Phân tích biến biến tâm trạng của người chinh phụ hay nhất

1. Dàn ý phân tích diễn biến tâm trạng của người chinh phụ hay nhất:

1.1. Mở bài:

Vài nét về tác giả Đặng Trần Côn

Giới thiệu về tác phẩm Chinh phụ ngâm.

1.2. Thân bài:

a. 8 câu đầu thể hiện nỗi cô đơn của kẻ chinh phụ

– Hoàn cảnh: Sau khi tiễn chồng ra trận, người chinh phụ cô đơn nhớ thương.

– Các hoạt động:

“Gieo từng bước”: thể hiện sự nặng nề, chậm chạp trong từng bước đi cùng nỗi buồn man mác trong lòng kẻ chinh phụ.

“Rủ thác đòi phen”: thể hiện động tác buông tay, lăn qua lăn lại nhiều lần.

=> Chỉ người phụ nữ với tâm trạng chán chường, hành động lặp đi lặp lại, không mục đích, không hứng thú làm việc gì.

– Hình ảnh:

“Chim thước”: con chim báo tin vui.

=> Người chinh phụ mong ngày chồng thắng trận trở về bình yên vô sự, nhưng chưa thấy người chinh phụ bay về báo tin.

=> Nỗi xót xa, nhớ mong, đợi chồng trong vô vọng của người chinh phụ.

“Hoa đất – bóng người”: diễn tả nỗi khắc khoải, trằn trọc hằng đêm vì nhớ chồng, cô đơn, không người sẻ chia.

– Độc thoại nội tâm của kẻ chinh phục:

“Tấm lòng người thiếp riêng bi đát”: gợi lên một nỗi lòng buồn bã, bi thương, cô đơn không nói thành lời.

“Buồn”: nỗi buồn, nỗi buồn thường trực.

– Nghệ thuật:

Đối: “ngoài vào trong”: diễn tả thói quen lặp đi lặp lại hàng ngày.

Câu bắc cầu: “Đèn có biết – đèn chẳng biết” => thể hiện sự cô đơn, buồn bã khiến người chinh phụ chỉ biết băn khoăn với cảnh vật xung quanh.

Câu hỏi tu từ: “có biết chăng”

Từ ngữ biểu cảm: Buồn, tủi, thương,…=> Khắc họa rõ nét tâm trạng của người chinh phụ.

b. 8 câu tiếp diễn tả nỗi buồn thường ngày của người chinh phụ

– Cảnh: “tiếng gà gáy”, “năm hồi trống”, “mồ hôi bay tứ phía”: người phụ nữ nhớ chồng trằn trọc suốt đêm, bối rối, khắc khoải với cảnh yên tĩnh, hấp dẫn.

– Thời gian: “khắc ghi giờ dài như năm tháng” => mỗi phút mỗi giây đối với kẻ chinh phục cảm thấy chán chường vô định, mỗi giây trôi qua dài như năm tháng.

– “buồn”, “dài”, “biển xa” => thể hiện sự buồn chán, cô đơn, trải ra không gian rộng lớn để khắc họa nỗi cô đơn, hoài niệm của người chinh phụ.

– Hành động: “đốt hương”, “gượng gương”, “giơ ngón tay”: miễn cưỡng, gượng gạo, vô hồn

c. 8 câu cuối gợi nỗi nhớ chồng xa xứ của người chinh phụ

– “Gió đông, tĩnh lặng”, “Đường về trời”: gợi khung cảnh hiu quạnh với nỗi nhớ xa xăm của người chinh phụ.

-“Cảnh buồn vô cùng”, “cành ướt sương”, “tiếng mưa”: cảnh cũng buồn hư ảo dưới cảm nhận của người chinh phụ đang mang tâm trạng cô đơn, buồn bã.

1.3. Kết bài:

Khái quát lại giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật.

Xem thêm: Phân tích Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ kèm dàn ý

2. Phân tích diễn biến tâm trạng của người chinh phụ hay nhất:

Nho giáo của tác giả Đặng Trần Côn, được sáng tác vào nửa đầu thế kỷ 18, đã nhận được sự đồng tình rộng rãi của nhân dân cũng như tầng lớp nho sĩ. Tác phẩm phản ánh bản chất cũng như những đau khổ, thống khổ của cuộc chiến tranh phi nghĩa mà con người phải gánh chịu trong thời buổi xã hội rối ren. Đồng thời, đề cao quyền sống và khát vọng hạnh phúc lứa đôi là điều mà ít tác phẩm thời này đề cập đến.

Vì vậy, đã xuất hiện nhiều bản dịch tác phẩm, nhưng nổi bật nhất là bản dịch Nôm của bà Đoàn Thị Điểm. Bản dịch này thành công về cả nội dung và nghệ thuật so với nguyên tác.

“Chinh phụ” trong bài ca dao là người con gái vừa tiễn chồng ra trận để mong được vinh hoa phú quý. Nhưng ngay khi nói lời chia tay, chị nhận ra ngay sự cô đơn, lẻ loi, lo lắng từ hậu phương dành cho chồng và hiểu rằng hạnh phúc lứa đôi ngày càng xa vời.

