Hạt gạo cây lúa được ví như sản vật trời cho, từ thời xa xưa người dân đã biết quý trọng từng hạt gạo cũng như quý trọng công sức của con người qua đó thể hiện tinh thần yêu lao động, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những câu tục ngữ ca dao qua bài viết dưới đây nhé
1. Những câu ca dao về cây lúa hay nhất:
1. Lúa khô nước cạn ai ơi
Rủ nhau tát nước, chờ trời còn lâu.
2. Cực lòng thiếp lắm chàng ơi
Kiếm nơi khuất tịch, thiếp ngồi thở than
Than vì cây lúa lá vàng
Nước đâu mà tưới nó hoàn như xưa
Trông trời chẳng thấy trời mư
Lan khô huệ héo, khổ chưa hỡi trời.
3. Thân em như lúa nếp tơ,
Xanh cây tốt rễ, phởn phơ phơi màu.
4. Mạ non bắt nhẻ cấy biền
Thương em đứt ruột, chạy tiền không ra.
5. Trời mưa cho lúa thêm bông
Cho đồng thêm cá, cho sông thêm thuyền.
6. Hỡi cô cấy lúa khum lưng,
Mặt trời xế bóng sao chưn chưa về?
7. Đừng ham gạo trắng thơm tho
Lúa Trì cùng với lúa Co chắc lòng.
8.Cấy ba cây lúa dựa bờ
Anh đi anh trợt, anh rờ anh coi.
9. Giời mưa ướt áo nâu sồng
Công em đi cấy quăng đồng đồng xa
Mùa này trời giúp cho ta
Mùa này lúa tốt bằng ba mọi mùa.
10. Trời cao đất rộng thênh thang,
Tiếng hò giọng hát ngân vang trên đồng,
Cá tươi gạo trắng nước trong,
Hai mùa lúa chín thơm nồng tình quê
11. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
12. Đời vua Thái Tổ, Thái Tông
Lúa rụng đầy đồng, gà chẳng cần ăn.
13. Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn.
14. Gỗ kiền anh để đóng cày
Gỗ lim gỗ sến anh nay đóng bừa
Răng bừa tám cái còn thưa
Lưỡi cày tám tấc đã vừa luống to
Muốn cho lúa nẩy bông to
Cày sâu bừa kĩ, phân gio cho nhiều.
15. Anh đi lúa chửa chia vè,
Anh về lúa đã đỏ hoe đầy đồng
Anh đi em chửa có chồng
Anh về em đã tay bồng tay mang.
16. Giời mưa ướt áo nâu sồng
Công em đi cấy quăng đồng đồng xa
Mùa này trời giúp cho ta
Mùa này lúa tốt bằng ba mọi mùa.
17. Lúa chiêm lấp ló đầu bờ,
Hễ nghe tiếng sấm, phất cờ mà lên.
Tỏ trăng mười bốn được tằm
Tỏ trăng hôm rằm thì được lúa chiêm.
18. Lúa chiêm thì cấy cho sâu
Lúa mùa thì gẩy cành dâu mới vừa.
Mạ úa cấy lúa chóng xanh
Nạ dòng chóng đẻ, sao anh hững hờ?
19. Anh đi kiệu lộng ba bong
Bỏ em cấy lúa đồng không một mình.
19. Đố ai biết lúa mấy cây
Biết sông mấy khúc biết mây mấy tầng.
20. Tua rua thì mặc tua rua
Mạ già, ruộng ngấu không thua bạn điền.
21. Trâu ơi ta bảo trâu này,
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.
Cấy cày giữ nghiệp nông gia.
Ta đây trâu đấy, ai mà quản công!
Bao giờ cây lúa còn bông
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn
22. Công danh theo đuổi mà chi,
Sao bằng chăm chỉ giữ nghề canh nông.
Sớm khuya có vợ có chồng,
Cày sâu bừa kỹ mà mong được mùa.
23. Ai ơi! Nhớ lấy lời này:
Tằm nuôi ba lứa, ruộng cày ba năm.
Nhờ trời hòa cốc phong đăng,
Cấy lúa lúa tốt, nuôi tằm tằm tươi.
Được thua dù có tại trời,
Chớ thấy sóng cả mà rời tay co
24. Cầu cho mưa thuận gió lành,
Lúa vàng nặng hạt, ruộng anh được mùa.
25. Lập thu mới cấy lúa mùa,
Khác nào hương khói lên chùa cầu con.
26. Cấy ba cây lúa cho chuôn ,
Anh đi dạo ruộng, dẫu buồn cũng vui.
2. Những câu tục ngữ về cây lúa ấn tượng nhất:
1. Mấy ai biết lúa von, mấy ai biết con hư.
2. Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa.
3. Một nuộc lạt, một bát cơm.
Năm trước được cau, năm sau được lúa.
Được mùa lúa, úa mùa cau. Được mùa cau, đau mùa lúa.
