Phân tích nhân vật chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ

Tắt đèn cũng được coi là một truyện ngắn xuất sắc của Ngô Tất Tố bởi vừa mang giá trị hiện thực và giá trị nhân văn sâu sắc. Hãy tham khảo bài viết dưới đây về Phân tích nhân vật chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ.

1. Dàn ý phân tích nhân vật chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ chi tiết nhất:

1.1. Mở Bài:

Giới thiệu đôi nét về tác giả Ngô Tất Tố và tác phẩm tắt đèn; Đồng thời dẫn dắt vào đôi nét giới thiệu nhân vật chị dậu

1.2. Thân Bài:

Hoàn cảnh của chị Dậu:

– Gia cảnh nghèo khổ, cuộc sống khó khăn thuộc hạng bần cùng trong làng

– Bọn phong kiến địa phương bắt chị Dậu đóng sưu cho cả người em chồng của vừa mới mất

– Phải đứt ruột bán cả con gái của mình để trả nợ nhưng vẫn không hết nợ.

– Chồng bị hành hạ, đánh đập mới vừa được thả về

Vẻ Đẹp Của Nhân Vật:

– Là một người con gái Đảm đang, chu đáo, hết mực yêu thương và chăm sóc cho chồng con.

+ Chị nhanh chóng nấu bát cháo loãng cho chồng ăn lót dạ

+ Chị vừ nhìn chồng ăn và lo lắng cho chồng, vừa cố trấn an bản thân vừa ân cần hỏi xem chồng ăn có ngon miệng hay không

+ Động viên chồng bằng lời nói dịu dàng.

+ Múc những bát cháo loãng cho các con

– là người con gái khéo léo, thấu tình đạt lí của đời sống

+ Xin cai lệ thư thư cho mấy bữa để chuẩn bị tiền đóng sưu cho chồng

+ Cố gắng dùng lời lẽ khẩn thiết, van xin để mong bọn cai lệ thương tình mà tha cho chồng chị.

+ Những lời văn xin chân thành bị cự tuyệt, tức nước vỡ bờ chị đưa ra những lí lẽ thấu đáo, hợp tình hợp lý quát mắng cai lệ: “Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ”.

– Sức phản kháng mạnh mẽ:

+ Khi bọn cai lệ vẫn ngang nhiên hành hạ người chồng một cách bạo lực, chị nghiến chặt hai hàm răng của mình mà quát: “Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem” → Hành động: đẩy tên cai lệ ngã

=> Sức sống mạnh mẽ bấy lâu tiềm tàng đang trỗi dậy trong chị. Nhún nhường bị đàn áp, chị phản kháng quyết liệt, vượt lên những thứ phép tắc quy cũ tầm thường để bảo vệ người thân.

1.3. Kết Bài:

Hình ảnh chị Dậu hiện lên thật đẹp đẽ và đáng trân trọng, tiêu biểu cho vẻ đẹp của những người nông dân. Nêu quan điểm về nội dung và đánh giá nghệ thuật của tác giả sử dụng trong bài văn.

2. Dàn ý phân tích nhân vật chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ ngắn gọn nhất:

2.1. Mở bài:

Giới thiệu về tác giả và tác phẩm

Nêu khái quát nội dung đề bài yêu cầu

Ngô Tất Tố là một trong những tác giả tiêu biểu nhất của nền văn học hiện thực Việt Nam. Tên tuổi của ông gắn liền với tiểu thuyết Tắt đèn kể về cuộc đời và số phận của Chị Dậu, một người phụ nữ nông thôn nghèo khổ, nạn nhân của chế độ thực dân nửa phong kiến. “Tức nước vỡ bờ” là một đoạn trích tiêu biểu trong tác phẩm, thể hiện bước ngoặt tâm lí của nhân vật chị Dậu, lúc đầu dám vùng lên phản kháng lại cường quyền.

2.2. Thân bài:

Hoàn cảnh của gia đình chị Dậu.

Hành vi lời nói của chị Dậu với chồng

Hành vi lời nói của chị Dậu với bọn cai lệ: Từ van xin, nhúng nhường đến quyết liệt đứng lên chống trả

Sau một đêm bị trói và đánh đập ngoài đình, anh Dậu được trả về nhà, rũ rượi như một cái xác, chưa kịp húp bát cháo hành để hoàn hồn thì bọn cai lệ và họ Lý trưởng lại kéo đến. Chị Dậu bằng mọi cách van xin cai lệ đừng vội trói chồng đi mà hắn đã thẳng tay đánh đập, chửi mắng chị. Bị đẩy vào ngõ cụt, chị Dậu đã đứng lên đấu tranh với tên cai lệ và bọn tay sai hèn hạ của hắn.