Đoạn trích “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ” từ câu 193 đến câu 288 của tác phẩm. Đó là những sắc thái cô đơn khác nhau của người phụ nữ lẽ ra đang được hưởng hạnh phúc của tình yêu.

Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm dường đã có đèn biết chăng?

Đèn có biết dường bằng chẳng biết?
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương!

Gà eo óc gáy sương năm trống,
Hòe phất phơ rủ bóng bốn bên.
Khắc giờ đằng đẵng như niên,
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa.

Qua những dòng trên ta hình dung được cảnh vắng vẻ, vắng lặng của người chinh phụ. Em thật nhỏ bé, thật cô đơn giữa không gian rộng lớn: tiếng gà gáy báo hiệu một năm, những bông hoa rung rinh trong ánh sáng mờ ảo khiến lòng người buồn man mác.

Không nói đến chiến tranh, chúng ta cũng có thể thấy sự bức bối trong lòng cô:

Hương gượng đốt hồn đà mê mải,
Gương gượng soi lệ lại châu chan.
Sắt cầm gượng gảy ngón đàn,
Dây uyên kinh đứt, phím loan ngại chùng.

Nỗi cô đơn cứ xoáy vào đầu kẻ chinh phục, khiến cô ấy muốn nhưng khó thoát ra. Dù cô ấy có cố gắng đứng dậy, trang điểm hay chơi guitar đến mức nào đi chăng nữa, điều đó dường như phản tác dụng vì nó khiến cô ấy nhớ đến trạng thái giường đơn.

Soi gương nhớ chồng chung bóng, nhìn lại nhan sắc tàn phai. Thắp hương mà nơm nớp lo sợ, thực sự không có lối thoát. Họ cùng nhau tấu khúc rồng phượng mà đau lòng vì sự chia lìa của đôi lứa đang đau khổ. Vòng luẩn quẩn chỉ mang đến cho cô những suy nghĩ tiêu cực, đi đến đâu cô cũng quay về với những vấn đề cũ.

Cô không dám đụng vào bất cứ thứ gì nữa, bởi vì đồ vật nào cũng là kỷ niệm, khung cảnh nào cũng là ký ức, hành động nào cũng khiến cô nghĩ đến một cuộc hội ngộ tưởng như không bao giờ xảy ra. Sự chênh lệch đó không thể giải quyết được, vì nó làm cho người đi chinh phục rất bất an và đau khổ. Cô không còn cách nào khác ngoài việc gửi tình yêu của mình cho gió:

Lòng này gửi gió đông có tiện?
Nghìn vàng xin gửi đến non Yên.
Non Yên dù chẳng tới miền,
Nhớ chàng thăm thẳm đường lên bằng trời.

Một ý nghĩ bất chợt và có phần thơ mộng hiện lên trong đầu người chinh phụ: nhờ gió xuân mà nàng gửi lòng cho chồng nơi chiến trường xa. Người chồng nơi ấy chịu bao vất vả gian khổ chắc cũng nhớ mái ấm gia đình nơi hậu phương. Có lẽ điều đó giúp cô thư giãn một chút. Khoảng cách giữa hai đầu nỗi nhớ được tác giả ví như thăm thẳm như trời. Khoảng cách đó vừa xa vừa không thể tiếp cận được. Ngắn gọn, súc tích chỉ bằng vài câu kệ sẽ giúp chúng ta hiểu được nỗi lo đó.

Chinh phụ bày tỏ cảm xúc:

Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu,
Nỗi nhớ chàng đau đáu nào xong.

Nỗi xót xa, chua xót được thể hiện trực tiếp qua hai câu thơ lục bát. Nỗi đau lòng đang dày vò cô kinh khủng, không biết có trời xanh thấu hiểu? Trời cao đất dày, lòng nàng sẽ gửi cho ai?

Do đó, càng tích tụ, nó càng xoáy sâu vào cơ thể, gây đau đớn cho cơ thể:

Cảnh buồn người thiết tha lòng,
Cành cây sương đượm tiếng trùng mưa phun.

Người ta nói “Khi buồn, người ta không bao giờ vui”. Qua đôi mắt rưng rưng của người chinh phụ, ta thấy được nỗi buồn của cảnh vật. Tâm hồn lạnh giá như phủ thêm một lớp băng tuyết vào không gian. Giọt sương sớm long lanh không mang lại sự trong lành, tiếng đàn trong đêm mưa làm tăng thêm sức sống bất diệt trong lòng. Đứng trước hoàn cảnh đó, chúng tôi hiểu ngay rằng: Cuộc đời của biết bao người phụ nữ trong xã hội phong kiến đã phải chịu bao bi kịch vì những cuộc chiến tranh phi nghĩa, tàn khốc.

Nỗi nhớ là vô tận, những suy nghĩ của kẻ chinh phục bị giới hạn bởi cuộc sống nghiệt ngã của mình. Thiên nhiên lạnh lùng như truyền, như thấm cái lạnh kinh hồn vào tâm hồn:

Sương như búa, bổ mòn gốc liễu,
Tuyết dường cưa, xẻ héo cành ngô.