4. Ăn kĩ no lâu. Cày sâu tốt lúa.
5. Ré thừa cấy nỏ. Chiêm thừa bỏ đi
6. Mùa đứt trối. Chiêm bối rễ
7. Mùa nứt nanh. Chiêm xanh đầu
8. Làm ruộng ăn cơm nằm, chăn tằm ăn cơm đứng.
9. Thóc lúa về nhà, lợn gà ra chợ. Thóc cót thóc bồ, bồ còn thóc hết.
3. Những câu tục ngữ ca dao về cây lúa hạt gạo được nhiều người biết đến nhất:
1. Gạo đổ bốc chẳng đầy thưng.
Gạo chợ, nước sông, củi đồng, nồi đất.
2. Cơm chéo áo, gạo chéo khăn.
3. Người sống về gạo, cá bạo về nước.
4. Gạo châu củi quế.
5. Mạnh vì gạo, bạo vì tiền.
6. Bao giờ cho đến tháng năm
Thổi nồi cơm nếp vừa nằm vừa ăn
Bao giờ cho đến tháng mười
Thổi nồi cơm nếp vừa cười vừa ăn
Tiếc thay hột gạo trắng ngần
Đã vo nước đục, lại vần than rơm
Tiếc thay hạt gạo tám xoan
Thổi nồi đồng điếu lại chan nước cà.
7. Ai làm nên nỗi chồng chê
Làm gạo quên sảy, quên giê, quên sàng
Bởi anh lấp ló ngoài đàng,
Nên em quên sảy, quên sàng, quên giê.
8. Đôi bên bác mẹ cùng già
Lấy anh hay chữ để mà cậy trông
Mùa hè cho chí mùa đông
Mùa nào thức ấy cho chồng ra đi
Hết gạo thiếp lại gánh đi
Hỏi thăm chàng học ở thì nơi nao?
Hỏi thăm đến ngõ thì vào
Tay đặt gánh xuống, miệng chào: Thưa anh!
Thấy nếp thì lại thèm xôi
Ngồi bên thúng gạo nhớ nồi cơm thơm
Hai tay xới xới đơm đơm
Công ai cày cấy sớm hôm đó mà.
9. Cái ngủ mày ngủ cho say
Mẹ mày vất vả chân tay suốt ngày
Bắt được một giỏ cá đầy
Bán đi mua gạo cho mày nấu ăn.
10. Cần Thơ gạo trắng nước trong,
Ai đi đến đó lòng không muốn về.
Tôm rằn bóc vỏ bỏ đuôi
Gạo thơm Nàng Quốc em nuôi mẹ già.
Gạo Cần Đước, nước Đồng Nai
Ai về xin nhớ cho ai theo cùng.
11. Cái cò lặn lội bờ sông
12. Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non.
13. Ăn trái nhớ kẻ trồng cây
Ăn gạo nhớ kẻ đâm xay giần sang.
4. Những câu ca dao tục ngữ về câu lúa hạt gạo ấn tượng nhất:
1. Em xinh là xinh như cây lúa
Đố ai biết lúa mấy cây
Biết sông mấy khúc biết mây mấy từng
Ở một số địa phương, như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, và Quảng Trị, dân chúng gọi lúa là ló.
2. Căn ló không bằng xó nhà
Cơm ló lốc, trốc cá rô (Nghệ An)
Chen chúc giữa đất Yên Hồ,
Cơm khoai thì ít, ló ngô thì nhiều (Hà Tĩnh)
Dại như chó có ló cũng khôn (Quảng Trị)
Người Mường gọi lúa là hông còm:
Trăm thứ hoa không bằng hoa con gái
Trăm thứ trái không bằng trái hông còm (Người Mường).
Tháng Giêng là tháng ăn chơi,
Tháng Hai trồng đậu, trồng khoai, trồng cà.
Tháng Ba thì đậu đã già,
Ta đi ta hái về nhà phơi khô.
Tháng Tư đi tậu trâu bò,
Để ta sắm sửa làm mùa tháng Năm.
Sáng ngày đêm lúa ra ngâm,
Bao giờ mọc mầm ta sẽ vớt ra.
3. Gánh đi ta ném ruộng ta,
Đến khi lên mạ thì ta nhổ về.
4. Sắp tiền mượn kẻ cấy thuê,
Cấy xong rồi mới trở về nghỉ ngơi.
5. Cỏ lúa dọn đã sạch rồi,
Nước ruộng vơi mười còn độ một, hai.
6. Ruộng thấp đóng một gầu giai,
Ruộng cao thì phải đóng hai gàu sòng.
7. Chờ cho lúa có đòng đòng,
Bây giờ ta sẽ trả công cho người.
8. Bao giờ cho đến tháng Mười,
Ta đem liềm hái ra ngoài ruộng ta.
