Văn hóa công sở là hệ thống các giá trị mang tính chuẩn mực, được các thế hệ công chức trong đơn vị hành chính tạo dựng nên và tuân thủ một cách tự giác, góp phần thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của đơn vị, đơn vị.
Văn hóa công sở có vai trò rất cần thiết, quyết định chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị hành chính nhà nước, góp phần xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, văn minh, hiện đại. Văn hóa công sở trong các đơn vị hành chính được biểu hiện qua các nội dung như trang phục, lễ phục; tinh thần đoàn kết, hành vi, thái độ ứng xử của đội ngũ công chức; cách thức tổ chức, điều hành hoạt động của công sở; trang bị phương tiện công tác và bài trí, hiện đại hóa công sở… Các nội dung trên luôn có tính ràng buộc và tác động qua lại với nhau, cho nên xây dựng văn hóa công sở phải mang tính đồng bộ, chú trọng xây dựng nề nếp tổ chức, điều hành công sở khoa học, hợp lý; trụ sở công tác văn minh, hiện đại, quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức (CBCC) có năng lực, trình độ, tinh thần công tác tốt, nắm vững và thực hiện nghiêm túc các chuẩn mực về trang phục, hành vi, thái độ với cấp trên, với đồng nghiệp và với nhân dân khi thực thi công vụ. Chính vì có nội hàm phong phú, đa dạng như vậy nên văn hóa công sở trong các đơn vị hành chính chịu sự tác động của nhiều nhân tố, từ các nhân tố khách quan như điều kiện phát triển kinh tế – xã hội; các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc tới các nhân tố chủ quan như trình độ nhận thức của đội ngũ CBCC, vị thế hay “thương hiệu” của đơn vị hành chính, mức độ hiện đại hóa công sở… Việc xem xét, nghiên cứu làm rõ nội dung của các nhân tố trên là rất cần thiết để có thể phát huy các tác động tích cực, hạn chế những tác động tiêu cực, góp phần xây dựng và nâng cao văn hóa công sở trong các đơn vị hành chính nhà nước.
Các nhân tố ảnh hưởng đến xây dựng văn hóa công sở trong các đơn vị hành chính nhà nước bao gồm:
1. Giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc
Giá trị văn hóa truyền thống là những giá trị thuộc về tư tưởng, lối sống, chuẩn mực thái độ, hành vi được cộng đồng thừa nhận và duy trì, gìn giữ qua các thế hệ. Văn hóa công sở luôn gắn với các đối tượng là công chức – một nhóm đối tượng cụ thể trong xã hội, là cộng đồng người, là những xã hội thu nhỏ, chịu ảnh hưởng chi phối của khái niệm rộng hơn là văn hóa quốc gia, dân tộc. Các giá trị văn hóa truyền thống chính là nền tảng, cơ sở cho việc hình thành, lựa chọn các giá trị về tổ chức, hoạt động nơi công sở, tới đạo đức và chuẩn mực trong hành vi, lối sống của CBCC…
Các giá trị văn hóa truyền thống tác động đến văn hóa công sở theo cả hai chiều tích cực và tiêu cực. Những giá trị truyền thống tốt như tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc; lòng thương yêu, quý trọng con người, tinh thần đoàn kết, ý thức cộng đồng; lòng dũng cảm, bất khuất, đức tính cần, kiệm, khiêm tốn, giản dị, trung thực… góp phần hình thành những giá trị, chuẩn mực chân chính ở công sở, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng một đội ngũ CBCC trung thành với Tổ quốc, tận tụy với nhân dân, trách nhiệm với công việc, chuyên nghiệp, có hành vi, thái độ ứng xử đúng mực… Những giá trị truyền thống lạc hậu, bảo thủ, không phù hợp với bối cảnh, tình hình hiện tại như tư tưởng tiểu nông, cục bộ, bình quân chủ nghĩa… sẽ tạo ra những lực cản cho sự phát triển, cho việc xây dựng một nền văn hóa công sở văn minh, hiện đại. Vì vậy, trong quá trình xây dựng văn hóa công sở hiện nay phải tiếp thu, kế thừa những giá trị truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc Việt Nam được hình thành qua nhiều thế hệ gắn với bối cảnh, yêu cầu của tình hình mới, với mục tiêu xây dựng con người mới, bổ sung những giá trị mới nhằm hình thành một nền văn hóa công sở tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, vừa giữ gìn và phát triển được nền tảng tốt đẹp của mình, đồng thời đảm bảo tính văn minh, hiện đại.
