Phương thức biểu đạt và thể loại của bài Những đứa trẻ

1. Phương thức biểu đạt và thể loại của văn bản:

Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản Những đứa trẻ là phương thức biểu đạt tự sự.

Thể loại của tác phẩm: tiểu thuyết

Ngôi kể được sử dụng trong văn bản: ngôi kể thứ nhất

2. Đôi nét về tác giả tác phẩm:

2.1. Tác giả:

– Maxim Goriki (1868 – 1936) là bút danh của Alexander Peskov.

– Ông là một trong những nhà văn lớn của nước Nga và thế giới thế kỉ XX.

– Peskov mồ côi cha từ năm ba tuổi và sống với ông bà ngoại.

– Khi lớn lên, anh phải làm nhiều nghề để kiếm sống.

– Bút danh “Goroki” trong tiếng Nga có nghĩa là “cay đắng”.

– Ông là tác giả của ba tiểu thuyết tự truyện: Thời thơ ấu (1913 – 1914). Kiếm sống (1916), Những trường đại học của tôi (1923).

-Một trong những tác phẩm quan trọng khác của ông là Người mẹ (1906-1907), viết về sự chuyển đổi tư tưởng của một người lên chủ nghĩa xã hội.

2.2. Tác phẩm:

Xuất xứ: Văn bản “Những đứa trẻ” được trích từ chương IX của tác phẩm “Thời thơ ấu” (13 chương).

Bố cục:

– Phần 1 (Từ “Có gần một tuần” đến “bắt cô phải cúi xuống”): Tình bạn trong sáng của Aliosa và ba đứa trẻ hàng xóm

– Phần 2 (Từ tiếp đến “cấm vào”): Tình bạn bị ngăn cấm

– Phần 3 (Còn lại): Dù bị ngăn cấm nhưng tình bạn của lũ trẻ vẫn tiếp tục

Tóm tắt:

Ba anh em nhà Oziannikov ngày nào cũng chơi cho đến tối. Nhân vật “tôi” trong một lần cứu đứa em bị rơi xuống giếng và bắt đầu chơi với ba anh em. Họ trò chuyện vui vẻ nhưng bố của 3 anh em ngăn cấm và ném anh xuống sân. Nhưng họ vẫn vui vẻ với nhau bằng một cách lén lút: khoét một lỗ nhỏ hình bán nguyệt trên hàng rào. Họ tiếp tục kể cho nhau nghe những câu chuyện vui buồn hay chuyện cổ tích của bà Aliosa.

3. Dàn ý phân tích tác phẩm Những đứa trẻ chi tiết nhất:

Mở bài:

– Vài nét về tác giả và đoạn trích Những đứa trẻ

Thân bài:

* Khái quát nội dung đoạn trích:

– Đoạn trích kể về cậu bé Aliosa là một cậu bé bất hạnh, cuộc đời cậu trải qua nhiều thăng trầm và biến cố. Thật không may, cha mẹ cô đã qua đời khi Alyosha còn rất nhỏ, để lại cô một mình giữa sóng gió cuộc đời. Cậu bé sống với ông bà của mình. Nhưng ông tôi là người nóng tính và hay bạo lực. Nhưng bù lại, tôi có bà ngoại. Bên cạnh đó còn có những đứa con của một ông đại tá hống hách, những người hàng xóm của nhà bà cậu, họ là những người bạn và niềm vui cho tuổi thơ đầy bạo lực của cậu bé được an ủi phần nào.

* Phân tích tình huống truyện:

– Mở đầu đoạn trích, tác giả kể về cuộc gặp gỡ tình cờ của cậu bé Alyosha với những đứa trẻ trong gia đình viên đại tá, khi cậu bé đang ngồi trên cành cây cao.

– Tại sao cậu bé Aliosa muốn chơi với con của đại tá? Vì cậu bé cảm thấy cô đơn, không có bạn bè. Cậu bé bị bọn trẻ mê hoặc và mơ ước được chơi với chúng.

– Hoàn cảnh gặp gỡ, kết bạn như thế nào? Sau đó, một lần, Alyosha có cơ hội tiếp cận các con của đại tá. Lần đó, người em út trong gia đình đại tá rơi xuống giếng. Aliosa và hai anh trai của mình đã cứu anh ta khỏi cái giếng đó, trước sự ngưỡng mộ của lũ trẻ và rào cản ngăn cản họ đã được dỡ bỏ.

