Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học ở Tiểu học

1. Giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học ở Tiểu học:

1.1. Đặt vấn đề:

Thế giới và đất nước ngày càng phát triển về mọi mặt, trong đó giáo dục và khoa học – công nghệ trở thành lực lượng sản xuất thay cho lao động thủ công, có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống con người. Hiện nay, các nước trên thế giới đều rất coi trọng giáo dục, luôn đặt ra những yêu cầu, tiêu chuẩn mới nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục của các nhà trường. Ở Mỹ, trọng tâm của cải cách giáo dục là các trường học, ở Singapore dẫn đầu châu Á trong việc chuẩn bị cho học sinh những kỹ năng tốt nhất cho công việc trong tương lai, và ở các nước như New Zealand, Canada và Nhật Bản, Hàn Quốc,… trong đó có Việt Nam.

Trong giai đoạn xã hội hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, nguồn nhân lực Việt Nam ngày càng đóng vai trò quan trọng quyết định sự thành công của sự nghiệp phát triển đất nước. Giáo dục ngày càng có vai trò, nhiệm vụ quan trọng trong việc xây dựng thế hệ người Việt Nam mới, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội. Sự nghiệp giáo dục luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, chú trọng. Với chủ đề năm học là “Tiếp tục đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục” đối với giáo dục phổ thông. Trong hệ thống giáo dục quốc dân, trường tiểu học là bậc học nền tảng và rất quan trọng, là bậc học đầu tiên hình thành nhân cách con người, đồng thời cũng là bậc học nền tảng giúp học sinh hình thành những nền tảng cho tương lai. Để đạt được mục tiêu trên đòi hỏi người giáo viên phải có kiến thức sâu và hiểu biết nhất định về nội dung chương trình sách giáo khoa, có khả năng hiểu tâm sinh lý của trẻ, nhu cầu và khả năng của học sinh. Đồng thời giáo viên có khả năng vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh. Là một giáo viên, tôi cảm thấy mình có một vị trí đặc biệt quan trọng trong việc giảng dạy ở trường. Làm thế nào để thúc đẩy sự phát triển của giáo dục nói chung và làm thế nào để nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường nói riêng, nhất là công tác mũi nhọn của lớp, của trường. Hiện chủ trương của ngành là dạy học theo chuẩn kiến thức, kỹ năng môn học. Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của học sinh:

+ Dựa vào chuẩn kiến thức, kĩ năng của chương trình tích hợp giáo dục vệ sinh môi trường, rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh về Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống cho học sinh.

+ Đánh giá đúng sự tiến bộ của học sinh trong học tập và rèn luyện, khuyến khích, không tạo áp lực cho học sinh khi đánh giá. Việc tạo điều kiện và cơ hội cho tất cả học sinh hoàn thành chương trình và lĩnh hội kiến thức được mở ra cho học sinh ở mọi khả năng.

Ngoài ra, trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học, trên cơ sở nhận thức mới của học sinh về đạo đức, học tập, rèn luyện và khả năng tổ chức, thiết kế, điều hành trong quá trình dạy học và việc học của giáo viên. Vẫn còn nhiều giáo viên chịu ảnh hưởng nặng nề của phương pháp dạy học truyền thống. Nhưng họ không hiểu rằng, đổi mới phương pháp dạy học tức là sử dụng các phương pháp dạy học mới một cách hợp lý nhằm tạo cho học sinh niềm say mê học tập, tính tò mò, ham hiểu biết để có năng lực và phương pháp. Đổi mới không có nghĩa là phủ định hoàn toàn cái hiện tại mà là kế thừa và phát huy những thành tựu đã đạt được. Đồng thời tạo sự phối hợp chặt chẽ giữa phương pháp dạy học truyền thống với phương pháp hiện đại.