2. Điều kiện phát triển kinh tế – xã hội của đất nước
Điều kiện phát triển kinh tế – xã hội của một quốc gia tác động và ảnh hưởng đến việc hình thành và xây dựng các giá trị văn hóa, trong đó có văn hóa công sở. Kinh tế phát triển hay suy thoái đều tác động đến vấn đề xây dựng văn hóa công sở từ việc xây dựng, xây dựng chính sách, xác định chuẩn mực giá trị đến nguồn lực cho tổ chức công sở văn minh, cơ sở vật chất hiện đại được trang bị, điều kiện công tác của cán bộ công chức… Ở một quốc gia có kinh tế – xã hội phát triển thì sẽ có điều kiện dành nhiều nguồn lực hơn cho việc xây dựng văn hóa công sở. Việc đầu tư nguồn lực còn bao gồm tăng cường công tác quản lý, thực hiện linh hoạt các biện pháp tổ chức, điều hành, phát huy sự hài hòa giữa công chức với tư cách là người lao động và giữa các đơn vị, đơn vị; nâng cao hiệu quả, chất lượng hoạt động của các đơn vị hành chính, góp phần đáp ứng tốt hơn yêu cầu ngày càng cao của xã hội và người dân.
Hiện nay, Việt Nam đang trong giai đoạn đẩy mạnh thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển nền kinh tế theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Nền kinh tế thị trường đã tác động và đặt ra những yêu cầu mới đối với việc xây dựng văn hóa nói chung, văn hóa công sở nói riêng. Sự phát triển của kinh tế thị trường luôn đặt hiệu quả lên hàng đầu, đòi hỏi các đơn vị hành chính phải không ngừng cải tiến lề lối công tác, đội ngũ cán bộ phải có năng lực, trình độ, có trách nhiệm trước quần chúng, tận tụy và phục vụ tốt nhu cầu của nhân dân, coi đó là khách hàng. sự quản lý. Tuy nhiên, kinh tế thị trường cũng có những mặt hạn chế, nếu không có biện pháp khắc phục hữu hiệu sẽ là điều kiện, môi trường làm nảy sinh những biểu hiện tiêu cực, phi văn hóa trong cán bộ như nhũng nhiễu dân, tham nhũng, kèn cựa, bè phái gây mất đoàn kết. …gây ra nhiều khó khăn, thách thức cho việc xây dựng văn hóa công sở văn minh, hiện đại.
3. Trình độ, năng lực nhận thức của đội ngũ CBCC
Trình độ, năng lực nhận thức của các CBCC được biểu hiện qua mức độ nắm vững kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ, chức trách, quyền và nghĩa vụ của bản thân; hệ thống các quy tắc xử sự với cấp trên, đồng nghiệp và với nhân dân… Trình độ, năng lực nhận thức còn biểu hiện thông qua mức độ tự giác thực hiện các quy chế, quy định công tác của đơn vị, các quy tắc, chuẩn mực ứng xử. Nếu CBCC nhận thức rõ và có ý thức tuân thủ, bảo vệ và duy trì những quy định đó trong hoạt động thực thi công vụ thì văn hóa công sở sẽ không ngừng được nâng cao. Vì vậy, để góp phần xây dựng văn hóa công sở, một giải pháp rất cần thiết là tăng cường công tác giáo dục cho CBCC về chức năng, nhiệm vụ, định hướng hoạt động của đơn vị, tổ chức; chức trách, quyền và nghĩa vụ của bản thân; hệ thống các quy tắc xử sự thể hiện qua thái độ, hành vi ứng xử… để CBCC nắm vững và tự giác thực hiện.