– Lời mời đầu tiên thể hiện điều gì? “Xuống chơi với tôi đi” là lời mời mà Alyosha đã chờ đợi từ lâu. Kể từ đó, Aliosa và các em chơi với nhau rất thân, xóa bỏ mọi rào cản, nghi ngờ.

– Tình bạn của bọn trẻ chứng tỏ điều gì? Họ ngồi bên nhau và nghe Alyosha kể chuyện cổ tích. Tất cả đều rất vui vẻ và hào hứng, đó là những khoảnh khắc hạnh phúc nhất trong cuộc đời Alyosha.

– Sự xuất hiện đột ngột của đại tá, sự cấm đoán của ông ta đối với Alyosha nói lên điều gì? Nhưng những phút giây hạnh phúc ấy nhanh chóng tan biến như mây khói, viên đại tá trở về nhà và nhìn thấy Alyosha đã tức giận đuổi theo cậu bé và cấm cậu từ nay không được tiếp xúc với con trai mình.

– Hành động khoét lỗ hàng rào của bọn trẻ nói lên điều gì? Tình bạn giữa cậu bé và các con của viên đại tá trong sáng và thánh thiện đến mức không gì có thể ngăn cản họ đến với nhau.

– Tình bạn thân thiết của trẻ em đáng quý biết bao? Những chú chim nhỏ tội nghiệp, một tình bạn hồn nhiên, trong sáng đã bị chia rẽ và ngăn cấm bởi thói phân chia giai cấp trên dưới, bởi những tính toán, mưu mô của người lớn.

Kết luận:

Nêu ngắn gọn cảm nhận của mình về tác phẩm: Với lối viết chân thành, giản dị và cảm động, tác giả đã kể lại quãng đời thơ ấu của mình bằng những lời lẽ sâu sắc, xen lẫn tủi nhục, xót xa. hồn nhiên, ngây thơ. Tình bạn của ông là một dấu ấn khó phai trong lòng người đọc khi xem cuốn hồi ký này.

4. Văn bản những đứa trẻ:

Có đến gần một tuần không thấy ba anh em nhà ấy ra sân chơi, nhưng sau đó chúng lại xuất hiện, ồn ào hơn trước. Thằng anh lớn nhìn thấy tôi trên cây, nó gọi, giọng thân mật :

– Xuống đây chơi với chúng tớ !

Chúng tôi trèo lên cái xe trượt tuyết cũ để ở dưới mái hiên nhà kho rồi vừa ngắm nghía nhau, vừa nói chuyện rất lâu.

– Các cậu có bị ăn đòn không ?

– Có – Thằng anh lớn trả lời.

Tôi thấy khó mà tin được rằng những đứa trẻ này cũng bị đánh đòn như tôi, tôi thấy tức thay cho chúng.

– Sao anh lại bắt chim ? – Thằng bé nhất hỏi.

– Vì chúng nó hót hay lắm.

– Không nên bắt, cứ để cho chúng muốn bay đi đâu thì bay.

– Được, mình sẽ không bắt nữa !

– Nhưng anh hãy bắt cho em một con đã.

– Em muốn chim gì ?

– Chim gì hót vui vui ấy. Để nhốt vào lồng.

– Thế thì chim bạch yến nhé ?

– Mèo nó bắt mất – Thằng thứ hai nói – Mà bố cũng chẳng cho nuôi.

Thằng anh lớn tán thành :

– Đúng đấy, bố chẳng cho nuôi đâu…

– Thế các cậu có mẹ không ?

– Không – Thằng anh lớn đáp.

Nhưng thằng thứ hai chữa lại :

– Có, nhưng là mẹ khác, không phải là mẹ chúng tớ, chúng tớ không còn mẹ, mẹ chúng tớ chết rồi.

– Mẹ khác thì gọi là dì ghẻ – Tôi nói.

Thằng anh lớn gật đầu :

– Ừ.

Và cả ba đứa có vẻ nghĩ ngợi, gương mặt sầm lại.

Qua những truyện cổ tích của bà tôi, tôi đã biết thế nào là dì ghẻ, nên tôi rất thông cảm với sự im lặng, nghĩ ngợi của bọn nó. Chúng ngồi sát vào nhau, giống như những chú gà con. Tôi nhớ lại truyện mụ dì ghẻ phù thuỷ đã dùng mưu đánh lừa để giả làm mẹ thật, tôi liền bảo chúng :

– Mẹ thật của các cậu thế nào cũng sẽ về, rồi các cậu xem !

