Thành phần Ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất? Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi đất? Trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất? Quy định về khiếu nại thu hồi đất?
Theo quy định của pháp luật về đất đai, thì trong một số trường hợp nhất định Nhà nước sẽ có thể thu hồi đất của những người sử dụng đất. Khi này những người sử dụng đất buộc phải chấp hành theo đúng quyết định thu hồi đất của cơ quan chức năng có thẩm quyền, nếu không chấp hành theo quyết định thì sẽ bị cưỡng chế thu hồi đất. Vậy thành phần Ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất gồm những ai?
Căn cứ pháp lý:
– Luật Đất đai 2013;
– Nghị định 43/2014/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đất đai 2013.
LVN Group tư vấn luật qua điện thoại trực tuyến miễn phí: 1900.0191
1. Thành phần Ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất:
Tại khoản 2 Điều 71 Luật Đất đai có quy định về các điều kiện để thực hiện cưỡng chế thu hồi đất, theo đó cưỡng chế thu hồi đất chỉ được thực hiện khi có đủ các điều kiện sau đây:
– Người có đất bị thu hồi không chấp hành về quyết định thu hồi đất sau khi mà Ủy ban nhân dân cấp xã cùng với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã nơi mà có đất bị thu hồi và các tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường và giải phóng mặt bằng đã thực hiện vận động, thuyết phục;
– Quyết định về cưỡng chế thực hiện về quyết định thu hồi đất mà đã được niêm yết công khai ngay tại trụ sở của Ủy ban nhân dân cấp xã, hay tại địa điểm sinh hoạt chung của các khu dân cư nơi mà có đất thu hồi;
– Quyết định về cưỡng chế để thực hiện quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực thi hành;
– Người bị cưỡng chế thu hồi đất đã nhận được quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất mà đã có hiệu lực thi hành.
Trước khi thực hiện việc cưỡng chế thu hồi đất thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện ra quyết định thành lập về Ban thực hiện cưỡng chế. Tại khoản 3 Điều 17 Nghị định 43/2014/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đất đai 2013 có quy định về Thành phần Ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất, theo điều này quy định thì Thành phần Ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất bao gồm có những người sau:
– Chủ tịch hoặc là Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện;
– Những người đại diện của các cơ quan tài chính, của tài nguyên và môi trường, thanh tra, tư pháp, xây dựng cấp huyện;
– Những người đại diện Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã;
– Những người đại diện tổ chức làm nhiệm vụ về bồi thường giải phóng mặt bằng, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi mà có đất;
– Những người khác do chính Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định..
Khi thực hiện cưỡng chế thu hồi đất thì ngoài ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất thực hiện quá trình cưỡng chế thì lực lượng Công an sẽ căn cứ vào phương án về cưỡng chế thu hồi đất nhằm để xây dựng về kế hoạch bảo vệ trật tự, an toàn trong quá trình tổ chức thực hiện thi hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất.
2. Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi đất:
Những tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi đất phải có những trách nhiệm sau đây:
– Đối với Ủy ban nhân dân cấp huyện: uỷ ban nhân dân cấp huyện trong việc thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi đất có trách nhiệm sau:
+ Tổ chức thực hiện về việc cưỡng chế, việc giải quyết khiếu nại có liên quan đến việc cưỡng chế theo đúng các quy định của pháp luật về khiếu nại
+ Thực hiện các phương án tái định cư trước khi mà thực hiện cưỡng chế
+ Bảo đảm về điều kiện, về phương tiện cần thiết nhằm phục vụ cho việc cưỡng chế;
+ Bố trí kinh phí cưỡng chế thu hồi đất.
– Đối với ban thực hiện cưỡng chế: ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất trong việc thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi đất có trách nhiệm sau:
+ Chủ trì lập phương án về cưỡng chế và dự toán về kinh phí cho hoạt động cưỡng chế sau đó trình Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền để phê duyệt;
+ Thực hiện việc cưỡng chế theo phương án đã được phê duyệt;
+ Bàn giao đất cho các tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng;
+ Trường hợp mà trên đất bị thu hồi mà có tài sản thì Ban thực hiện cưỡng chế sẽ phải bảo quản về tài sản; các chi phí bảo quản tài sản đó sẽ do chủ sở hữu chịu trách nhiệm thanh toán;
– Đối với lực lượng công an: lực lượng công an trong công tác cưỡng chế thu hồi đất có trách nhiệm sau:
+ Bảo vệ trật tự, an toàn ở trong quá trình tổ chức thi hành về quyết định cưỡng chế thu hồi đất
– Đối với uỷ ban nhân dân cấp xã: uỷ ban nhân dân cấp xã nơi có đất bị thu hồi trong công tác cưỡng chế thu hồi đất có trách nhiệm sau:
+ Phối hợp với các cơ quan, đơn vị mà có liên quan tới tổ chức thực hiện việc giao, niêm yết công khai về quyết định cưỡng chế thu hồi đất;
+ Tham gia thực hiện cưỡng chế thu hồi đất;
+ Phối hợp với các tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường và giải phóng mặt bằng niêm phong, di chuyển các tài sản của người bị cưỡng chế thu hồi đất;
– Các Cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan: phải chịu trách nhiệm phối hợp với Ban thực hiện cưỡng chế để thực hiện việc cưỡng chế thu hồi đất khi mà Ban thực hiện cưỡng chế có yêu cầu.
3. Trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất:
Khi thực hiện cưỡng chế thu hồi đất, các cơ quan, cá nhân có thẩm quyền thu hồi đất cần tuân thủ quy trình như sau:
Bước 1: Thành lập Ban thực hiện cưỡng chế
Trước khi tiến hành thực hiện cưỡng chế, thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện sẽ quyết định thành lập Ban thực hiện cưỡng chế.
