Nộp thuế là nghĩa vụ bắt buộc của công dân trong việc thực hiện các quy định của Nhà nước, pháp luật. Hiện nay, Tổng cục thuế ban hành Quyết định số 1795 quy định về quy trình cưỡng chế tiền nợ thuế, cụ thể như sau:
1. Các trường hợp cưỡng chế nợ thuế hiện nay:
Căn cứ theo quy định tại Điều 2 Thông tư 215/2013/TT-BTC, các trường hợp bị cưỡng chế nợ thuế bao gồm:
– Người nộp thuế nợ tiền thuế, tiền chậm nộp tiền thuế đã quá 90 ngày, tính từ ngày hết thời hạn nộp thuế, hết thời hạn gia hạn nộp thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế và của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
– Trường hợp đối tượng có hành vi bỏ trốn, tẩu tán tài sản khi đang nợ tiền thuế, tiền phạt, tiền chậm nộp tiền thuế.
– Sau khi có quyết định quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, người nộp thuế không chấp hành trong thời hạn 10 ngày, tính từ ngày nhận được quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế thì sẽ bị cưỡng chế để thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đó.
Với trường hợp quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế có thời hạn thi hành nhiều hơn 10 ngày, người nộp thuế không chấp hành theo đúng thời hạn đó thì cũng sẽ bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
– Đối tượng là tổ chức bảo lãnh nộp tiền thuế cho người nộp thuế sẽ bị cưỡng chế nếu như trong thời gian quá 90 ngày tính từ ngày hết hạn nộp tiền thuế, tiền phạt, tiền chậm nộp tiền thuế theo văn bản chấp thuận của cơ quan thuế mà người nộp thuế chưa nộp đủ vào ngân sách nhà nước theo quy định của Luật Quản lý thuế và Luật Xử lý vi phạm hành chính.
– Đối tượng là các đơn vị tổ chức tín dụng không chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế và Luật Xử lý vi phạm hành chính.
– Kho bạc nhà nước, kho bạc nhà nước cấp tỉnh, kho bạc nhà nước cấp huyện không thực hiện việc trích chuyển tiền từ tài khoản của đối tượng bị cưỡng chế mở tại kho bạc nhà nước để nộp vào ngân sách nhà nước theo quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế của cơ quan thuế.
– Các cá nhân, tổ chức khác có liên quan không chấp hành đầy đủ các quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế theo đúng quy định.
2. Quy trình cưỡng chế nợ thuế theo quy định mới nhất hiện nay:
2.1. Quy trình cưỡng chế bằng biện pháp trích tiền từ tài khoản, yêu cầu phong tỏa tài khoản của người nợ thuế mở tại kho bạc Nhà nước, ngân hàng thương mại, tổ chức tính dụng khác:
Bước 1: Lập danh sách người nợ thuế chuẩn bị cưỡng chế:
Việc lập danh sách người nợ thuế dựa trên cơ sở, căn cứ sau đây:
– Người nợ thuế có tiền nợ thuế trong khoảng thời gian quá 60 ngày, tính từ ngày hết thời hạn nộp thuế theo quy định mà cơ quan thuế chưa thực hiện cưỡng chế.
– Người nợ thuế có khoản nợ được gia hạn, tuy nhiên còn dưới 30 ngày thì hết thời gian gia hạn.
– Đối tượng là tổ chức bảo lãnh nộp tiền thuế cho người nộp thuế quá thời hạn quy định 60 ngày, tính từ thời điểm hạn nộp tiền thuế ghi trên quyết định nộp dần tiền thuế nợ của cơ quan thuế mà người nộp thuế hoặc tổ chức bảo lãnh chưa nộp đủ vào ngân sách Nhà nước.
– Khi có quyết định xử phạt mà người nợ thuế không chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đó.
– Người nợ thuế thuộc đối tượng bị áp dụng biện pháp cưỡng chế bao gồm:
+ Ngừng sử dụng hóa đơn.
+ Kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản kê biên.
+ Thu tiền, tài sản khác do cơ quan, tổ chức, cá nhân khác đang giữ.
+ Người nợ thuế đang trong thời gian bị cơ quan thuế có văn bản đề nghị cơ quan đăng ký kinh doanh thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh nhưng cơ quan đăng ký kinh doanh chưa ban hành quyết định thu hồi.
– Đối tượng là người nợ thuế có tiền thuế nợ, có hành vi phát tán tài sản hoặc bỏ trốn.
Quá trình lập danh sách diễn ra như sau:
Vào mỗi tháng, công chức tiến hành rà soát cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế cũng như những tài liệu liên quan để cập nhật vào danh sách người nợ thuế chuẩn bị cưỡng chế bằng biện pháp trích tiền từ tài khoản, phong tỏa tài khoản.
Bước 2: Thực hiện thu thập và xác minh thông tin của người nợ thuế:
– Công chứng tiến hành rà soát thông tin về tài khoản của người nợ thuế để chuẩn bị cưỡng chế.
– Cần xác minh, thu thập những thông tin sau:
+ Các tài khoản mở tại kho bạc nhà nước, ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng khác: nơi mở, số tài khoản.
