Phân tích yếu tố kì ảo trong Chuyện người con gái Nam Xương

1. Tóm tắt tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương:

Vũ Nương tên thật là Vũ Thị Thiết, là người con gái có quê ở Nam Xương. Nàng là người con gái thùy mị nết na tư dung tốt đẹp, vừa đẹp người vừa đẹp nết. Vậy nên Trương Sinh – một người vống có tính cách đa nghi, đối với vợ thì phòng ngừa quá sức; đem lòng yêu mến cô nàng đó, rồi lại mau bảo mẹ đem trăm lạng vàng đến cưới nàng làm vợ. Biết chồng có tính đa nghi, Vũ Nương luôn giữ gìn khuôn phép tắc, ăn ở chỉn chu, đúng mực. Trong thời kỳ đất nước có chiến tranh, Trương Sinh đi lính, trong lúc đó thì Vũ Nương ở nhà sinh con nuôi con và hết lòng chăm lo chăm sóc mẹ già, con thơ và bao quát cả gia đình. Mẹ Trương Sinh nhớ thương con trai mà trở nên ốm nặng, Vũ Nương hết lòng chăm sóc tận tình đầy đủ. Khi mẹ chồng chết, Vũ Nương lo ma chay đám chu đáo như cha mẹ đẻ của mình. Những tưởng hạnh phúc sẽ đến với nàng trọn vẹn nhưng ngày nàng mong đợi nhất lại chính là ngày nàng phải chịu một nỗi oan tủi nhục, khó rửa sạch. Khi bế con ra mộ mẹ, Trương Sinh tình cờ biết ở nhà con còn có một người đàn ông khác mà đêm đêm vẫn đến với mẹ con. Khi về đến nhà, chàng mắng chửi thậm tệ, ruồng bỏ và đuổi Vũ Nương ra khỏi nhà mặc cho những người hàng xóm cùng với nàng đã hết sức thanh minh, rửa oan ức. Vũ Nương uất ức tự tử ở bến sông Hoàng Giang để minh chứng cho sự thủy chung của mình. Vũ Nương được Linh Phi cứu, sống tiếp đời mình ở chốn thủy cung. và mau chóng được Linh Phi – vợ vua Nam Hải cứu sống và đưa về ở trong động rùa. Sự thật về người đàn ông hàng ngày xuất hiện vào mỗi đêm ở căn nhà đó, trong đêm tối thật ra chính là bóng Trương Sinh in trên vách thấy con gọi cha Trương Sinh mới vỡ lẽ ra nỗi oan của vợ thì quá muộn. Khi Trương Sinh đi lính, ở nhà, Vũ Nương đã hết lòng chăm lo cho mẹ chồng chàng, đứa con thơ và lo toan chuyện gia đình. Những ngày ở một mình, nàng hay đùa với đứa con, là chỉ chiếc bóng mình hiện trong màn đêm tối được hiện lên trên vách tường và bảo đó là cha Đản. Ở dưới thủy cung, Vũ Nương luôn hướng về gia đinh, hướng về chồng con ở nhà. Và cho tới khi gặp được Phan Lang, nàng đã nhờ sự giúp đỡ của Linh Phi và Phan Lang (người cùng làng), nàng tâm sự nhờ vả Phan Lang gửi lời cho chồng rằng lập đàn giải oan cho vợ. Trương Sinh làm theo lời, và Vũ Nương được Trương Sinh lập đàn giải oan ở bến Hoàng Giang. Sự trở về của nàng vô cùng lộng lẫy nhưng cũng rất mờ nhạt lúc ẩn lúc hiện rồi biến mất, đến cuối cùng thì nàng vĩnh viễn sống ở dưới thuỷ cung, không thể quay lại với nhân gian.

2. Dàn bài phân tích tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương:

2.1. Mở bài:

Giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn Dữ và truyện ngắn “Chuyện người con gái Nam Xương”. Sau đó, tiến hành dẫn dắt vào phân tích những yếu tố kì ảo trong truyện.

2.2. Thân bài:

Những chi tiết kì ảo

– Chi tiết kì ảo thứ nhất: Phan Lang đêm nằm mơ mộng và thấy có người xin chàng thả rùa xanh mà chàng vừa bắt được (đó chính là Linh phi hóa thân):

Điều kì ảo xuất hiện ở đây là có một thế giới dưới nước đó là thuỷ cung và Linh phi đã hóa thân thành chú rùa đi ngao du khắp nơi và lại sa vào lưới. Việc Phan Lang cứu một con rùa xanh là điều hết sức bình thường nhưng đặc sắc ở chỗ đó là lúc chú rùa đó là Linh phi, đã báo mộng và mong chàng thả chú rùa đó ra. Phan Lang tưởng chừng sẽ không liên quan đến câu chuyện nhà Vũ Nương nhưng chính chàng sau này lại trở thành cầu nối hàn gắn, rửa oan, hoà giải cho mối quan hệ vợ chồng Vũ Nương.

Biết rằng Vũ Nương bị oan ức dẫn đến tự vẫn nên Linh Phi đã giải cứu nàng khi nàng tự vẫn ở sông Hoàng Giang và đưa nàng về với thủy cung của mình. Sau này, khi Phan Lang gặp nạn, thì chàng cũng được Linh Phi cứu và chàng gặp lại Vũ Nương ở dưới thủy cung. Cho đến khi trò chuyện và nói lời khuyên nhủ Vũ Nương, Phan Lang đã cầm theo tín vật của nàng và trở về với nhân gian. Phan Lang trở về và nhắn nhủ với Trương Sinh là cần lập đàn giải oan cho Vũ Nương. Đây thực sự là một hình ảnh kì ảo, vô lí, cảm nhận là không có thật và rất hoang đường.

– Chi tiết kì ảo thứ ba: Đó là khi linh hồn Vũ Nương xuất hiện trở về một cách mờ ảo, chốc lát trên bến sông Hoàng Giang sau khi Trương Sinh lập đàn giải oan cho nàng, nàng đã nói vài lời thanh minh, mong được chồng hiểu cho rồi từ từ biến mất trong sương khói mịt mờ của trời đất.

Đánh giá chung

Những chi tiết kì ảo ở trên là sự sáng tạo, sự phát hiện, miêu tả khéo léo của tác giả Nguyễn Dữ, do ông dựng lên với dụng ý ẩn chưa bên trong của riêng mình so với cốt truyện trong dân gian Vợ chàng Trương. Các chi tiết kì ảo đó đã góp phần hoàn thiện tính cách, nhân phẩm và vẻ đẹp tiềm ẩn của nhân vật. Vũ Nương đã được trở về trực tiếp và nói lời từ biệt cuối cùng với chồng. Trương Sinh vì thế nên cũng đã tỏ ra là người biết hối lỗi, hiểu cho hoàn cảnh người vợ mình và mong muốn, khát khao hạnh phúc trong sự muộn màng. Các chi tiết kì ảo đã làm tăng thêm giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo cho tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương”. Đó là tiếng nói tiêu biểu, điển hình và lên tiếng bênh vực cho con người, là minh chứng cho đạo lý ở hiền gặp lành của thế nhân gian.

2.3. Kết bài:

Khái quát lại ý nghĩa các chi tiết kì ảo nói trên. Trình bày nội dung, giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của câu chuyện nói chung.

3. Phân tích yếu tố kì ảo trong Chuyện người con gái Nam Xương hay nhất, đầy đủ nhất:

“Chuyện người con gái Nam Xương” là truyền thứ 16, có nguồn gốc từ một truyện cổ tích Việt Nam, phỏng theo cổ tích “Vợ chồng Trương”, song có sức hấp dẫn và lôi cuốn hơn nhiều. Song so với truyện cổ tích “Vợ chàng Trương”, thì dưới ngòi bút sáng tạo nghệ thuật của Nguyễn Dữ “Chuyện người con gái Nam Xương” phức tạp hơn, sáng tạo hơn về tình tiết và sâu sắc hơn về cảm hứng nhân văn, các nhân vật được hiện lên là người có đời sống, có tính cách rõ rệt. Trong đó, các chi tiết kì ảo cũng góp phần thể hiện nội dung ý nghĩa truyện vô cùng đặc sắc, tạo nên sức hấp dẫn, những dấu ấn ấn tượng và những giá trị mới cho áng “thiên cổ kì bút”.

Yếu tố kì ảo không có xuất hiện xuyên suốt trong toàn bộ câu chuyện mà nó chỉ hiện lên thi thoảng, tập trung, đậm nét trong cái kết mới mà Nguyễn Dữ sáng tạo nên. Các chi tiết kì ảo trong truyện làm cho tác phẩm trở nên li kì, có sức hút đối với người đọc và khiến cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, lôi cuốn hơn. Trong tác phẩm văn học này, tác giả xây dựng tổng cộng 3 chi tiết kì ảo. Thứ nhất là chi tiết Phan Lang đêm nằm mộng thấy được có người xin chàng thả rùa xanh mà chàng vừa bắt được (do Linh phi hóa thân). Chi tiết thứ hai kì ảo trong truyện là, Vũ Nương và Phan Lang đều được Linh Phi cứu sống và cho ở nơi động rùa dưới thủy cung. Sau đó, Phan Lang được hồi sinh và trở về trần gian. Điều kì ảo thứ ba là, linh hồn Vũ Nương xuất hiện trở về trên bến sông khi Trương Sinh lập đàn giải oan, nàng đã nói vài lời thanh minh rồi từ từ biến mất mờ dần trong sương khói mịt mờ. Diễn biến trong tuyến truyện về Phan Lang với các chi tiết về Linh phi, trong thuỷ cung, hay cuộc gặp gỡ của Phan Lang và Vũ Nương, cùng với hình ảnh Vũ Nương đi kiệu hoa hiện về lúc ẩn lúc rõ trên bến Hoàng Giang… là những sáng tạo vô cùng ấn tượng trong truyện của Nguyễn Dữ so với cốt truyện dân gian Vợ chàng Trương.

Trước hết, những chi tiết này đã phủ lên câu chuyện, khiến cho người đọc thấy được một lớp sương mờ hư ảo, vô lý, kì quái, đậm chất dân gian, làm cho câu chuyện trở nên lung linh kì ảo, lúc thì ma quái, sợ sệt tạo nên sự tò mò, hấp dẫn, lôi cuốn, gây hấp dẫn, cuốn hút cho người đọc. Kết cấu này được câu chuyện sử dụng cũng phức tạp và hấp dẫn, thú vị hơn so với cách kết cấu của truyện cổ tích. Các chi tiết kì ảo, vô lý có vai trò dẫn dắt, thúc đẩy kết cấu truyện phát triển, lôi cuốn hơn. Qua đó, giúp nhà văn triển khai được nhiều tình tiết tưởng là nhỏ trong câu chuyện nhưng lại dần thấy hấp dẫn, ấn tượng và đạt được mục đích nghệ thuật của mình. Việc nhờ có phép màu từ Linh Phi đến từ thuỷ cung mà cả Vũ Nương và Phan Lang đều được cứu sống để tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ đó. Phan Lang có thể trở về và báo cho Trương Sinh biết sự việc, sau đó lập đàn giải oan và Vũ Nương có thể trở về giải oan trên bến sông Hoàng Giang.