Sử dụng, mặc áo tù nhân để quay video có vi phạm không?

1. Sử dụng, mặc áo tù nhân để quay video có vi phạm không?

1.1. Quy định về áo tù nhân:

Áo tù nhân là loại áo được cấp phát định kỳ cho những người phải thi hành án phạt tù theo bản án của Toà án nhân dân. Đây là một trang phục khác biệt với những trang phục thông thường khác, nhằm để phân biệt giữa người phải thi hành án phạt tù với những người khác. Hiện nay áo tù nhân ở Việt Nam có hình thức là áo có sọc kẻ trắng đen xen kẽ với nhau, đây cũng là kiểu dáng thống nhất giữa áo và quần tù nhân ở Việt Nam. Theo nhà nghiên cứu tên Juliet Ash, ngoài lý do có chi phí thấp để sản xuất ra một mẫu thiết kế đơn giản như vậy thì áo tù sọc kẻ trắng đen còn gây ra hiệu ứng tâm lý với tù nhân. Sọc kẻ trắng đen thực chất mô phỏng hình ảnh những song sắt của nhà tù, thế nên là người mặc sẽ có cảm giác bị cầm tù không chỉ ở trong không gian xung quanh mà còn ở trên cơ thể. Đây được coi như là một hình thức trừng phạt về tâm lý, nó như lời nhắc nhở thường xuyên về các hành vi đáng xấu hổ ở trong quá khứ của các phạm nhân. Đến giữa thế kỷ 20, nhiều những nhà tù ở Mỹ đã bỏ hẳn hình thức trang phục này vì cho rằng cách “tra tấn” tinh thần kiểu này chính là kì thị và có phần vô nhân đạo. Theo quan điểm này, thì áo sọc kẻ đen trắng đã trở thành biểu tượng cho các hành vi tồi tệ, xấu xa của những tù nhân. Nó khiến cho người mặc luôn trong trạng thái xấu hổ, mặc cảm và khó chịu nhưng không vì thế mà tỷ lệ hoàn lương lại cao hơn. 

Quy định về chế độ mặc của phạm nhân tại các trại giam ở nước ta:

– 02 bộ quần áo dài bằng vải thường theo mẫu thống nhất/năm;

– 02 bộ quần áo lót/năm;

– 01 áo mưa nilông/năm;

– 01 áo ấm/03 năm, trang phục này được cấp dựa theo khí hậu các tỉnh (cấp từ tỉnh Thừa Thiên Huế trở ra phía Bắc và 05 tỉnh Tây Nguyên, những tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương còn lại sẽ không cấp);

– Phạm nhân tham gia lao động, học nghề thì mỗi năm được phát 02 bộ quần áo bảo hộ lao động và các dụng cụ bảo hộ lao động cần thiết khác.

1.2. Sử dụng, mặc áo tù nhân để quay video có vi phạm không?

Hiện nay trong Hiến pháp 2013 và những văn bản pháp luật khác không hề có quy định nào về việc cấm sử dụng áo tù nhân nhằm mục đích để tham gia điện ảnh, quay video, thế nên nên việc các cá nhân sử dụng áo tù nhân, các trang phục khác của tù nhân trong video (trong phim,…) chỉ cần thực hiện thoả thuận theo đúng nhu cầu của các bên dựa trên căn cứ của Bộ luật dân sự năm 2015, cụ thể các thoả thuận về dịch vụ dựa trên những nguyên tắc sau:

– Thứ nhất, mọi cá nhân, pháp nhân đều bình đẳng, không được lấy bất kỳ một lý do nào để phân biệt đối xử; được pháp luật bảo hộ như nhau về những quyền nhân thân và tài sản. 

– Thứ hai, các cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt những quyền và nghĩa vụ dân sự của mình dựa trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thoả thuận. Tất cả các cam kết, thoả thuận không được vi phạm những điều cấm của luật, không được trái với đạo đức xã hội có hiệu lực thực hiện đối với tất cả các bên và phải được chủ thể khác tôn trọng. 

– Thứ ba, những cá nhân, pháp nhân phải thực hiện xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự của mình một cách thiện chí, trung thực, tự nguyện. 

– Thứ tư, việc xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự không được xâm phạm đến các lợi ích quốc gia, dân tộc, đến lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của những người khác. 

– Thứ năm, những cá nhân, pháp nhân phải tự chịu trách nhiệm về việc không thực hiện hoặc là thực hiện không đúng nghĩa vụ dân sự. 

