Hạn ngạch là gì? Xuất khẩu nghĩa là gì? Hạn ngạch xuất khẩu là gì? Các trường hợp áp dụng biện pháp hạn ngạch xuất khẩu? Ảnh hưởng của hạn ngạch xuất khẩu?
Có nhiều hình thức bảo hộ trong thương mại thế giới. Chúng bao gồm hàng rào thuế quan và phi thuế quan. Trong đó Hạn ngạch xuất khẩu là một biện pháp hạn chế các sản phẩm cụ thể bằng cách ấn định số lượng hoặc giá trị tối đa của hàng hóa được phép xuất khẩu. Hãy theo bài viết dưới đây để tìm hiểu thêm các thông tin hữu ích về hạn ngạch xuất khẩu.
1. Hạn ngạch là gì?
Hạn ngạch là một hạn chế thương mại do chính phủ áp đặt nhằm hạn chế số lượng hoặc giá trị tiền tệ của hàng hóa mà một quốc gia có thể nhập khẩu hoặc xuất khẩu trong một khoảng thời gian cụ thể. Các quốc gia sử dụng hạn ngạch trong thương mại quốc tế để giúp điều chỉnh khối lượng thương mại giữa họ và các quốc gia khác. Các quốc gia thực hiện biện pháp áp đặt hạn ngạch đối với các loại hàng hóa cụ thể để giảm lượng hàng nhập khẩu và thúc đẩy sản xuất trong nước. Vì vậy, hạn ngạch đẩy mạnh sản xuất trong nước bằng cách hạn chế cạnh tranh nước ngoài.
Các chương trình, chính sách và biện pháp của chính phủ thực hiện hạn ngạch được gọi là chính sách bảo hộ . Ngoài ra, các chính phủ có thể ban hành các chính sách này nếu họ lo ngại về chất lượng hoặc độ an toàn của các sản phẩm đến từ các quốc gia khác.
CHÌA KHÓA RÚT RA
– Các quốc gia sử dụng hạn ngạch trong thương mại quốc tế để giúp điều chỉnh khối lượng thương mại giữa họ và các quốc gia khác.
– Thuế quan là loại thuế mà một quốc gia áp đặt đối với hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu từ một quốc gia khác.
– Bởi vì thuế quan làm tăng chi phí hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu, khiến chúng trở nên kém hấp dẫn hơn đối với người tiêu dùng trong nước.
– Hạn ngạch cùng với thuế quan cao có thể dẫn đến xung đột thương mại và các vấn đề tranh chấp khác giữa các quốc gia.
Hạn ngạch trong kinh tế học đề cập đến các hạn chế có thời hạn mà chính phủ áp đặt đối với thương mại. Điều này thường được thực hiện để bảo vệ và khuyến khích kinh doanh trong nước và cân bằng thương mại. Chính phủ thực hiện hạn ngạch bằng cách đặt giới hạn về giá trị hoặc số lượng hàng hóa xuất khẩu hoặc nhập khẩu. Ví dụ, một quốc gia có thể hạn chế một quốc gia khác nhập khẩu tối đa 100 thùng dầu thô.
2. Xuất khẩu nghĩa là gì?
Xuất khẩu, cùng với nhập khẩu, là một yếu tố quan trọng trong cán cân thương mại của một quốc gia vì việc bán hàng hóa xuất khẩu làm tăng tổng sản lượng của một quốc gia. Nhiều quốc gia khuyến khích xuất khẩu như một cách để tăng việc làm, thu nhập khả dụng và chi tiêu của người tiêu dùng. Hơn nữa, một quốc gia xuất khẩu càng nhiều sản phẩm thì lợi thế cạnh tranh càng lớn khi quốc gia đó có chuyên môn trong việc sản xuất hàng hóa và dịch vụ mà nước ngoài muốn sử dụng.
Xuất khẩu có nghĩa là hàng hóa được vận chuyển từ nước xuất xứ sang nước khác để bán hoặc trao đổi.
3. Hạn ngạch xuất khẩu là gì?
Hạn ngạch xuất khẩu (Export Quotas) đề cập đến một hệ thống trong đó chính phủ của một quốc gia đặt ra giới hạn tối đa về số lượng hoặc số lượng xuất khẩu của một số mặt hàng xuất khẩu trong một khoảng thời gian nhất định. Hàng hóa trong hạn ngạch được xuất khẩu, hàng hóa vượt quá hạn ngạch không được xuất khẩu hoặc bị xử phạt.
Hạn ngạch xuất khẩu, còn được gọi là hạn chế xuất khẩu tự nguyện, là các biện pháp được sắp xếp bởi chính phủ hoặc ngành công nghiệp của nước nhập khẩu và chính phủ hoặc ngành cạnh tranh của nước xuất khẩu để hạn chế số lượng một hoặc nhiều sản phẩm xuất khẩu của nước sau. Theo định nghĩa này, hạn chế xuất khẩu tự nguyện là một thuật ngữ chung cho tất cả các biện pháp được các bên nhất trí để hạn chế xuất khẩu. Tuy nhiên, nói đúng ra, các biện pháp hạn chế xuất khẩu tự nguyện là hành động được nước xuất khẩu đơn phương thực hiện và gọi là tự nguyện có nghĩa là nước xuất khẩu có quyền chính thức hủy bỏ hoặc sửa đổi các biện pháp hạn chế.
