Hoàn cảnh sáng tác Ai đã đặt tên cho dòng sông ngắn gọn

1. Hoàn cảnh sáng tác Ai đã đặt tên cho dòng sông ngắn gọn:

1.1. Mẫu 1 – Hoàn cảnh sáng tác Ai đã đặt tên cho dòng sông ngắn gọn:

Hoàng Phủ Ngọc Tường sinh năm 1937 tại thành phố Huế. Nguyên quán huyện Tri Phong, tỉnh Quảng Trị.

Ông tốt nghiệp Đại học Sư phạm Sài Gòn và cử nhân Văn khoa Đại học Huế. Trong thời gian học đại học và sau đó dạy học ở trường Quốc Học Huế, Hoàng Phủ Ngọc Tường tích cực tham gia các phong trào yêu nước chống Mỹ – ngụy.

Sau năm 1975, anh hoạt động nghệ thuật tại Huế. Hoàng Phủ Ngọc Tường là nhà văn, nhà báo từ những năm 1960.

Tác phẩm chính, văn xuôi: Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn Lâu (1971), Rất nhiều ánh lửa (1979), Ai đã đặt tên cho dòng sông? (1968), Hoa trái quanh tôi (1995), Bản di chúc của “Cỏ lau” (1997), Ngọn núi ảo ảnh (1999), Miền gái đẹp (2001).

Thơ: Những dấu chân quanh thành phố (1976), Người hái phù dung (1992).

Bài văn Ai đã đặt tên cho dòng sông? Viết tại Huế tháng 1 năm 1981, in trong tập tiểu luận cùng tên. Cuốn sách gồm tám bài chính luận, được viết ngay sau đại thắng mùa xuân 1975 nên vẫn còn cảm hứng ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Nhưng ở Hoàng Phủ Ngọc Tường, lòng yêu nước, tinh thần dân tộc thường gắn liền với tình yêu sâu sắc với thiên nhiên đất nước, với truyền thống lịch sử, văn hóa lâu đời của dân tộc mà ông đã dày công nghiên cứu được tích lũy một cách say mê và trân trọng, đồng thời cố gắng chuyển tải bằng ngòi bút tài hoa những lời đẹp đẽ, sang trọng.

Bài văn thực chất là văn chính luận vì lối viết phóng khoáng, nhân vật chính là “tôi” của tác giả, rất trữ tình.

1.2. Mẫu 2 – Hoàn cảnh sáng tác Ai đã đặt tên cho dòng sông ngắn gọn:

Tác phẩm được viết năm 1981 và đăng trên tạp chí Ai đã đặt tên cho dòng sông? (Năm 1986). Cuốn sách được Hoàng Phủ Ngọc Tường viết sau ngày hòa bình lập lại, núi sông thu về, cảm hứng hào hùng bao trùm mọi sáng tạo văn học nghệ thuật.

Chủ đề của tác phẩm: Tình yêu quê hương, đất nước gắn liền với tình yêu thiên nhiên và lòng tự hào về những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Nội dung chính: Khám phá vẻ đẹp của dòng Hương Giang về mọi mặt: địa lý, lịch sử, văn hóa, thơ ca,…; qua đó thể hiện tình yêu đất nước, niềm tự hào về vẻ đẹp của dòng sông quê hương cũng như vốn tri thức phong phú, đa dạng và tài năng của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường.

Xem thêm: Phân tích tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông hay nhất

2. Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường:

2.1. Tiểu sử Hoàng Phủ Ngọc Tường:

Hoàng Phủ Ngọc Tường sinh ngày 9 tháng 9 năm 1937 tại thành phố Huế, nhưng quê gốc của ông ở làng Bích Khê, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị.

Thời trẻ ông sống và học tập tại Huế. Học hết cấp 3, anh vào TP.HCM theo học Trường Đại học Sư phạm Sài Gòn. Năm 1960, ông tốt nghiệp khóa I Việt Hán Học, Đại Học Sư Phạm Sài Gòn.