Thằng anh lớn nhún vai :

– Chết rồi cơ mà, về làm sao được…

Không được ư ? Trời ơi, biết bao nhiêu lần những người chết, thậm chí đã bị xả ra từng mảnh, mà chỉ cần vẩy cho ít nước phép là sống lại ; có biết bao nhiêu người chết mà không phải là chết thật, vì phép của bọn phù thuỷ.

Tôi bèn kể lại một cách sôi nổi cho chúng nghe những câu chuyện của bà tôi. Lúc đầu thằng anh lớn chỉ mỉm cười, sau nó nhẹ nhàng bảo :

– Những chuyện ấy chúng tớ biết cả rồi, đấy là những truyện cổ tích…

Hai em nó im lặng nghe, thằng bé nhất mím chặt môi và phồng má lên, còn thằng kia thì chống khuỷu tay lên đầu gối, cúi về phía tôi, tay kia quàng lên vai em nó, ấn em nó cúi xuống.

Trời đã bắt đầu tối, những đám mây đỏ treo lơ lửng trên các mái nhà, bỗng trước mắt chúng tôi hiện ra một ông già với bộ ria trắng, mình vận chiếc áo dài lùng thùng màu nâu nhạt như của thầy tu, đầu đội chiếc mũ xù lông.

– Đứa nào đây ? – Ông ta hỏi và chỉ vào tôi.

Thằng anh lớn đứng dậy, hất đầu về phía nhà ông tôi : – Nó ở… bên kia sang

– Đứa nào gọi nó sang ?

Tức thì cả mấy đứa trẻ lặng lẽ bước ra khỏi chiếc xe và đi vào nhà, khiến tôi lại nghĩ đến những con ngỗng ngoan ngoãn.

Ông già nắm chặt lấy vai tôi và dẫn tôi qua sân ra cổng ; ông ta làm tôi sợ đến phát khóc, nhưng ông bước dài và nhanh đến nỗi tôi chưa kịp khóc oà lên thì đã ở ngoài đường rồi, còn ông ta đứng trước cổng, giơ ngón tay doạ tôi và nói :

– Cấm không được đến nhà tao !

[…] Tôi vẫn tiếp tục chơi với mấy đứa trẻ ấy và cảm thấy rất vui thích. Trong một ngách hẹp giữa bức tường nhà tôi và hàng rào nhà Ốp-xi-an-ni-cốp có một cây du, một cây bồ đề và một bụi hương mộc rậm rạp. Nấp sau bụi cây đó, tôi khoét một lỗ hổng hình bán nguyệt ở hàng rào, mấy thằng bé, lần lượt từng đứa hay hai đứa một, lại gần, và chúng tôi ngồi xổm hoặc quỳ xuống nói chuyện khe khẽ với nhau. Một đứa trong số ba anh em chúng phải luôn đứng canh để đề phòng ông đại tá bất chợt bắt gặp chúng tôi.

Chúng kể cho tôi nghe cuộc sống buồn tẻ của chúng, và những chuyện đó làm tôi buồn lắm ; chúng kể cho tôi nghe về những con chim tôi bẫy được đang sống ra sao và nhiều chuyện trẻ con khác, nhưng tôi nhớ lại thì chưa bao giờ chúng nói một lời nào về bố và về dì ghẻ. Thường thì chúng chỉ đề nghị tôi kể truyện cổ tích ; tôi kể lại những truyện bà tôi đã kể, và nếu quên chỗ nào, tôi bảo chúng đợi, rồi chạy về nhà hỏi lại bà tôi. Thấy thế bà tôi thường rất hài lòng.

Tôi cũng kể cho chúng nghe nhiều về bà tôi ; một hôm thằng lớn thở dài nói :

– Có lẽ tất cả các bà đều rất tốt, bà tớ ngày trước cũng rất tốt…

Nó thường nói một cách buồn bã : ngày trước, trước kia, đã có thời… dường như nó đã sống trên trái đất này một trăm năm, chứ không phải mười một năm. Tôi còn nhớ nó có đôi bàn tay nhỏ nhắn, những ngón tay thon thon và người mảnh dẻ, yếu ớt, cặp mắt rất sáng, nhưng dịu dàng như ánh sáng của những ngọn đèn trong nhà thờ. Hai em nó cũng rất dễ thương, tôi tin yêu lắm, tội luôn muốn làm cho chúng vui thích, nhưng tôi ưa thằng lớn hơn cả…