Chợ Viềng ở đâu? Họp ngày nào? Lễ hội Chợ Viềng Nam Định

1. Chợ Viềng ở đâu? 

Chợ Viềng (tên cổ là chợ Xuân) là phiên chợ đầu năm họp vào đêm mùng 7, mùng 8 ở Nam Định. Theo gia phả họ Trần, chợ Viềng có từ xa xưa và được phát triển theo phong tục làng xã của người dân địa phương. Từ “Viềng” là một từ Hán Việt có nghĩa là: thăm viếng, thăm hỏi, trò chuyện. Nam Định có bốn chợ đó là:

‐ Chợ Viềng ở Phủ Dầy, Huyện Vụ Bản, Tỉnh Nam Định – Hay còn gọi là chợ Viềng Phủ, đây là chợ viềng chính của Nam Định.

‐ Chợ Viềng nằm gần chùa Bi,  huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định – còn được gọi là Viềng Chùa (hay Viềng Tỉnh).

‐ Chợ Viềng thuộc xã Mỹ Trung, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định – nay chỉ còn là địa danh.

‐ Chợ Viềng tại thôn Hải Lăng, xã Nghĩa Thịnh, huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định (còn gọi là Viềng Làng), diễn ra vào ngày mùng 7 Tết, rất ít người biết tới vào ngày nay.

2. Chợ Viềng Nam Định họp ngày nào?

Chợ Viềng Nam Định là phiên chợ mỗi năm chỉ họp một lần. Chợ họp vào đêm mùng 7 tháng giêng và sáng mùng 8 tháng giêng. Nam Định có bốn chợ Viềng nhưng hấp dẫn du khách nhất là chợ Viềng Nam Trực và chợ Viềng Vụ Bản.

Vì chợ mỗi năm chỉ họp một lần nên từ đêm mùng 7 chợ đã chật ních du khách thập phương. Với ý nghĩa “mua may bán rủi” đầu năm thì du khách đến chợ Viềng không cần mặc cả. Bởi người dân quan niệm rằng, việc người bán không  thách giá, người mua không mặc cả sẽ đem lại niềm vui, sự thoải mái cho cả đôi bên nên người bán và người mua có thêm niềm tin vào sự đầu năm sung túc.

3. Lễ hội Chợ Viềng Nam Định:

Theo truyền thuyết, chợ Viềng Nam Trực còn được gọi là chợ Viềng Chùa vì chợ gắn liền với chùa Đại Bi, một thành ở Nam Giang, nơi thờ thiền sư Từ Đạo Hạnh. Chợ Viềng Vụ Bản còn được gọi là chợ Viềng Phủ bởi nó gắn liền với Phủ Dầy, nơi thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh (Quần thể Di tích Lịch sử – Văn hóa Quốc gia). Trái ngược với sự trang nghiêm, tôn kính bên trong điện thờ, bên ngoài là sự hối hả, nhộn nhịp của một trong những khu chợ lâu đời và đặc sắc nhất Việt Nam.

“Hội xuân” bởi du khách đến chợ Viềng Vụ Bản, Nam Trực được tham gia các trò chơi dân gian, văn nghệ truyền thống như đánh cờ, đánh đu, tổ tôm điếm, cờ người, cờ tướng, đấu vật, múa rối cạn, xin chữ, nặn tò he, hát chèo, hát chầu văn – những sắc thái văn hóa mang đậm bản sắc trong đời sống tinh thần của cư dân nông nghiệp lúa nước.

Tại chợ Viềng, bạn có thể tham quan, chiêm ngưỡng những di tích như đền, chùa, phủ cũng như trao đổi, mua bán những vật phẩm cầu may, những sản phẩm làng nghề truyền thống của người nông dân. Hàng hóa của chợ Viềng rất phong phú, đa dạng, tạo thành một “triển lãm” kinh tế – xã hội không chỉ ở Vụ Bản mà còn ở vùng Nam Trực. Ở đây bạn có thể tìm thấy đủ thứ: nông cụ, thủ công mỹ nghệ, mây tre đan, đồ đồng, đồ gỗ, gốm sứ, đồ cổ, hoa giả cổ, cây giả… và các mặt hàng tiêu dùng hiện đại. Đặc biệt là sản phẩm đặc trưng nhất của chợ là thịt bò. Du khách đi chợ, ngoài việc thưởng thức tô phở bò hay các món bò trên chảo nóng, nồi lẩu bò, tái, nhúng, chín,… do người dân địa phương chế biến tại chỗ, không cầu kỳ nhưng để lại dư vị đặc biệt bởi sự tươi ngon, chân chất với hương vị ẩm thực thống, ai cũng mua thịt bò, thịt bê mang về.

4. Nguồn gốc của chợ Viềng Nam Định:

Hàng năm, cứ vào đêm mồng 7, mồng 8 tháng giêng, chợ Viềng được tổ chức tại thành phố Nam Giang, huyện Nam Trực, huyện Vụ Bản và tỉnh Nam Định.

Tương truyền, khi có hai vị tướng tiến quân đến Nam Giang, ngựa của hai vị tướng này có vó ngựa bị hỏng nên phải dừng lại. Người làng Vân Tràng vốn nổi tiếng với nghề rèn thủ công truyền thống nên hai vị tướng này đã nhờ bà con nơi đây rèn móng ngựa và binh khí mang theo. Trong khi chờ đợi, hai vị tướng ra lệnh cho binh lính lập đoàn để tuyên bố chiến thắng.