Từ đó có thể thấy tác giả đã khắc họa một người phụ nữ Việt Nam đức hạnh, biết chịu thương chịu khó nhưng lại vô cùng quyết liệt, bất khuất

2.3. Kết bài:

Khẳng định lại giá trị của tác phẩm và nhân vật chị Dậu

Tắt đèn đã xây dựng nhân vật chị Dậu – một hình ảnh chân chất, cao đẹp của người phụ nữ nông dân Việt Nam. Chị Dậu có nhiều phẩm chất tốt đẹp, cần cù, siêng năng, giàu lòng yêu thương, kiên nhẫn và dũng cảm trước kẻ mạnh, chống lại áp bức. Chị Dậu là hiện thân của người vợ, người mẹ vừa đảm đang, vừa nhân hậu, trong sáng. Một sức sống mạnh mẽ tiềm ẩn chưa bao giờ bị dập tắt trong người người phụ nữ nông dân ấy.

3. Bài văn phân tích nhân vật chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ hay nhất: 

“Tức nước vỡ bờ” là đoạn trích trong truyện ngắn “Tắt đèn” của nhà văn Ngô Tất Tố. Đoạn trích này khiến người đọc không khỏi xót xa cho số phận của người nông dân khi phải “sống sót” trong một chế độ ở xã hội phong kiến ​​đương thời hết sức thối nát và tàn bạo. Đoạn trích thể hiện bút pháp hiện thực, ngôn ngữ kể chuyện vô cùng linh hoạt, tạo được tình huống truyện gay cấn cùng với nghệ thuật xây dựng nhân vật: khắc họa nhân vật chân thực, sinh động cả về ngoại hình và ngôn ngữ. hành động, tâm lý. Trong đó nhân vật chị Dậu được khắc họa với những vẻ đẹp cả về phẩm chất lẫn tâm hồn.

Chị Dậu chạy đôn chạy đáo bán hết đồ đạc trong gia đình từ ổ chó mới để, gánh khoai và thâm chí là cả đứa con gái là cái Tý cho vợ chồng Nghị Quế mới gom đủ để nộp thuế cho chồng. Vất vả là thế nhưng qua cơn hoạn nạn là mừng rồi. Tuy nhiên, cô nào ngờ rằng thuế sưu cho chồng vừa lo xong mà lại sinh thêm suất sưu cho người đã chết từ năm ngoài là người em trai chồng. Thế là trăm dâu đổ đầu tằm, biết rằng đó là nỗi oan không sao giải được. Chị Dậu nay đã bị đẩy đến bước đường cùng.

Anh Dậu sau nhiều lần bị đánh đập đã được chúng thả về. May thay, bà hàng xóm cho một nắm gạo nên chị Dậu đã nấu cho chồng bát cháo với hy vọng cứu được chồng qua cơn nguy kịch. Nhưng đáng thương thay, bát cháo vừa được đưa đến miệng thì bọn cai lệ cầm roi, thước xông tới. Trước sự hách dịch và độc ác của bọn chúng, chị Dậu chỉ biết nhún nhường cầu xintha cho chồng. Tình yêu chồng, thương con được thể hiện rất kín đáo, sâu sắc, không phô trương, màu mè. Khi được cai lệ định đến áp giải Anh Dậu, cô rất hiền lành, cam chịu, van xin với giọng “run run”, “chạy đến nắm tay” , van xin khẩn thiết: “Cháu xin ông”. Nhưng những gì cô ấy nói không có ý nghĩa gì cả. Tên cai trị ngang nhiên “ bịch vào ngực”, “tát đánh bốp vào mặt” vào chị Dậu.