Sau đó ông trở lại Huế và tiếp tục học tại Đại học Văn khoa Huế. Năm 1964, ông chính thức tốt nghiệp và nhận bằng Cử nhân Triết học tại trường này.

Từ năm 1960 đến năm 1966, ông dạy học tại Trường Quốc học Huế và tích cực tham gia phong trào học sinh, sinh viên, giáo viên chống Mỹ – Ngụy giành độc lập, thống nhất Tổ quốc.

Năm 1966-1975, Hoàng Phủ Ngọc Tường tình nguyện xa gia đình lên chiến khu tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước bằng hoạt động cách mạng trên mặt trận văn nghệ.

Ông viết văn, viết báo từ rất trẻ nhưng được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam năm 1978. Ông cũng từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như: Tổng thư ký Hội Văn học nghệ thuật Bình Trị Thiên-Huế, Tổng thư ký Liên hiệp Hội Nhà văn. Lực Lượng Dân Chủ và Hòa Bình Thành Phố Huế, Chủ Tịch Hội. Văn nghệ Bình Trị Thiên, Tổng biên tập tạp chí Cửa Việt, Sông Hương.

Vợ ông là Lâm Thị Mỹ Dạ – bà cũng là một nhà thơ khá nổi tiếng và có nhiều đóng góp cho nền văn học Việt Nam. Tiếp nối sự nghiệp văn chương của họ là hai cô con gái Hoàng Dã Thụ và Hoàng Dạ Thi, cũng làm thơ và làm ở Nhà xuất bản.

Từ năm 2012 đến nay, gia đình nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường thường trú tại TP.HCM.

2.2. Sự nghiệp văn học của Hoàng Phủ Ngọc Tường:

Hoàng Phủ Ngọc Tường là một nhà văn cực kỳ tài năng, đặc biệt ở thể loại chính luận. Mỗi tác phẩm của ông đều có một lối viết rất riêng, là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và chất trữ tình trên nhiều kiến thức, đề tài khác nhau như văn học, triết học, lịch sử môn nào cũng không làm khó được ông.

Sáng tác của ông thu hút người đọc bởi lối viết nội tâm, súc tích và nhân văn sâu sắc, trí tuệ uyên bác và đậm nét Huế.

Một số tác phẩm tiêu biểu của ngòi bút Hoàng Phủ Ngọc Tường:

+ Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn Lâu (1971)

+ Rất nhiều ánh lửa (1979)

+ Ai đã đặt tên cho dòng sông (1986)

+ Bản di chúc của cỏ lau (1984)

+ Ngọn núi ảo ảnh (1999)

+ Trong mắt tôi (2001)

+ Rượu hồng đào chưa uống đã say (2001)

Ngoài thể loại chính luận, Hoàng Phủ Ngọc Tường còn sáng tác thơ. Thơ ông cũng rất nổi tiếng nhờ nhiều nét độc đáo trong bố cục. Những tập thơ của ông mang vẻ đẹp của nỗi buồn hoài niệm và những suy tư về lẽ sống và cái chết có sức ảnh hưởng sâu sắc đến tâm hồn người đọc.

Ba tập thơ ấn tượng nhất của ông là: Dấu chân qua thành phố (1976), Người nhặt vàng (1992) và Cảnh khuya.

Ông còn sáng tác một số tác phẩm thuộc thể loại tản mạn, đó là:

+ Nhàn đàm, Nxb Trẻ, 1997

+ Người ham chơi, Nxb Thuận Hóa, 1998

+ Miền gái đẹp, Nxb Thuận Hóa, 2001 (Tặng thưởng Văn học Hội Nhà văn Việt Nam 2001)

+ Hoàng Phủ Ngọc Tường đã được nhà nước trao tặng một số giải thưởng danh giá như:

+ Giải thưởng Nhà nước về văn hóa nghệ thuật năm 2007

+ Giải thưởng Văn học Hội nhà văn Việt Nam: “Rất nhiều ánh lửa” (1980 – 1981)

+ Tặng thưởng Văn học Ủy ban toàn quốc LH các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam các năm 1999 và 2008.