Mặt khác, văn hóa công sở của đơn vị, tổ chức phụ thuộc rất nhiều vào khả năng nhận thức, năng lực tổ chức, điều hành hoạt động công sở của CBCC giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. Nếu người lãnh đạo nhận thức rõ sự cần thiết, tầm cần thiết của việc xây dựng văn hóa công sở, có sự quan tâm và nỗ lực cần thiết cho việc xây dựng và phát triển văn hóa công sở trong đơn vị, đơn vị mình, đồng thời có năng lực tổ chức, điều hành hoạt động công sở bảo đảm sự đoàn kết, dân chủ, rõ ràng, minh bạch và hiệu quả trong mọi hoạt động… thì văn hóa công sở sẽ không ngừng được tăng cường và đảm bảo thực hiện. Ngược lại, nếu người đứng đầu quan liêu, cửa quyền, tổ chức điều hành mất dân chủ, không được cấp dưới ủng hộ, gây mất đoàn kết trong đơn vị thì không phát huy được tác dụng của văn hóa công sở, ảnh hưởng đến hiệu quả. nhiệm vụ đơn vị, đơn vị. Vì vậy, cần đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị, đơn vị trong việc xây dựng và nâng cao văn hóa công sở trong các đơn vị hành chính hiện nay.
4. Vị thế, “thương hiệu” đơn vị hành chính
Vị thế của đơn vị hành chính có ý nghĩa đặc biệt cần thiết trong việc xây dựng uy tín đơn vị, tạo niềm tin, sự tự hào của cán bộ, công chức trong đơn vị, đơn vị mình. Vị thế của một đơn vị bao giờ cũng được xác định bởi kết quả thực hiện vai trò, chức năng, nhiệm vụ của đơn vị, đơn vị đó. Nếu làm tốt vai trò thì vị thế sẽ không ngừng được củng cố và phát triển. Nếu một đơn vị, đơn vị có uy tín, tạo dựng được vị thế, “thương hiệu” được nhân dân, xã hội ghi nhận thì mỗi cán bộ, công chức đơn vị này sẽ yêu nghề hơn, không ngừng phấn đấu, rèn luyện, tự giác chấp hành nội quy, quy chế. quy chế công tác, có trách nhiệm hơn với công việc được giao, không ngừng nâng cao hiệu quả công việc. Ngược lại, nếu hình ảnh, vị thế của đơn vị, đơn vị bị đánh giá thấp, mất niềm tin, không đáp ứng được yêu cầu của các thành viên trong công sở cũng như của mọi người, tổ chức thì các giá trị văn hóa công sở sẽ không được hài lòng. hóa học sẽ không được tôn trọng. Vì vậy, cần đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng hình ảnh, vị thế của đơn vị hành chính nhà nước, đặc biệt là gắn đơn vị hành chính với phương châm “vì dân, phục vụ, tận tụy vì dân”. Cần biến khẩu hiệu này thành những chương trình hành động chính xác, thành những cam kết cụ thể, rõ ràng, minh bạch để trên cơ sở đó thuyết phục và tạo dựng niềm tin của người dân vào chính các đơn vị hành chính Nhà nước.
5. Mức độ hiện đại hóa công sở
Văn hóa công sở luôn gắn chặt với hiện đại hóa công sở. Văn hóa công sở chỉ có thể được xây dựng và duy trì trên cơ sở cơ sở vật chất, trang thiết bị và điều kiện công tác của cán bộ công chức ở mức độ nhất định. Trụ sở đơn vị hành chính nếu được xây dựng khang trang, hiện đại, tại vị trí thuận tiện cho hoạt động giao dịch sẽ tạo sự hài lòng của người dân, tổ chức, góp phần xây dựng hình ảnh, vị thế của đơn vị hành chính văn minh, hiện đại. Đồng thời, trang thiết bị công tác, văn phòng được trang bị đồng bộ, phù hợp sẽ giúp công chức công tác nhanh chóng, hiệu quả, từ đó nâng cao chất lượng phục vụ của đơn vị hành chính nhà nước. Cùng với việc hiện đại hóa công sở, cần tăng cường đào tạo, quản lý đội ngũ công chức có năng lực, làm chủ trang thiết bị hiện đại, có tác phong công tác mới văn minh, chuyên nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh việc tăng cường hiện đại hóa công sở, bảo đảm đủ nguồn lực công tác cho đội ngũ cán bộ công chức, cần kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện lãng phí, sử dụng sai mục đích công vụ, những biểu hiện vô văn hóa trong tổ chức và hoạt động của đơn vị. văn phòng.