9. Gặt hái ta đem về nhà,
Phơi khô quạt sạch ấy là xong công.
10. “Thấy nếp thì lại thèm xôi,
Ngồi bên thúng gạo nhớ nồi cơm thơm.
11. Hai tay xới xới đơm đơm,
Công ai cày cấy sớm hôm đó mà.
12. Gạo tẻ nếu nấu với nhiều nước cho nhừ thì gọi là “cháo”.
13. Chồng như giỏ, vợ như hom,
Đá vàng chung dạ, cháo cơm chung lòng.
14. Cơm sôi to lửa thì ngon,
Cháo sôi to lửa thì còn nồi không”.
15. “Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, thấy mênh mông bát ngát,
Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, thấy bát ngát mênh mông,
Thân em như chẽn lúa đòng đòng,
Phất phơ giữa ngọn nắng hồng ban mai.”
16. Người sống về gạo, cá bạo về nước
17. Lấy bát mồ hôi đổi bát cơm
Bớt bát cơm mặt còn hơn nợ nần
18. Ăn cơm hom, nằm giường hòm
Ăn bát cơm dẻo, nhớ nẻo đường đi
Ăn cơm gà gáy, cất binh nửa ngày
19. Cơm kể ngày cày kể buổi
Cơm tẻ no, xôi vò chẳng thiết
Có xôi nói xôi dẻo, có thịt nói thịt bùi
20. Ăn mày đòi xôi gấc
Muốn ăn xôi ông ơi xắn áo
21. Ăn cơm sao đặng mà mời
Nước mắt lênh láng rã rời hạt cơm
22. Cơm ăn mỗi bữa mỗi lưng
Hơi đâu mà giận người dưng thêm gầy
23. Bao giờ cho đến tháng năm
Thổi nồi cơm nếp vừa nằm vừa ăn
Bao giờ cho đến tháng mười
Thổi nồi cơm nếp vừa cười vừa ăn.
5. Những câu ca dao tục ngữ về cây lúa hạt gạo phổ biến nhất:
1. Thằng Bờm có cái quạt mo
Phú ông xin đổi ba bò chín trâu
Bờm rằng
Bờm chẳng lấy trâu
Phú ông xin đổi một xâu cá mè
Bờm rằng
Bờm chẳng lấy mè
Phú ông xin đổi một bè gỗ lim
Bờm rằng
Bờm chẳng lấy lim
Phú ông xin đổi con chim đồi mồi
Bờm rằng
Bờm chẳng lấy mồi
Phú ông xin đổi nắm xôi
Bờm cười!
2. Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời yên biển lặng mới yên tấm lòng.
Chăm bề cày cấy cho xong,
Rồi lên sửa việc cung công thể nào.
Thi rằng: Trú nhĩ vu mao,
Lại câu: Tiêu nhĩ sách đào tương liên.
Kíp sửa nhà cửa được yên,
Mới ra vãi lúa ăn về mùa sau.
3. Ruộng anh cấy thóc dâu thóc tám
Trong năm nay vô hạn được mùa
4. Gặt xong sớm rồi đưa vào bịch
Hạt thóc khô chẳng khác gì vàng
5. Thân em vất vả trăm bề,
Sớm đi ruộng lúa, tối về ruộng dâu.
Có lược chẳng kịp chải đầu,
Có cau chẳng kịp têm trầu mà ăn
6. Trâu ơi ta bảo trâu này,
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.
Cấy cày giữ nghiệp nông gia.
Ta đây trâu đấy, ai mà quản công!
Bao giờ cây lúa còn bông
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn!
7. Công danh theo đuổi mà chi,
Sao bằng chăm chỉ giữ nghề canh nông.
8. Sớm khuya có vợ có chồng,
Cày sâu bừa kỹ mà mong được mùa.
9. Ai ơi! Nhớ lấy lời này:
Tằm nuôi ba lứa, ruộng cày ba năm.
10. Nhờ trời hòa cốc phong đăng,
Cấy lúa lúa tốt, nuôi tằm tằm tươi.
11. Được thua dù có tại trời,
Chớ thấy sóng cả mà rời tay co.
12. “Bao giờ cho đến tháng Mười
Lúa trỗ bời bời nhà đủ người no.”
“Bao giờ cho đến tháng Mười
Thổi nồi cơm nếp vừa cười vừa ăn.
Bao giờ cho đến tháng Năm
Thổi nồi cơm nếp vừa ăn vừa nằm.”
13. Bảo nhau gặt lúa vội vàng,
Mang về nhặt tuốt, luận bàn thóc dôi.
14. Người thì nhóm bếp bắc nồi,
Người đem đãi thóc để rồi đi rang.
Người đứng cối kẻ giần sàng,
Nghe canh gà gáy phàn nàn chưa xong.
15. Trong làng già trẻ thong dong,
Sớm khuya bện chổi chớ hòng rỗi tay.