Nghe tin chiến thắng, nhân dân các làng lân cận kéo trâu, kéo bò về làng Vân Tràng ăn mừng… Nhân dân huyện Nam Trực đã chú ý đến sự kiện này và lấy đêm mùng 7 và sáng mồng 8 tháng Giêng là buổi họp mặt đầu xuân để tưởng nhớ hai vị tướng này. Tại hội chợ còn là cơ hội để trao đổi kinh nghiệm về chế biến, nuôi trồng cũng như mua bán sản phẩm của các làng nghề truyền thống.

Tục truyền, chữ “Viềng” trong từ “chợ Viềng” có nghĩa là “về”, “vầy”, “sum vầy”, hội tụ nhân dân khắp mọi nơi về chung vui.

5. Đến chợ Viềng Nam Định có những gì?

Mục đích chính của việc đi chợ Viềng Nam Định là để cầu may mắn, làm ăn phát đạt. Chỉ cần đến chợ Viềng là coi như quanh năm vui vẻ, bình yên.

Nói là chợ nhưng những nhu yếu phẩm của cuộc sống như gạo, thịt, quần áo, giày dép… hay kể cả những mặt hàng cao cấp, sang trọng đều không được mua bán ở đây.

Sản phẩm trên thị trường là sản phẩm dành cho tiểu nông hoặc một số loại cây trồng, vật nuôi như cây chanh, đồ tế lễ, bát hương bằng đồng…

Chợ Viềng chỉ diễn ra vào một ngày nhưng có hàng nghìn hàng vạn hàng hóa, quà tặng nằm rải rác trên ba cây số. Tại chợ Viềng, bạn cũng có thể tìm thấy những sản vật nổi tiếng và đặc trưng của từng vùng như rau cần Thiệu Vịnh, bồ, đó Văn Tập và lưới Bồng Làng.

Ngoài các mặt hàng truyền thống, chợ còn bán các loại cây giống như bạch đàn, phi lao, ngọc điểm, cây ăn quả như vải thiều, nhãn Hưng Yên, táo Thiện Phiến.

Chợ còn là nơi giới thiệu các làng nghề và tay nghề của các vùng lân cận. Nhiều nam thanh nữ tú đến chợ Viềng để cầu mong hạnh phúc lứa đôi.

Chợ Viềng đầu xuân vui tươi, sôi động với tiếng cồng chiêng hòa với tiếng gò mâm, gò nồi, tiếng búa thợ rèn cùng tiếng của hàng nghìn người dự hội, tạo nên một âm thanh ồn ào, rất đặc trưng của phiên chợ Viềng vào ngày xuân.

6. Đi chợ Viềng Nam Định nên mua gì để cả năm may mắn, thuận lợi?

Chợ Viềng chủ yếu bày bán nông cụ, nông sản như rổ rá, quang gánh, liềm, cuốc xẻng… Nhiều người nghĩ rằng những sản phẩm này chỉ được mua tại hội chợ mỗi năm một lần giúp họ có một vụ mùa bội thu, no đủ quanh năm.

Ngoài đồ cổ, đồ cũ, nông sản, chợ Viềng Nam Định còn có nhiều loại cây cảnh, cây cảnh, thủ công mỹ nghệ, mây tre đan… Nhiều người đến chợ Viềng Nam Định để mua những loại cây mang ý nghĩa may mắn cho năm mới, từ cây cảnh đến cây ăn quả. Còn với thịt trâu, bò, theo các chuyên gia văn hóa, cúng thịt bò là cúng Mẫu Liễu Hạnh nên mua thịt bò ở chợ Viềng cũng có cảm giác như đang xin Mẫu phù hộ.

Là phiên chợ cầu may độc đáo, hàng năm chợ Viềng Nam Định quy tụ người mua kẻ bán không chỉ trong tỉnh mà từ khắp mọi miền đất nước gần xa.

Ngoài việc tổ chức hội chợ, triển lãm các sản phẩm làng nghề hoa, cây cảnh, nghề rèn, luyện kim, dệt, thêu, Chợ Viềng Xuân Nam Trực còn tổ chức các hoạt động văn hóa thông tin, hướng dẫn tham quan du lịch, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách tham gia và tham quan các hoạt động của lễ hội.

Hội chợ Viềng, phiên chợ chính nằm ở thôn Trung Thành, nhưng  xung quanh nó là cả một dãy di tích như nhà sinh hoạt cộng đồng, đền chùa, lăng tẩm rất đẹp như lăng Mẫu, đền Vua, chùa Long Vân, chùa Cao, Phủ Tiên Hương, phủ Vân Cát, đình ông Khổng… được xây dựng từ thế kỷ 19, cách đây hàng trăm năm. Bộ Văn hóa đã xếp những di tích này  là “di tích lịch sử và văn hóa”. Cụm di tích này chủ yếu thờ công chúa Liễu Hạnh, một nhân vật dân gian vừa  có thực vừa huyền thoại. Bà vừa được dân gian phong Thánh, vừa được sắc phong như Thần, vừa được coi như bà Chúa, cô Tiên. Điều quan trọng nhất là truyền thuyết và hình ảnh của bà Chúa Liễu đã đi vào tâm trí và trở thành bất tử trong lòng mọi người dân trong vùng. Dù là người dân địa phương hay du khách thập phương đến đây không chỉ để dự Hội chợ Viềng mà còn để đi lễ chùa, đền phủ Bà Chúa, cầu may mắn, tài lộc đầu xuân. Người ta có thể  đi lễ trước rồi mới đi lễ đền, hoặc đi chùa cầu may rồi mới đi hội chợ.

Chợ Viềng Xuân mang đến cho cư dân vùng quê cơ hội quảng bá, trưng bày những giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu được kết tinh từ bàn tay, khối óc của bao thế hệ người dân Nam Định và cùng nhau chia sẻ, giao lưu văn hóa, thành tựu phát triển kinh tế – xã hội của địa phương tới bạn bè, du khách thập phương.