Cuối cùng cô cũng hiểu được sự tàn phá khủng khiếp của thời gian. Nhưng ít ra người ta có thể thấy rằng, tuy thất vọng nhưng không tuyệt vọng, trong lòng cô vẫn còn một tia sáng le lói.

Xem thêm: Cảm nhận 8 câu đầu Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ

3. Phân tích diễn biến tâm trạng của người chinh phụ ấn tượng nhất:

Đặng Trần Côn được nhiều người biết đến là người học rộng, tài cao. Ông là tác giả của nhiều bài thơ và bài thơ bằng chữ Hán. Trong các tác phẩm, Chinh phụ ngâm được coi là nổi bật và được nhiều người biết đến.

“Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ” là đoạn thơ được trích trong tác phẩm từ câu 193 đến câu 220. Nội dung chính là diễn biến tâm trạng của người chinh phụ sau khi tiễn chồng ra trận. Những cảm xúc, nỗi buồn được thể hiện sâu sắc khiến lòng người xao xuyến.

“Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?”

Bốn dòng đầu của đoạn văn là cảm giác cô đơn của kẻ chinh phụ. Theo chân thiếu nữ ta sẽ thấy một tâm trạng lơ mơ. Chân còn lại không muốn bước, nó chỉ cố bước. Hình ảnh ấy cho ta thấy, mạch cảm xúc đang đắm chìm trong sâu thẳm trái tim. Nói đơn giản hơn, đó là lý trí và tình cảm níu bước chân người không muốn rời xa. Ngồi trong thừa mà buồn vô hạn. Nỗi buồn đó không ai hiểu cho cô.

Cô đau buồn, luôn mong ngóng tin tức của chồng từ phương xa. Tuy nhiên, không ai nói cho cô biết. Hình ảnh ngọn đèn hiện ra như thể “người ấy” nhìn thấy tất cả, nhưng liệu “đèn có biết”. Câu hỏi được nêu ra khiến người đọc cảm thấy chua xót vô cùng. Dù ở cạnh nhưng chiếc đèn vẫn là vật vô tri vô giác. Nó không thể an ủi hay thông báo cho cô ấy.

“Đèn có biết dường bằng chẳng biết
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi
Buồn rầu nói chẳng nên lời
Hoa đèn kia với bóng người khá thương”

Hình ảnh ngọn đèn được nhắc đến lại cho thấy nỗi buồn triền miên của người chinh phụ. Dù cô có hiểu thì ngọn đèn cũng không thể hiểu được tâm trạng của cô lúc này. Cô ấy buồn đến mức không cần phải nói gì cả. Ở 4 câu thơ tiếp theo, tác giả đã lồng ghép hình ảnh hoa và đèn để an ủi tâm hồn nhân vật.

“Gà eo óc gáy sương năm trống
Hòe phất phơ rủ bóng bốn bên
Khắc giờ đằng đẵng như niên
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa
Hương gượng soi lệ lại châu chan
Sắt cầm gượng gảy ngón đàn
Dây uyên kinh đứt phím loan ngại ngùng”

Nỗi buồn ấy giờ đây lan tỏa ra xung quanh và ảnh hưởng đến toàn bộ khung cảnh. Tiếng gà gáy báo hiệu một ngày mới bắt đầu với bao điều mới mẻ. Tuy nhiên qua ngôn từ thể hiện tác giả buồn đến nao lòng. Vì buồn ngủ không ngủ được nên sáng sớm cô đã nghe thấy tiếng gà gáy. Tiếng gà gợi nỗi sầu miên man bất tận giữa không gian. Cây hoa rủ được nhắc đến như mái tóc của người phụ nữ cúi đầu nhớ chồng.

Không dừng lại ở đó, tác giả còn sử dụng hình ảnh biển xa để diễn tả độ dài, rộng của nỗi buồn và nỗi nhớ. Kẻ chinh phục đã đợi lâu như một năm. Thời gian càng dài, cảnh cô quạnh càng rõ. Ngay lúc này, cô không quan tâm đến bản thân mình. Ngay cả việc soi gương cũng chỉ là một nỗ lực. Cô ấy cũng sợ chơi và đứt dây. Tất cả những điềm báo khiến tâm trí cô bồn chồn.

Qua diễn biến trạng thái tâm trạng của nhân vật, ta đã thấy rõ hơn thái độ của tác giả. Tác giả thông cảm và thương hại con người trước cảm giác cô đơn đó. Đồng thời tác giả cũng ca ngợi lòng thủy chung của người phụ nữ và khát vọng về hạnh phúc lứa đôi.

Ngoài ra, đoạn văn còn lên án chiến tranh đã mang đến cho con người bao đau khổ. Nó ngăn cách mọi người với nhau.

Như vậy, qua việc phân tích tâm trạng của người chinh phụ, ta đã thấy rõ hơn nỗi cô đơn của con người. Cô gái phải sống xa chồng, một mình với nỗi nhớ da diết. Đồng thời, qua đó mỗi người sẽ cảm thấy đồng cảm sâu sắc hơn với tác giả.