nhà văn đặt tên, tưởng chừng như bị lãng quên nhưng nhân vật này có vai trò vô cùng quan trọng đối với việc thể hiện giá trị tư tưởng của tác phẩm. Nhà văn đã khắc họa hình tượng nhân vật khá sắc nét bằng bút pháp hiện thực theo lối tương phản giữa bên ngoài và bên trong, giữa thân phận và phẩm chất. Dưới khám phá của Phùng xuất hiện trong những nghịch lý, nhân vật người đàn bà hàng chài hiện lên đầy vẻ đẹp khuất lấp khiến người đọc không khỏi xót xa và tiêc thương cho số phận người phụ nữ.

Xuất hiện trước mắt độc giả, người đàn bà hang chài hiện lên với ngoại hình xấu xí, thô kệch: than hình cao lơn, “khuôn mặt mệt mỏi”, “tái ngắt”, “tấm lưng áo bạc phếch, rách rưới”. Cuộc sống của người đàn bà ấy là một chuỗi những ngày lao động vất vả, lênh đênh trên biển về nhà phải chăm sóc đàn con và chịu những nhận đòn roi của chồng như cơm bữa. Ấy vậy, người phụ nữ ấy vẫn nhẫn nhục, chịu đựng mà không hề oán trách.

Mặc dù với bề ngoài xấu xí, thô cệch nhưng bên trong chị lại ẩn chứa tình mẫu tử thiêng liêng, tình cảm vợ chồng giàu lòng vị tha và đức hy sinh. Người phụ nhữ ấy có đau đớn chứ, có tủi hờn nhưng chị chọn cách chấp nhận. Chị là người mẹ giàu lòng yêu thương, bao bọc và chở che con cái. Bị hành hạ về mặt thể xác lẫn tinh thần nhưng người phụ nữ ấy vẫn xin lên bờ đánh để các con của mình không phải chịu những tổn thương gia đình. Bởi đối với chị – những người đàn bà hàng chài sống lênh đênh trên thuyền là sống cho con chứ không phải cho riêng mình. Đứng trước người chồng say sỉn, hay đánh đập nhưng chị lại vô cùng thấu hiểu những nổi vất vả, gánh nặng đè lên vai người đàn ông. Chị thương chồng mình vất vả đủ đường nên mới thành ra như vậy. Khi nói chuyện và trải lòng về câu chuyện của mình, lí lẽ của chị thể hiện chị là một người đàn bà từng trải, thấu hiểu cuộc sống mà chấp nhận đối mặt với mọi khó khăn để bảo vệ gia đình nhỏ của mình.

Người đàn bà hàng chài được xây dựng rất thành công dưới ngọi bứt của Nguyễn Minh Châu. Tác giả còn cho chúng ta thêm tin tưởng vào sự bất diệt của những phẩm chất tốt đẹp trong con người dù ở bất cứ hoàn cảnh nào. Với tất cả giá trị về nội dung và nghệ thuật ấy, chắc chắn nhân vật cũng như tên tuổi Nguyễn Minh châu sẽ có sức sống lâu dài trong kho tàng văn học dân tộc.