Đúng là “tức nước” sẽ đến “vỡ bờ” chị Dậu “chịu không nổi” nên “chống cự”. Tâm lý của chị Dậu rõ ràng đã có sự thay đổi, nhưng đó không phải là hành động hoàn toàn chủ động. Sự độc ác của tên cai lệ đã đẩy cô vào tình thế phải “liều mạng”. Khi thấy anh Dậu sắp bị trói, chị Dậu đã “nghiến hai hàm răng” thách thức bọ cai lệ: “Mày trói chồng bà đi, bà cho mày xem!”. Chị Dậu liều mình chống trả hai tên tay sai. Dưới ngòi bút thần kỳ của Ngô Tất Tố, các hoạt động diễn ra nhanh gọn nhưng vẫn rất rõ ràng: từ hành động của tên cai lệ (đạp và tát vào người chị Dậu) đến việc chị Dậu nghiến răng rồi vồ lấy tóc của tên cai lệ, áp vào cửa, khiến hắn vấp ngã; Từ việc tên người nhà Thống Lí xông lên giơ gậy đánh, đến việc hai bên giằng co, vật lộn rồi bị chị Dậu túm tóc, giáng cho một bạt tai khiến tên này ngã xuống nền nhà… Tất cả đã xảy ra nhanh như trong một tình tiết kịch tính của một bộ phim; vừa miêu tả diễn biến của truyện vừa thể hiện tính cách, tâm lí nhân vật, sức sống mãnh liệt và khả năng phản kháng tiềm tàng của chị Dậu. Có thể nói Ngô Tất Tố là người có óc quan sát rất nhạy bén (như Vũ Trọng Phụng nhận xét ) và miêu tả đặc sắc (như Phan Ngọc nhận xét).

Từ cách xưng hô khiêm nhường “cháu-cháu”, chị Dậu phẫn nộ tự nâng mình lên thành “bà” và hạ anh xuống thành “mày”. Hơn nữa, từ thế bị động, chị Dậu không chịu được sự trù dập đã quyết định đứng ra bảo vệ chồng. Tức là vỡ nước tượng trưng cho một quá trình tâm lý. Ngô Tất Tố đã tạo ra tình huống gay cấn để nhân vật chính va chạm với những tính cách khác, từ đó bộc lộ phẩm chất của mình. Quá trình diễn biến tâm lí của chị Dậu diễn ra nhanh chóng nhưng ý nhị. Đặc biệt nó rất phù hợp với quy luật phát triển nhân cách cũng như hoàn toàn phù hợp với phẩm chất con người của nhân vật. Đó là cách thể hiện có tính toán và rất sắc sảo của nhà văn.

Trong đoạn trích, Ngô Tất Tố xây dựng một cách chân thực về nhân vật chị Dậu là người có đời sống nội tâm phong phú.Từ kiên nhẫn chịu đựng, tha thiết van xin, đến giận quá không chịu nổi mà chống cự quyết liệt; từ lễ phép van xin kẻ thống trị đến nổi loạn, nghiến răng nghiến lợi: Mày trói ngay, bà cho mày xem, rồi bất chấp vào tù lao vào cuộc chiến đấu với hai tên tay sai… Tất cả đều phù hợp với đời sống khách quan của mỗi con người: Tức nước vỡ bờ và đặc biệt là phù hợp với tính cách của nhân vật Chị Dậu. Ngô Tất Tố không chỉ thành công trong việc xây dựng hình tượng người phụ nữ nông thôn với tính cách điển hình luôn yêu thương chồng con, biết nhẫn nhịn chịu đựng mà ông còn rất thành công trong việc khám phá ra vẻ đẹp tiềm ẩn bên trong họ: khi bị dồn vào đường cùng đã mạnh mẽ đứng lên đấu tranh.

Ngôn ngữ nhân vật vừa đa dạng vừa độc đáo. Mỗi nhân vật có ngôn ngữ riêng của mình. Lời kẻ thống trị thì thô tục và hỗn xược, lời của người nhà Thống Lí thì mỉa mai bóng gió. Đặc biệt là ngôn ngữ của chị Dậu, có lúc tha thiết, mềm mỏng, có lúc đanh thép, quyết liệt. Thông qua ngôn ngữ, tính cách nhân vật được bộc lộ khá rõ nét. Bên cạnh đó, những từ ngữ của những người nông dân như thầy, anh, chị được Ngô Tất Tố sử dụng rất hồn nhiên, trôi chảy khiến câu văn giản dị mà phong phú, mang hơi thở cuộc sống. Những thành công và nét đặc sắc của Ngô Tất Tố trong đoạn trích cũng chính là những thành công về mặt nghệ thuật của tác phẩm. Nghệ thuật ấy kết hợp với giá trị nội dung tư tưởng, đã đem lại sức hấp dẫn và sức sống lâu bền cho tiểu thuyết này.

Đúng như  lời nhận xét của Vũ Trọng Phụng “Tắt đèn” là một tiểu thuyết có tính chính luận xã hội hoàn toàn phục vụ nước dân, một tác phẩm có thể gọi là một kiệt tác”. Tác giả đã khắc họa hình tượng nhân vật của chị Dậu, một người phụ nữ điển hình trong xã hội xưa đoan trang, dịu dàng. cần cù, khiêm tốn nhưng luôn có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ, dám đứng lên chống lại sự ức hiếp, bóc lột.