Bước 2: Tiến hành thực hiện vận động, thuyết phục, đối thoại với người bị cưỡng chế
Trước khi tiến hành thực hiện cưỡng chế thu hồi đất thì ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất sẽ phải tiến hành vận động, thuyết phục, đối thoại với những người bị cưỡng chế nhằm mục đích để những người bị cưỡng chế đồng ý, không gây khó khăn trong quá trình thu hồi đất. Quá trình này sẽ có hai tình huống xảy ra đó chính là người bị cưỡng chế đồng ý, chấp hành việc thu hồi đất hoặc là người bị cưỡng chế không chấp hành quyết định cưỡng chế, cụ thể như sau:
– Nếu người bị cưỡng chế chấp hành: khi đó ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất tực hiện như sau:
+ Ban thực hiện cưỡng chế phải lập biên bản ghi nhận sự chấp hành;
+ Việc bàn giao đất sẽ được thực hiện chậm nhất là sau 30 ngày kể từ ngày lập biên bản.
– Nếu người bị cưỡng chế mà không chấp hành quyết định cưỡng chế: khi đó thì ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất phải thực hiện tổ chức thực hiện cưỡng chế;
Bước 3 : Thực hiện cưỡng chế thu hồi đất
– Nếu người bị cưỡng chế mà không ra khỏi khu đất cưỡng chế, không tự chuyển tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế thì:
+ Ban thực hiện cưỡng chế sẽ có quyền buộc những người bị cưỡng chế về thu hồi đất và những người có liên quan phải ra khỏi khu đất bị cưỡng chế, tự chuyển tài sản ra khỏi khu đất bị cưỡng chế
+ Nếu những đối tượng này không thực hiện thì Ban thực hiện cưỡng chế sẽ có trách nhiệm di chuyển những người bị cưỡng chế và những người có liên quan cùng tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế.
+ Trường hợp mà người bị cưỡng chế mà từ chối nhận tài sản thì Ban thực hiện cưỡng chế sẽ phải lập biên bản và tổ chức thực hiện bảo quản các tài sản theo đúng quy định của pháp luật và thông báo cho những người có tài sản nhận lại tài sản.
4. Quy định về khiếu nại thu hồi đất:
Tại Điều 204 Luật Đất đai 2013 có quy định về giải quyết khiếu nại, khiếu kiện về đất đai, theo đó người sử dụng đất hay những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến việc sử dụng đất hoàn toàn có quyền khiếu nại, khởi kiện về quyết định hành chính hoặc về hành vi hành chính về quản lý đất đai và trình tự, thủ tục giải quyết về khiếu nại quyết định hành chính, về hành vi hành chính về đất đai sẽ thực hiện theo đúng quy định của pháp luật về khiếu nại. Như vậy, khiếu nại quyết định thu hồi về đất đai là một trong những quyền của người sử dụng đất.
Khi có căn cứ mà cho rằng các quyết định hành chính, hành vi hành chính là trái pháp luật, và xâm phạm trực tiếp đến các quyền, lợi ích hợp pháp của mình thì người khiếu nại thục hiện khiếu nại lần đầu đến chính người mà đã ra quyết định hành chính hoặc là cơ quan mà có người có hành vi hành chính. Như vậy, nếu người bị cưỡng chế thu hồi đất có những căn cứ cho rằng quyết định thu hồi đất chính là trái pháp luật, và xâm phạm trực tiếp đến các quyền, lợi ích hợp pháp của người đó thì người bị thu hồi đất sẽ làm đơn khiếu nại lần đầu đến người đã ra quyết định thu hồi đất.
Trường hợp người khiếu nại về quyết định thu hồi đất mà không đồng ý với quyết định giải quyết lần đầu hoặc là quá thời hạn theo quy định mà khiếu nại lại không được giải quyết thì sẽ có quyền khiếu nại lần hai đến Thủ trưởng cấp trên trực tiếp của chính người mà có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu.
Trường hợp mà người khiếu nại không đồng ý về quyết định giải quyết khiếu nại lần hai hoặc là hết thời hạn quy định mà khiếu nại lại không được giải quyết thì người đó có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án nhân dân theo quy định của Luật tố tụng hành chính.
Tại khoản 6 Điều Điều 17 Nghị định 43/2014/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đất đai 2013 có quy định về khiếu nại thu hồi đất, theo quy định này thì:
– Trong khi mà chưa có quyết định giải quyết về khiếu nại thì sẽ vẫn phải tiếp tục thực hiện về quyết định thu hồi đất và quyết định cưỡng chế thu hồi đất.
– Trường hợp mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền về giải quyết khiếu nại đã có kết luận về việc thu hồi đất là trái pháp luật thì sẽ phải dừng việc cưỡng chế nếu như việc cưỡng chế chưa hoàn thành;
– Hủy bỏ về quyết định thu hồi đất đã ban hành và phải bồi thường thiệt hại do chính quyết định thu hồi đất gây ra (nếu có)
– Đối với trường hợp là việc thu hồi đất mà có liên quan đến các quyền và lợi ích của các tổ chức, cá nhân khác trong việc sử dụng đất theo các quy định của pháp luật khác có liên quan thì Nhà nước sẽ tiến hành thu hồi đất, tiến hành cưỡng chế thực hiện về quyết định thu hồi đất theo đúng quy định mà sẽ không phải chờ cho đến khi nào giải quyết xong các quyền và nghĩa vụ mà liên quan đến việc sử dụng đất giữa người mà có đất thu hồi và các tổ chức, cá nhân đó theo các quy định của pháp luật có liên quan.