Soạn bài Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ngắn gọn

1. Câu hỏi soạn bài và đáp án:

1.1. Câu 1 (trang 154 sgk ngữ văn tập 1):

Bài thơ có 3 khổ, mỗi khổ có hai khổ thơ, mở đầu bằng lời ru của tác giả và kết thúc bằng lời ru của mẹ.

– Sự lặp lại, cách ngắt nhịp tạo nên âm điệu nhẹ nhàng dẫn dắt sự luyến láy của lời ru, gợi nhịp cánh.

– Đoạn thơ thể hiện tình cảm tha thiết, trìu mến của người mẹ dành cho đứa con của mình, mong đứa con khôn lớn, khỏe mạnh, trở thành công dân tự do của nước nhà thống nhất, độc lập.

1.2. Câu 2 (trang 154 sgk ngữ văn tập 1):

Người mẹ Tà Ôi được miêu tả trong bài thơ

Mẹ ru con ngủ, đồng thời làm công việc kháng chiến, kháng chiến, cách mạng.

– Mẹ ru con khi giã gạo, khi đóng hòm, khi dọn lán, khi đá rừng

– Tình yêu trẻ thơ luôn gắn liền với tình yêu bộ đội, yêu dân làng, yêu đất nước

→Tình cảm gia đình hòa quyện với tình yêu quê hương khiến người mẹ Tà Ôi trở nên vĩ đạ

1.3. Câu 3 (trang 154 sgk ngữ văn tập 1):

Hai câu thơ sử dụng cả so sánh và ẩn dụ:

– Mặt trời của quần chúng là mặt trời của thiên nhiên

– Nguồn động lực sống cho mẹ, mặt trời nhỏ vui tươi

Con luôn là nguồn động lực, niềm hạnh phúc và niềm vui vô bờ bến của mẹ

→ Hai câu thơ miêu tả tình mẫu tử thiêng liêng, sâu sắc

1.4. Câu 4 (trang 154 sgk ngữ văn tập 1):

Qua lời ru ta thấy được tình yêu thương của mẹ dành cho con là một tình yêu bao la, thiết tha.

Người mẹ muốn con mình lớn lên và sống trong hòa bình và độc lập

+ Tình yêu thương con được thể hiện qua lời ru ngọt ngào, tha thiết

– Mẹ giã gạo mơ thấy con lớn lên sẽ “nuốt sân” giã những hạt gạo trắng

– Mẹ cõng con ra trận, con mơ Bác Hồ nghĩa là đất nước thống nhất, con mơ mình là công dân của một nước tự do

– Tình yêu và niềm mong mỏi của người mẹ ngày càng rộng lớn hơn, đi từ cái riêng đến cái chung, từ quê hương đến đất nước

– Lời ru của mẹ còn thể hiện khát vọng hòa bình, độc lập của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước

2. Luyện tập:

Yếu tố miêu tả trong bài thơ vẽ nên bức tranh đời sống nhân dân Trị Thiên thời chống Mĩ

– Họ hăng hái lao động, sản xuất để phục vụ cho cuộc đấu tranh gian khổ (mẹ về nuôi bộ đội, mẹ đổ mồ hôi nóng trên má, mẹ khâu áo…)

– Góp sức chiến đấu, những người ở hậu phương cũng chiến đấu “dời lán, đạp rừng mẹ cõng con đi đến thắng lợi cuối cùng”.

Câu hỏi 1:

Bạn có ý nghĩa gì khi “những đứa trẻ lớn nằm trên lưng mẹ”?

Phương pháp giải:

Theo em phụ nữ miền núi thường địu con trong những tình huống nào?

Giải thích chi tiết:

Phụ nữ miền núi đi đâu làm gì cũng thường bồng con theo. Những đứa trẻ thậm chí còn ngủ trên lưng mẹ. Có thể nói: Những đứa con lớn lên trên lưng mẹ.

Câu hỏi 2:

Mẹ làm công việc gì? Tầm quan trọng của công việc của mình là gì?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ cả bài thơ để biết những công việc mẹ đã làm và ý nghĩa của những công việc đó?

Giải thích chi tiết

Mẹ mất mùa nuôi lính và vải thô trên núi. Đó là một việc làm có ý nghĩa tốt đẹp: vừa sản xuất lương thực nuôi sống, vừa nuôi quân đánh giặc, góp phần cùng cả nước kháng chiến.

Câu hỏi 3:

Tìm những hình ảnh đẹp thể hiện tình yêu thương, hi vọng của người mẹ dành cho con?

Phương pháp giải:

Đọc đoạn giữa bài thơ.

Giải thích chi tiết:

Những bức ảnh đẹp thể hiện tình yêu và sự hy vọng của người mẹ dành cho con:

Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi

Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội

Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần

Mai sau con lớn vung chày lún sân.

Câu hỏi 4:

Theo em, vẻ đẹp nào được thể hiện trong bài thơ này

Phương pháp giải:

Tôi đọc kỹ cả bài thơ.