+ Giải A Giải thưởng văn học nghệ thuật Cố đô (1998-2003)…

+ Giải thưởng văn học nghệ thuật Chế Lan Viên tỉnh Quảng Trị lần thứ nhất (2015)

Hoàng Phủ Ngọc Tường được biết đến là nhà văn của những dòng sông và sự nghiệp văn chương của ông cũng như dòng sông, luôn lao động và viết không ngừng để cống hiến cho đời.

Xem thêm: Dàn ý phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông hay nhất

3. Tóm tắt Ai đã đặt tên cho dòng sông:

Trong số những dòng sông đẹp trong cả nước, chỉ có sông Hương là của một thành phố duy nhất. Khi ngược dòng, sông Hương đã là một sử thi của rừng già. Nơi đây mang vẻ đẹp hung dữ, hoang sơ với nhiều thác nước kỳ bí. Khi về châu thổ, dòng sông Hương thơ mộng làm say đắm lòng người. Hai bên bờ sông Hương rực rỡ sắc đỏ của hoa đỗ quyên. Dòng sông mềm mại như một chiếc khăn uốn lượn, cảnh đẹp như một bức tranh với những đường nét, hình khối trôi giữa hai ngọn đồi như tòa thành, cao bất ngờ. Sông Hương mang vẻ đẹp diệu kỳ của sắc màu: “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”. Khi đi qua thành phố Huế, dòng sông Hương chầm chậm chảy, như một nhịp điệu chậm rãi. Sông Hương đã trở thành một tài nữ đánh đàn đêm khuya. Dòng sông này cũng đã sống qua nhiều thế kỷ huy hoàng với sứ mệnh lịch sử của mình. Đó còn là dòng sông của thời gian, của những bản hùng ca.

Xem thêm: Phân tích cái tôi trong tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông

4. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật:

– Đoạn trích là hình ảnh dòng sông Hương thơ mộng, trữ tình từ thượng nguồn cho đến khi trở về kinh thành Huế. Vẻ đẹp của sông Hương hiện ra theo từng bước chân trong hành trình trở về của người tình. Và trong mỗi bước đi ấy, sông Hương trưởng thành, thay đổi và trưởng thành từ cô gái giang hồ phóng khoáng trở thành người mẹ phù sa đã bồi đắp nên cả một vùng văn hóa của đất nước.

– Qua đoạn trích, người đọc còn cảm nhận được tình yêu và niềm tự hào sâu sắc, chân thành mà Hoàng Phủ Ngọc Tường dành cho dòng sông quê hương, xứ Huế thân yêu, và cả cho đất nước.

– Dòng sông Hương được tái hiện bằng vốn hiểu biết phong phú về văn hóa, lịch sử, địa lý, văn học của tác giả.

– Cảm xúc sâu lắng và văn phong tao nhã, nội tâm, tinh tế, tài hoa đã tạo nên sức hấp dẫn của đoạn trích Ai đã đặt tên cho dòng sông?Nhà văn đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa kể và tả, sử dụng nhuần nhuyễn các biện pháp tu từ như nhân hoá, so sánh, ẩn dụ. Qua nghệ thuật nhân hóa, dòng sông vô tri, vô giác bỗng trở nên sống động, có linh hồn, tính cách và tâm trạng. Khi mạnh mẽ, dữ dội, khi dịu dàng nồng nàn, khi rụt rè, kín đáo, khi yêu thương, rụt rè. Nghệ thuật so sánh rất tự nhiên, bất ngờ bộc lộ trí tưởng tượng, óc tưởng tượng tự do, sự tinh tế và tài hoa của người nghệ sĩ. So sánh thú vị có thể được thực hiện ở đây. Đó là khi Hoàng Phủ Ngọc Tường ngầm so sánh sông Hương với người con gái đẹp ngủ quên giữa cánh đồng đầy hoa.