Đời sống của người Việt cổ là cái nôi để sinh thành nên nền văn minh phong phú và đặc sắc của người dân Việt Nam hiện nay. Vậy hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những nét đặc sắc trong nền văn hóa của nguời Việt Cổ qua bài viết dưới đây nhé
1. Qúa trình hình thành đời sống vật chất của người Việt cổ:
Môi trường sống: Người Việt cổ từ trung du xuống khai phá vùng châu thổ các sông lớn ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Văn Lang – Âu Lạc. Đời sống tinh thần của cư dân Âu Lạc: Cư dân Văn Lang – Âu Lạc đã đạt đến trình độ cao về thẩm mỹ và tư duy khoa học – một biểu hiện của nền văn minh Văn Lang – Âu Lạc. Cư dân Văn Lang – Âu Lạc đặc biệt giỏi nghề luyện kim. Những sản phẩm đẹp, tiêu biểu như chuông, chuông đồng, đồ trang sức bằng đồng chứng tỏ kỹ thuật luyện đồng đã đạt đến đỉnh cao (từ khâu đặt xưởng, đúc, gia công, hợp kim hóa, tạo hoa văn…). Tuỳ theo mục đích sử dụng của từng công cụ mà người ta có thể tạo ra các hợp kim và tỷ lệ giữa các hợp kim đó để đúc ra đồ đồng của người Đông Sơn. Điều đó cho thấy rõ trình độ tư duy khá cao của họ. Những người đương thời cũng biết cách luyện sắt bằng cách nung nóng nó ở dạng sắt rắn.
Trong quá trình tập hợp nhiều bộ lạc sống trên cùng một vùng đất để thành lập lãnh thổ chung, công cuộc thống nhất quốc gia đầu tiên mở rộng dần từ Văn Lang đến Âu Lạc cũng là một biểu hiện rõ nét của xu thế đó. tư tưởng thống nhất, đoàn kết, hòa hợp với tư tưởng chia rẽ, phiến diện trong cộng đồng đương thời trước yêu cầu của đất nước (thủy lợi phát triển kinh tế và chống ngoại xâm). Điều đó cũng nói lên sự tiến bộ, phát triển cả về tư tưởng, tư duy của cư dân Văn Lang – Âu Lạc. Từ ý thức cộng đồng cũng nảy sinh tục thờ cúng tổ tiên và sùng bái anh hùng. Cư dân Văn Lang – Âu Lạc cũng có ý thức cùng chung một cội nguồn, chung một tổ tiên và có chung tục nhuộm răng, làm đẹp.
Ngoài tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, người Việt còn lưu giữ nhiều dấu tích của các tôn giáo cổ xưa như tín ngưỡng dân gian, ma thuật, phồn thực với các nghi lễ cầu mưa thuận gió hòa, nòi giống phát triển. phát triển và xây dựng. Nhiều phong tục tập quán được khôi phục đã thể hiện sự tồn tại và phát triển của đời sống tinh thần trong xã hội Hùng Vương với tục tắm gội, uống nước bằng răng, giã gạo (dùng để báo hiệu, truyền tin), phong tục cưới, tang…,- Tục chôn cất người chết.
2. Đời sống của nguời Việt cổ:
2.1. Đời sống vật chất của người Việt cổ:
Lương thực: Nguồn lương thực chủ yếu là gạo (nếp và gạo tẻ), ngoài ra còn có khoai, sắn. Thức ăn gồm cá, thịt, rau, củ.
Nghề đúc đồng của người Việt cổ đạt trình độ cao:
– Nghề đúc đồng của người Việt cổ đạt trình độ cao như trống đồng, thạp đồng, đồ trang sức bằng đồng, v.v.
– Kỹ thuật luyện hợp kim đồng-thiếc có hàm lượng chì khác nhau tùy thuộc vào dụng cụ và vật phẩm mà người thợ muốn chế tạo. Đó là sự sáng tạo độc đáo và đặc trưng của đồ đồng, tiêu biểu là trống đồng Đông Sơn.
– Sự xuất hiện của chiếc cày ruộng – công cụ tiên tiến nhất thời bấy giờ đã đánh dấu bước nhảy vọt trong nền kinh tế nông nghiệp lúa nước của cư dân Văn Lang – Âu Lạc.
– Đồ đồng Đông Sơn, trong đó có trống đồng với nhiều kỹ thuật và nghệ thuật luyện kim đỉnh cao của người Việt cổ. Trống đồng được giao lưu với một số nơi ở Nam Trung Quốc, Nam Trung Bộ và Nam Bộ ngày nay.
Về nông nghiệp:
Người Việt cổ từ thời Trung đại đã xuống khai phá vùng chung của các con sông lớn ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Họ biết trồng dâu, nuôi tằm, dệt bông dệt lụa. Ngoài ra, họ còn đánh bắt tôm, trồng rau và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Họ sống trên nhà sàn. Nữ mặc váy, nam thắt cà vạt; biết làm đẹp và sử dụng đồ trang sức.
Về cuộc sống:
Người Việt có tục uống trà, ăn trầu, nhuộm răng, xăm mình.
Trang phục: Phụ nữ mặc áo và váy. Đàn ông đóng khố. Họ đều biết làm đẹp và sử dụng đồ trang sức.
Phương tiện giao thông phổ biến nhất là thuyền và các phương tiện do gia súc như trâu, bò, ngựa, v.v.
Người Việt sống thành làng và có tục làm nhà sàn để ở. Chữ khắc trên trống đồng cho biết họ ở trên những ngôi nhà sàn có mái cong hình thuyền hoặc mái hình con thuyền.