Giải thích chi tiết:

Cái hay ở đoạn thơ này là những hình ảnh độc đáo, sáng tạo, có tính nghệ thuật cao.

Cái hay của bài thơ này còn là tình cảm sâu nặng của người phụ nữ miền núi luôn gắn bó với núi rừng, ruộng đồng, luôn yêu con, yêu bộ đội; sẵn sàng đi theo cách mạng, sẵn sàng góp gạo nuôi quân đánh giặc. Tình cảm gia đình ở đây đã gắn kết với tình yêu quê hương đất nước.

3. Bài đọc Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ:

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi

Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ

Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội

Nhịp chày nghiêng rất ngủ em nghiêng

Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi

Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối

Lưng đưa nôi và tim hát thành lời:

– Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi

Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội

Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần

Mai sau con lớn vung chày lún sân…

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi

Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ

Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi

Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ

Em ngủ cho ngoan đừng làm mẹ mỏi

Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi

Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng

– Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi…

NGUYỄN KHOA ĐIỀM

Chú thích:

– Lưng đưa nôi: lưng người mẹ đu đưa như chiếc nôi ru cho con ngủ.

– Tim hát thành lời: lời hát ru cất lên từ trái tim yêu thương của mẹ.

– A-kay (tiếng dân tộc Tà-ôi): con.

4. Vài nét về tác giả và tác phẩm:

4.1. Tác giả Nguyễn Khoa Điềm:

Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943 tại thôn Ưu Điền, xã Phong Hòa, Huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Lúc nhỏ đi học ở quê, năm 1955 ra miền Bắc học tại trường học sinh miền Nam. Sau khi tốt nghiệp Trường Đại học năm 1964 ông vào miền nam hoạt động cho đến nay 1975

Ông thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc. Nguyễn Khoa Điềm từng là Tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam. Từ năm 2000, ông giữ chức Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương.

4.2. Sự nghiệp sáng tác:

– Nguyễn Khoa Điềm viết không nhiều. Hơn một năm sau chiến tranh, nhà thờ cho ra mắt tập thơ Ngôi nhà có ngọn lửa ấm.

– Tác phẩm đã xuất bản: Đất ngoại ô (thơ, 1973); Cửa thép (ký, 1972); Vỉa hè khát khao (Bài ca, 1974); Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (thơ, 1986); Thơ Nguyễn Khoa Điềm (poems, 1990).

Bài thơ được Nguyễn Khoa Điềm sáng tác năm 1971, khi đất nước ta đang bước vào những năm tháng ác liệt nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và tác giả là một người lính chiến đấu trong chiến khu. Tây Thừa Thiên Huế. Lúc này, đời sống của quân và dân ta ở các chiến khu còn rất nghèo nàn, khó khăn, nhất là ở các chiến khu rừng núi, cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ta vừa phải bám rừng làm rẫy, vừa tăng thu nhập. . đầu vào. Đội sản xuất luôn sẵn sàng chiến đấu bảo vệ căn cứ.

Bố cục bài hát:

Gồm 3 phần:

+ Phần 1 (2 khổ thơ đầu): Lời ru của mẹ khi giã gạo nuôi chiến sĩ

+ Phần 2 (hai khổ thơ tiếp): lời ru của mẹ khi đi cày

+ Phần 3 (hai khổ thơ cuối): Lời ru của mẹ khi chuyển lán, vào rừng trong những năm kháng chiến chống Mỹ

Nội dung chính: Bài thơ chan chứa tình thương con sâu nặng và lòng yêu nước của người mẹ núi. Hăng hái lao động, sản xuất ra của cải vật chất để nuôi quân đánh giặc giải phóng quê hương.

Phương thức thể hiện: Phương thức thể hiện bài hát Khúc hát ru trên lưng mẹ là Tự sự, biểu cảm.

Thể loại: Tác phẩm Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ thuộc thể thơ tự do

Giá trị nội dung:

– Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện tình cảm yêu nước gắn bó, tinh thần chiến đấu của người mẹ miền Tây Thừa Thiên qua bài thơ. Trong cuộc sống nơi chiến khu còn nhiều vất vả và vật chất, người mẹ càng dành cho con bao nhiêu tình cảm yêu thương, càng mong cho con mình lớn lên khỏe mạnh và trở thành công dân của một đất nước tự do.

Trong bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện truyền thống yêu nước thương dân một cách đặc sắc qua hình ảnh người mẹ cõng con vào cung. Lời mẹ ru con bộc lộ sâu sắc tinh thần yêu nước, quyết đánh giặc đến cùng của đồng bào các dân tộc nói riêng, nhân dân ta nói chung.

Giá trị nghệ thuật:

Cảm xúc trữ tình chân thực, sử dụng phong cách ngôn ngữ độc đáo của các dân tộc thiểu số, hình ảnh thơ trong Bài hát ru em bé lớn trên lưng mẹ vừa ẩn chứa vừa giàu nhạc tính

– Giai điệu, lời ru âm vang.

– Giọng ngọt ngào, tình cảm.

– Nghệ thuật ẩn dụ, phóng đại.