4. Các trường hợp áp dụng biện pháp hạn ngạch xuất khẩu:
Theo quy định của Luật quản lý ngoại thương 2017 tại Điều 17: Hạn ngạch xuất khẩu là biện pháp do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định áp dụng để hạn chế số lượng, khối lượng, trị giá của hàng hóa xuất khẩu ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.
Thứ nhất, theo điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một thành viên. Đây là khi Việt Nam là thành viên của một liên minh thương mại và ở trong đó có một điều ước áp dụng yêu cầu thực hiện biện pháp hạn ngạch xuất khẩu đối với một mặt hàng hóa cụ thể nào đó.
Thứ hai, đối với loại hàng hóa đảm bảo cân đối vĩ mô của nền kinh tế, khi nhu cầu hàng hóa trong nước tăng cao lên. Đó là khi các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi nhận thấy các mặt hàng hóa xuất khẩu là những loại hàng hóa đang bị thiếu hụt nguồn cung trong nước, và lúc này cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ quyết định thực hiện hạn ngạch xuất khẩu.
Thứ ba, trường hợp các nước nhập khẩu đang áp dụng các biện pháp hạn ngạch nhập khẩu đối với mặt hàng xuất khẩu của nước ta. Khi áp dụng các biện pháp này được gọi là biện pháp “trả đũa” thương mại, nghĩa là khi các mặt hàng trong nước sản xuất ra khi đưa sang thị trường nước ngoài bị các nước áp dụng chính sách hạn ngạch nhập khẩu, thì khi đó chính phủ ta sẽ có thể áp dụng chính sách trên để giảm lượng hàng hóa xuất khẩu sang nước đó.
5. Ảnh hưởng của hạn ngạch xuất khẩu:
Một hạn chế cụ thể về giá trị hoặc khối lượng xuất khẩu của một hàng hóa cụ thể do chính phủ của nước xuất khẩu áp đặt. Hạn chế này có thể nhằm bảo vệ các nhà sản xuất trong nước khỏi tình trạng thiếu hụt tạm thời một số nguyên liệu nhất định, hoặc như một phương tiện để điều chỉnh giá thế giới của một số mặt hàng cụ thể. Các hiệp định hàng hóa đôi khi có các điều khoản rõ ràng để chỉ rõ khi nào hạn ngạch xuất khẩu sẽ có hiệu lực giữa các nhà sản xuất. Hạn ngạch xuất khẩu cũng được sử dụng liên quan đến các thỏa thuận hạn chế tự nguyện và tiếp thị có trật tự.
Ví dụ như: Trong đại dịch COVID-19, nhiều quốc gia xuất khẩu ngũ cốc quan trọng như Nga, Kazakhstan, Việt Nam và Ukraine đã tạm thời hạn chế xuất khẩu các loại lương thực thiết yếu như lúa mì, gạo và ngô để bảo vệ nền sản xuất trong nước. Đây là một giải pháp ngắn hạn đúng đắn bởi khi đại dịch xảy ra sản xuất bị ngưng trệ dẫn đến năng suất thấp đi nếu các nước tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu sẽ gây thiệt hại cho nền kinh tế trong nước. Nhưng các hạn chế tạm thời về xuất khẩu nông sản và thực phẩm có thể khiến giá lương thực tăng đột biến và tình trạng thiếu lương thực ở các nước nhập khẩu lương thực.
Hạn ngạch có xu hướng gây ra sự sụt giảm lớn hơn về phúc lợi kinh tế vì chính phủ không thu được bất kỳ khoản thu thuế nào.
Hạn ngạch cho phép quốc gia chắc chắn về số lượng hàng xuất khẩu, từ đó có thể hoạch định chính sách trước mắt hoặc lâu dài cho các mặt hàng hóa có thể xuất khẩu và phải bị hạn chế để đáp ứng nhu cầu của nền sản xuất trong nước.
Hạn ngạch có thể không công bằng hơn. Một số công ty xuất khẩu có thể kinh doanh tốt nếu họ được hưởng hạn ngạch, nhưng những công ty khác có thể thua cuộc. Nó trở thành một vấn đề chính trị về cách phân phối hạn ngạch. Các công ty cũng có thể không thích sự không chắc chắn về thị trường dẫn đến việc xác định giá các loại hàng hóa không chắc chắn.
Khi áp dụng hạn ngạch ở các thị trường hạn chế, số lượng xuất khẩu sang các thị trường đó giảm xuống. Giá nhận được khi xuất khẩu sang các thị trường hạn chế sẽ tăng do các hạn chế và giá nhận được khi xuất khẩu sang các thị trường không hạn chế sẽ giảm. Nhưng đồng thời việc tăng giá ở thị trường bị hạn chế lại là cơ hội cạnh tranh của các nước khác.
Ví dụ như trường hợp sau:
Năm 2020, Argentina là nước xuất khẩu ngô lớn thứ hai thế giới và là nước xuất khẩu lúa mì lớn thứ bảy. Nếu hạn ngạch làm giảm xuất khẩu của Argentina, giá lúa mì, ngô và các sản phẩm thay thế có thể sẽ tăng trên thị trường quốc tế. Argentina cạnh tranh với các nhà xuất khẩu lúa mì Australia tại các thị trường trọng điểm, bao gồm Indonesia, Việt Nam và Thái Lan. Hạn ngạch xuất khẩu đã làm giảm cạnh tranh trong các thị trường này. Úc cũng đang tìm cách tiếp cận để xuất khẩu lúa mì sang Brazil. Khi quyền tiếp cận được cấp, việc giảm xuất khẩu lúa mì của Argentina có thể tạo cơ hội cho lúa mì Úc.