2.2. Đời sống tinh thần của người Việt cổ:
Tín ngưỡng:
Thờ tự nhiên (tục thờ thần mặt trời, thần sông, thần núi, tục sinh sôi).
Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, kính trọng anh hùng, người có công với làng là một nét riêng của người Việt cổ.
Theo thời gian, một số phong tục được hình thành: cưới hỏi, ma chay. Lễ hội khá phổ biến, đặc biệt là lễ hội theo mùa.
Có tục nhuộm răng đen, ăn trầu, xăm mình. Cả nam và nữ đều thích đeo trang sức.
2.3. Những nét đặc trưng về ẩm thực của người Việt cổ:
– Người Việt xưa chế biến món ăn phù hợp với khí hậu; sử dụng nhiều loại nguyên liệu và gia vị để nấu ăn; làm mứt, làm bánh.
– Gạo là nguồn lương thực chính và được nấu trong các nồi gốm, nồi đồng hoặc ống nứa.
– Người Việt xưa làm nhiều loại bánh, độc đáo nhất là bánh chưng, bánh dày, nguyên liệu là nông sản, mang nhiều ý nghĩa về thế giới quan, tinh thần, thể hiện đạo lý của dân tộc.
3. Công trình kiến trúc của người Việt cổ:
Lễ hội đương thời đặc biệt phổ biến và thịnh hành như một bộ phận quan trọng trong đời sống tinh thần của người Văn Lang – Âu Lạc. Các lễ hội được tiến hành rải rác trong năm, trong đó đặc sắc nhất là các lễ hội theo mùa với nhiều nghi lễ như đâm trâu, đâm bò và các trò diễn dân gian (người hóa trang, múa, hát… quần chúng, âm nhạc, dụng cụ).
Ngoài ra, còn có các cuộc thi nấu ăn, thi đấu thể thao, lễ hội cầu ngư, mừng năm mới.
Trong cuộc sống, cư dân Hùng Vương yêu cái đẹp, hướng thiện và luôn nỗ lực làm giàu vẻ đẹp cho cuộc sống. Các đồ vật, công cụ, đồ dùng trong sinh hoạt và sản xuất không những vô cùng phong phú, nhiều màu sắc mà còn đạt đến trình độ kỹ thuật và mỹ thuật rất cao. Nghệ thuật Đông Sơn đã trở thành đỉnh cao của nghệ thuật tạo hình thời Hùng Vương. Mỹ thuật Đông Sơn còn phản ánh đời sống sinh hoạt của cư dân Việt cổ và thể hiện mối quan hệ giữa con người với thế giới xung quanh. Những đường nét trừu tượng, độc đáo và bố cục cân đối, hài hòa của nghệ thuật Đông Sơn đã thể hiện điều đó. Nghệ thuật sân khấu đang phát triển từng ngày. Nhạc cụ bao gồm nhiều loại (âm thanh, gió). Trong số nhiều loại nhạc cụ, tiêu biểu là trống đồng. Cấu tạo của trống đồng gồm mặt trống phình, đầu loe và chân trống không chỉ tạo cho trống hình dáng đẹp mà còn có độ vang để âm thanh vang xa. Người đương thời đã biết sử dụng những nhạc cụ này trong các lễ hội. Trên trống đồng Đông Sơn có cảnh sử dụng từ hai đến bốn trống đồng, khoảng sáu đến tám chiêng và một nhóm người vừa múa hát vừa sử dụng các nhạc cụ như chuông, kèn, sáo. Trên mặt trống có hình người đang múa hát. Có một bức tượng đồng Đông Sơn thể hiện hai người cõng nhau, thổi sáo và nhảy múa. Trống đồng Đông Sơn là trống đồng cổ nhất và lớn nhất, được sử dụng rộng rãi như một nhạc cụ quan trọng trong các dịp Tết, lễ, hội. chơi. Trống đồng Đông Sơn cũng được sử dụng làm vũ khí trong chiến tranh, để bảo vệ hoặc làm vật trang trí.
Ngoài ra, trống đồng còn được dùng trong giao dịch với nước ngoài như Malaysia, Indonesia. Trống đồng Đông Sơn có bố cục rất hài hòa, cân đối. Mặt trống tròn ở giữa có ngôi sao nhiều cánh, tang trống rộng, tay và chân loe ra khiến tiếng trống vang ngay từ âm đầu tiên, tăng dần về cường độ. Mặt và thân trống được trang trí công phu, thể hiện trình độ điêu khắc, óc thẩm mỹ của người Việt cổ, kỹ thuật đúc đồng tinh xảo. Xung quanh ngôi sao nhiều cánh ở chính giữa mặt trống là những vòng tròn dài được nối với nhau bằng các hoa văn đồng đều, hài hòa và bắt mắt. Trên mặt trống có nhiều hình người mặc áo lông đang múa hát, thổi sáo và các hoạt động khác như giã gạo, chèo thuyền hoặc trang trí các con vật như hươu, nai. Trống đồng tượng trưng cho không khí sôi động, náo nhiệt trong đời sống của người Việt xưa. Nó phản ánh tương đối trung thực đời sống văn hóa thường ngày của cư dân Đông Sơn. Trống đồng (Đông Sơn, Ngọc Lũ) với những đặc điểm trên là sản phẩm lao động, là tác phẩm nghệ thuật tiêu biểu thể hiện trình độ tư duy, sáng tạo cao của cư dân Văn Lang – Âu Lạc và là một biểu hiện sống động nhất của nền văn minh Việt cổ. Cùng với trống đồng, kiến trúc Cổ Loa cũng là biểu hiện trình độ phát triển cao của cư dân các vương triều Văn Lang – Âu Lạc.