+ Trường hợp thấy cần thiết thì còn rà soát thông tin số dư trong tài khoản, thông tin khác có liên quan đến tài khoản và giao dịch qua tài khoản.
Bước 3: Lập danh sách người nợ thuế phải cưỡng chế:
Công chức lập danh sách người nợ thuế phải áp dụng biện pháp cưỡng chế trích tiền từ tài khoản, phong tỏa tài khoản theo mẫu số 01-2/DS-TK trên cơ sở danh sách người nợ thuế chuẩn bị cưỡng chế kèm theo các thông tin đã thu thập cũng như xác minh được.
Bước 4: Ra quyết định cưỡng chế:
– Ra dự thảo quyết định cưỡng chế theo mẫu số 01/CC tại Phụ lục III ban hành kèm theo Nghị định số 126/2020/NĐ-CP và Lệnh thu ngân sách nhà nước.
Bên cạnh đó, bao gồm những hồ sơ, giấy tờ sau:
+ Tờ trình về việc áp dụng biện pháp cưỡng chế, nêu rõ diễn biến quá trình đôn đốc người nợ thuế.
+ Thông báo tiền thuế nợ theo mẫu.
+ Văn bản xác minh thông tin.
+ Tài liệu chứng minh người nợ thuế có hành vi phát tán tài sản hoặc bỏ trốn.
+ Văn bản cung cấp thông tin của người nợ thuế hoặc của các tổ chức, cá nhân có liên quan.
+ Các văn bản, tài liệu khác.
– Thực hiện báo cáo lên lãnh đạo phòng/đội trình Thủ trưởng cơ quan thuế để ký, ban hành quyết định cưỡng chế.
– Thủ trưởng cơ quan thuế ký và ban hành quyết định cưỡng chế.
Bước 5: Gửi và công khai quyết định cưỡng chế:
Tiến hành gửi cho người nợ thuế quyết định cưỡng chế kèm theo Lệnh thu ngân sách nhà nước.
Bước 6: Tổ chức thực hiện.
2.2. Quy trình cưỡng chế bằng biện pháp khấu trừ một phần tiền lương hoặc thu nhập:
Bước 1: Lập danh sách người nợ thuế chuẩn bị cưỡng chế:
Việc lập danh sách dựa trên căn cứ sau:
– Cá nhân không mở tài khoản tại kho bạc nhà nước, ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng.
– Cá nhân có mở tài khoản tại kho bạc nhà nước, ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng, cơ quan thuế ban hành quyết định cưỡng chế trích tiền từ tài khoản nhưng đến ngày lập danh sách số tiền thuế nợ bị cưỡng chế chưa được nộp đủ.
– Đối tượng đang được cơ quan thuế áp dụng một trong các biện pháp sau:
+ Ngừng sử dụng hóa đơn; Kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản kê biên.
+ Thu tiền, tài sản khác do cơ quan, tổ chức, cá nhân khác đang giữ.
+ Người nợ thuế đang trong thời gian bị cơ quan thuế có văn bản đề nghị cơ quan đăng ký kinh doanh thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh nhưng cơ quan đăng ký kinh doanh chưa ban hành quyết định thu hồi.
– Đối tượng có hành vi bỏ trốn hoặc phát tán tài sản.
Từ đó, thực hiện lập danh sách.
Bước 2:Thu thập và xác minh thông tin của người nợ thuế chuẩn bị cưỡng chế:
Người có thẩm quyền thực hiện thu thập các nội dung bao gồm:
– Tên, mã số thuế, địa chỉ của cơ quan, tổ chức chi trả.
– Tên, mã số thuế, tiền lương, thu nhập của cá nhân bị cưỡng chế.
Bước 3: Thực hiện lập danh sách người nợ thuế phải cưỡng chế:
Công chức lập danh sách người nợ thuế phải áp dụng biện pháp cưỡng chế khấu trừ một phần tiền lương hoặc thu nhập theo mẫu số 02-2/DS-TL trên cơ sở danh sách người nợ thuế chuẩn bị cưỡng chế.
Bước 4: Ra quyết định cưỡng chế:
– Ra dự thảo quyết định cưỡng chế theo mẫu số 02/CC tại Phụ lục III ban hành kèm theo Nghị định số 126/2020/NĐ-CP.
Ngoài ra, còn kèm các giấy tờ sau:
+ Tờ trình về việc áp dụng biện pháp cưỡng chế.
+ Thông báo tiền thuế nợ.
+ Văn bản xác minh thông tin.
+ Văn bản cung cấp thông tin từ cơ quan chi trả, cá nhân bị cưỡng chế.
+ Quyết định cưỡng chế đã ban hành.
+ Tài liệu, giấy tờ xác minh người nợ thuế có hành vi bỏ trốn hoặc phát tán tài sản.
+ Các giấy tờ, tài liệu khác.
– Thực hiện báo cáo lãnh đạo phòng/đội trình Thủ trưởng cơ quan thuế để ký, ban hành ra quyết định cưỡng chế.
Bước 5: Gửi và công khai quyết định cưỡng chế:
Sau khi ra quyết định cưỡng chế thì cơ quan có thẩm quyền gửi quyết định đến cho người nợ thuế.
Bước 6: Tổ chức thực hiện.
CÁC VĂN BẢN PHÁP LUẬT ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI VIẾT:
