Hoàn cảnh ra đời Ông già và biển cả của nhà văn Hê-minh-uê

1. Tác giả Hê-minh-uê:

Ơ-nít Hê -minh-uê sinh năm 1899 và mất năm 1961, là một là nhà văn Mĩ người đã để lại dấu ấn đậm nét trong văn xuôi hiện đại phương Tây và góp phần đổi mới cách viết truyện, tiểu thuyết của nhiều thế hệ. Chàng thanh niên ấy bước vào đời với nghề phóng viên, phóng viên trưởng cho đến khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. Ông nổi tiếng với những tiểu thuyết như: Mặt trời vẫn mọc (1926), Giã từ  vũ khí (1929), Chuông nguyện hồn ai (1940),… nhưng những tác phẩm truyện ngắn của tác giả cũng được coi là những tác phẩm tiêu biểu, một hương vị riêng hiếm có, chính từ những tập truyện ngắn đầu tay ấy. Thậm chí viết về chiến tranh thế giới thứ nhất và tác giả còn viết về những trải nghiệm của những người từng tham chiến trong thế giới chống phát xít, hay viết về đấu bò, thú rừng, quyền anh, khi viết về châu Phi hay châu Mỹ, ông đều muốn viết về con người bằng văn xuôi, giản dị và chân thực.

2. Tác phẩm Ông già và biển cả:

Ông già và biển cả (1952) là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Hemingway, và ra mắt trước khi ông nhận Giải thưởng Nobel Văn học vào năm 1954. Tác phẩm này kể về ba ngày hai đêm câu cá của ông lão Santiago trên biển cả. Trong cơn sóng gió và mênh mông đại dương, Santiago đối mặt với nhiều khó khăn và nguy hiểm, nhưng cuối cùng anh đã bắt được con cá kiếm khổng lồ và giành được chiến thắng. Tuy nhiên, chiến thắng của Santiago không chỉ đơn thuần là việc bắt được một con cá lớn, mà còn là sự chiến thắng của lòng can đảm, sự kiên trì và lòng trung thành của một người đàn ông với ngành nghề của mình.

Tuy nhiên, tác phẩm Ông già và biển cả không chỉ dừng lại ở một câu chuyện về câu cá và ông già đánh cá trên đại dương mênh mông vô tận. Nó còn mang đến cho độc giả nhiều tầng ý nghĩa đa chiều về cuộc sống và con người. Từ những tình huống đơn giản nhưng đầy biểu tượng, tác giả đã gợi mở ra nhiều cảm xúc và suy nghĩ về sự sống, về sự trưởng thành, về sự đấu tranh và sự hy sinh. Câu chuyện của Santiago cũng là câu chuyện của những người lao động bình thường, những người sống trong xã hội đầy cạnh tranh và thăng trầm, họ phải gánh chịu nhiều bất công là tầng lớp không có tiếng nói trong xã hội ấy. Bằng cách kể lại câu chuyện đơn giản nhưng chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc, Hemingway đã tạo nên một tác phẩm văn học đẹp, sâu sắc và đầy cảm hứng.

3. Hoàn cảnh ra đời Ông già và biển cả của nhà văn Hê-minh-uê:

Hê-minh-uê cho ra đời truyện “Ông già và biển cả” vào năm 1952, khoảng 10 năm sau khi tác giả sống ở Cuba. Bối cảnh của câu chuyện là một làng chài yên tĩnh gần cảng La Habana. Người thủy thủ trên con tàu của anh ta được coi là nguyên mẫu của Xantiago. Câu chuyện đã xuất hiện trên tạp chí Life trước khi được xuất bản thành sách.

Đoạn trích trong sách giáo khoa ngữ văn lớp 12 nằm ở cuối truyện, kể lại việc ông lão Xan-ti-a-gô đuổi theo và bắt được con cá kiếm

4. Tóm tắt truyện Ông già và biển cả:

Mẫu 1:

Santiago – một ngư dân già người Cuba sống đơn độc và nghèo khó trong một túp lều ven biển ở ngoại ô La Habana. Điều xui xẻo sẽ ập đến với Santiago nếu ông ta không câu được con cá nào trong 84 ngày. Những người xung quanh không còn tin vào cơ hội của Santiago, và cậu bé trai của Ma-nô-lin cũng bị cấm dính dáng đến Santiago. Santiago quyết định một mình đi xa, tiến vào khu vực nguy hiểm nhưng rất nhiều cá to. Một con cá kiếm khổng lồ mắc câu và ông lão bắt đầu cuộc đi săn kéo dài ba ngày. Đó là con cá kiếm to nhất và đẹp nhất mà Santiago từng thấy trong đời. Santiago đã cố gắng hết sức để bắt và giữ cá trong nhiều ngày. Cuối cùng, ông ta đã đâm được vào tim con cá và bắt được nó. Santiago hào hứng tự hỏi những điều sẽ xảy ra khi con cá này được mang trở lại bời. Tuy nhiên, mùi của cá kiếm đã thu hút cả đàn cá mập đến ăn mồi. Khi Santiago đuổi theo đàn cá mập đi, chỉ còn lại một bộ xương trắng khổng lồ phía sau đuôi con tàu cá kiếm. Trở lại túp lều rách nát của mình, Santiago hoàn toàn kiệt sức và ngủ thiếp đi.

Mẫu 2:

“Ông già và biển cả” là một tác phẩm nổi tiếng của Hemingway dựa trên việc một tảng băng trôi có bảy phần dưới nước và một phần nổi. Các đoạn trích trong sách giáo khoa ngữ văn lớp 12 có thể được tìm thấy ở cuối chương bảy và đầu chương tám trong tổng số mười chương. Đoạn trích kể về cuộc đi săn và chiến thắng của ông già Santiago và con cá kiếm.

Santiago là nhân vật trung tâm của vở kịch, sau 84 ngày lênh đênh trên biển anh không câu được con cá nào, nhưng đến ngày thứ 85 anh đã may mắn câu được một con cá kiếm to khỏe và xinh đẹp. Đoạn trích kể về cuộc hành trình ba ngày, cuộc chiến khốc liệt của một ông lão với một con cá. Cuối cùng, con cá kiếm cũng kiệt sức, ông lão khéo léo kéo dây và dồn hết sức vào chỗ nguy hiểm, quan trọng nhất là giết được con cá. Máu bắn tung tóe khắp mặt biển, xác con cá kiếm trắng bạc nổi lềnh bềnh theo từng đợt sóng vỗ mạn thuyền. Thiên nhiên đã khuất phục trước ý chí, quyết tâm chiến thắng và khả năng chiến đấu điêu luyện của ông lão Santiago.

Mẫu 3:

Câu chuyện kể về ông già Santiago đánh cá trong ba ngày hai đêm. Trong khung cảnh thiên nhiên rộng lớn, chỉ có một ông già lênh đênh trên biển. Có khi ông nói chuyện với mây, với chim và cá, có khi ông đuổi theo một con cá lớn, có khi ông đuổi theo một con cá mập đang lao vào con cá kiếm của mình, để rồi cuối cùng ông kéo được một con cá chỉ còn trơ xương.

Đoạn trích trong sách giáo khoa là phần cuối của câu chuyện Santiago bắt được con cá kiếm. Qua đó, người đọc sẽ cảm nhận được nhiều tầng ý nghĩa, đặc biệt là vẻ đẹp của con người trong việc hiện thực hóa ước mơ giản dị mà lớn lao của mình và ý nghĩa tượng trưng của hình tượng con cá kiếm.

5. Tìm hiểu chi tiết:

Tác phẩm thể hiện nguyên lý “tảng băng trôi”: 

 – Dựa vào hiện tượng tự nhiên: nếu một tảng băng trôi có mười phần thì 7 phần chìm dưới nước và chỉ có 3 phần là nổi trên mặt nước.

 – Người viết phải tìm hiểu kỹ những gì mình muốn viết, sau đó lược bỏ những chi tiết không cần thiết, giữ lại những phần chính, sắp xếp lại sao cho người đọc vẫn hiểu được những gì người viết đã lược bỏ.

 – Người đọc phải là người đồng sáng tạo mới hiểu được “sâu bảy”, những hình ảnh, hình tượng… giàu ý nghĩa tượng trưng.

Hình ảnh Cá kiếm:

 * Đây là loài cá to, đầy sức mạnh và kiêu hãnh

 – cá lớn: “một cái bóng đen vượt dài”;  ”cái đuôi lớn hơn cả chiếc lưỡi hái lớn”;  “thân hình đồ sộ”;  “Cánh vi, bộ vây to sụ bên sườn xòe rộng”;  “dài cả thước”

 – Con cá dũng mãnh : Trượt những vòng tròn rất lớn” làm ông già đánh cá bị  “hoa cả mắt suốt cả tiếng đồng hồ…”

 – Con cá chết đầy uy lực:

 * Con cá kiếm là hình ảnh thực đồng thời là hình ảnh mang tính biểu tượng

 – Con cá mang vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên.

 – Con cá là biểu tượng của những khó khăn, thử thách của cuộc sống.

 – Con cá là một biểu tượng của chân lý, một cố gắng nghệ thuật cao cả

 → Tập trung miêu tả con cá kiếm và phóng đại chiến công của lão

 Hình ảnh ông lão đánh cá:

 – Điều này được thể hiện qua những đoạn độc thoại và độc thoại nội tâm.

 – Sự đối lập của cái đẹp trong tình thế căng thẳng, đối đầu với con cá kiếm (thợ săn và con mồi, già yếu và khỏe mạnh, cô đơn và bầy đàn,…)

 – Chiến thắng của ông lão trước con cá

-> Thể hiện niềm tin vào chính mình và khả năng chế ngự, chinh phục thiên nhiên của con người.

-> Cho thấy ý chí và nghị lực phi thường của ông lão: “mệt đến thấu xương” nhưng vẫn cố gắng chiến đấu.

– Thể hiện khát vọng chinh phục, chinh phục thiên nhiên, vũ trụ của con người.

– Ông lão đã thắng được con cá bằng kỹ năng và kinh nghiệm của mình.

→ Qua hình tượng ông già Santander, nhà văn muốn bày tỏ niềm tin yêu và ngợi ca vẻ đẹp, tài năng chinh phục thiên nhiên, vũ trụ của con người.

Giá trị nội dung: Hình ảnh ông lão đánh cá dũng cảm đơn độc săn được con cá lớn nhất đời mình tượng trưng cho vẻ đẹp của ước mơ và hành trình gian nan biến ước mơ thành hiện thực. Biến một hình ảnh với những nét trần trụi, chân thực và giản dị thành ẩn ý là một biểu hiện của nguyên lý “tảng băng trôi”.