Khi các cá nhân, tổ chức sử dụng áo tù nhân để quay video hay để đóng phim thì bắt buộc phải đảm bảo nguyên tắc của pháp luật dân sự, nếu như việc sử dụng áo tù nhân của các cá nhân, tổ chức không vi phạm nguyên tắc dân sự đã nêu ở trên thì hoàn toàn những cá nhân, tổ chức này có thể sử dụng áo tù nhân để đóng phim.

2. Những nội dung bị nghiêm cấm khi quay video mặc áo tù nhân:

2.1. Những nội dung bị nghiêm cấm khi quay video mặc áo tù nhân:

Khi quay video, quay phim, ghi hình,…các nhân vật mặc áo tù nhân thì tất cả những người có tham gia vào video, quay phim đó (kể cả nhà sản xuất, đạo diễn, biên kịch,…) đều không được phép sử dụng và thực hiện các nội dung sau trong video có sử dụng áo tù nhân:

– Một là, nội dung trong video có sử dụng áo tù nhân vi phạm các Điều trong hiến pháp, pháp luật của nước ta; nội dung kích động chống đối hoặc phá hoại việc thi hành Hiến pháp, pháp luật; 

– Hai là, nội dung trong video có sử dụng áo tù nhân có chứa các thông tin tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; các thông tin nhằm mục đích phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc; gây ra tổn hại đến các lợi ích của quốc gia, dân tộc, giá trị văn hoá Việt Nam, xúc phạm đến Quốc kỳ, Đảng kỳ, Quốc huy, Quốc ca;

– Ba là, nội dung trong video có sử dụng áo tù nhân có chứa các thông tin xuyên tạc lịch sử dân tộc, phủ nhận những thành tựu cách mạng; xúc phạm đến dân tộc, danh nhân, anh hùng của dân tộc; thể hiện không đúng và xâm phạm đến chủ quyền của quốc gia, vu khống, xúc phạm đến uy tín của cơ quan, tổ chức và danh dự, nhân phẩm của cá nhân; 

– Bốn là, nội dung trong video có sử dụng áo tù nhân có chứa những thông tin truyền bá, ủng hộ chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa cực đoan; nội dung kích động, xúc phạm về tín ngưỡng, tôn giáo; nội dung tuyên truyền, cổ suý cho các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo bất hợp pháp; tiết lộ bí mật nhà nước, bí mật đời tư của những cá nhân và bí mật khác theo quy định của pháp luật;

– Năm là, nội dung trong video có sử dụng áo tù nhân thể hiện kích động bạo lực, hành vi tội ác bằng việc là thể hiện chi tiết cách thức thực hiện, những hình ảnh, âm thanh, lời thoại, những cảnh đánh đập, tra tấn, giết người dã man, tàn bạo và các hành vi khác xúc phạm đến nhân phẩm của con người, trừ trường hợp video thể hiện các nội dung để phê phán, tố cáo, lên án tội ác, đề cao tinh thần chính nghĩa, tôn vinh giá trị truyền thống, văn hoá; 

– Sáu là, nội dung trong video có sử dụng áo tù nhân video có chứa chi tiết các hình ảnh, âm thanh, lời thoại dâm ô, truỵ lạc, loạn luân, vi phạm các quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em, người chưa thành niên và vi phạm nguyên tắc bình đẳng giới, định kiến giới, phân biệt đối xử về giới. 

2.2. Hậu quả pháp lý khi quay video mặc áo tù nhân không đúng với quy định pháp luật:

Nếu như cá nhân, tổ chức quay video, quay phim, ghi hình có sử dụng áo tù nhân mà vi phạm các quy định của pháp luật, đặc biệt là vi phạm các nội dung bị nghiêm cấm khi quay video có sử dụng áo tù nhân đã nêu ở mục trên thì có thể bị cơ quan chức năng có thẩm quyền ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính về hành vi vi phạm về an ninh, trật tự, an toàn xã hội hoặc nếu hành vi quay video, quay phim, ghi hình có sử dụng áo tù nhân mà vi phạm các nội dung bị nghiêm cấm đã nêu ở mục trên mà đủ cấu thành tội phạm về các tội xâm phạm an ninh quốc gia (ví dụ như tội phá hoại việc thực hiện các chính sách kinh tế – xã hội; tội phá hoại chính sách đoàn kết; tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;…..); các tội phạm về phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh (ví dụ như tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược;…) và các tội phạm khác nếu như hành vi đủ các dấu hiệu tội phạm khác thì những đối tượng quay video, quay phim, ghi hình, những người tham gia vào nội dung của video đó có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. 

Các văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết:

– Nghị định 144/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình;

– Bộ Luật Hình sự 2015.