Bắt đầu từ cơ sở lý luận và thực tiễn của lớp học. Tôi mạnh dạn chọn đề tài nghiên cứu: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học ở trường tiểu học” nhằm góp phần nhỏ bé vào việc thúc đẩy sự nghiệp giáo dục phát triển, nâng cao chất lượng dạy và học và phát huy các mặt công tác cốt lõi của đơn vị.

1.2. Giải quyết vấn đề:

Mặc dù cơ sở vật chất của trường còn nhiều hạn chế nhưng tập thể giáo viên, nhân viên trường Tiểu học xã Hiệp Tùng đã không ngừng phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ và đặc biệt quan tâm nâng cao chất lượng cuộc sống dạy và học trong nhà trường. 100% đ/c giáo viên được tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn trong dịp hè nên đã nắm vững cách đổi mới phương pháp dạy và học theo chuẩn kiến thức, kỹ năng môn học; đổi mới cách đánh giá học sinh, coi trọng sự phát triển và tiến bộ của học sinh.

Ngoài việc nắm vững chuyên môn, các thầy cô còn nghiên cứu, tìm hiểu học sinh, chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện nội dung chương trình từng môn học, mạnh dạn đăng ký mục tiêu cho học sinh của mình.

Với việc đổi mới phương pháp dạy học đến nay hầu hết giáo viên đã cải tiến phương pháp dạy học, sử dụng hiệu quả thiết bị dạy học, đồ dùng tự làm, tích cực học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp nên vấn đề dạy học lấy học sinh làm trung tâm, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh đã được toàn thể giáo viên quan tâm và mạnh dạn áp dụng. Phương pháp dạy học nêu vấn đề, dạy học theo nhóm, dạy học thực tế. Phương pháp dạy học đó đã gây được sự chú ý, tò mò, hứng thú của học sinh để học sinh hứng thú học tập hơn, sáng tạo hơn. Điều kiện thuận lợi cho học sinh. Trẻ động não, khám phá tri thức và chiếm lĩnh tri thức, tạo niềm tin trong học tập cho các em. Thực tế cho thấy, qua đổi mới phương pháp dạy học đã mang lại những kết quả tích cực về chất lượng giáo dục trên lớp, trong nhà trường.

Cơ sở vật chất còn hạn chế nhưng thầy cô đã tận dụng tạo môi trường học tập, vui chơi an toàn cho học sinh.

Học sinh có đủ sách giáo khoa, tài liệu học tập, tích cực tham gia xây dựng bài, biết tự phê bình và đánh giá mọi hoạt động của mình và của bạn.

Ngày nay, công tác xã hội hóa giáo dục có bước chuyển biến mới. Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học hành của con cái. Đồng thời, ông đã đóng góp nhiều kinh phí để mua sắm trang thiết bị dạy học trong nhà trường, cải tạo cơ sở vật chất, tạo điều kiện tốt cho học sinh vui chơi, học tập.

2. Một số hạn chế và nguyên nhân cần phải nâng cao chất lượng dạy học:

Năm học bắt đầu thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông bắt đầu từ lớp 1. Tất cả giáo viên được bồi dưỡng chuyên sâu về dạy học theo chương trình mới. Song khi đi vào thực tế giảng dạy, nhiều giáo viên còn lúng túng, nhất là việc đổi mới phương pháp dạy học, chịu sự chi phối mạnh mẽ của phương pháp dạy học truyền thống, giáo viên chỉ tập trung vào công việc của mình sợ dạy không thuộc bài, học sinh không biết, không nắm và tiếp thu bài nên trên lớp, giáo viên giảng bài, đọc cho học sinh chép những nội dung cần ghi nhớ, yêu thích. Đòi hỏi học sinh phải nhớ, có những giáo viên đã nhận thức được việc đổi mới phương pháp dạy học, đó là dạy học lấy học sinh làm trung tâm, dưới sự hướng dẫn, nêu vấn đề của giáo viên, học sinh tự động não, tự khám phá.

Gắn liền với việc đổi mới phương pháp dạy học là việc sử dụng thiết bị dạy học, đồ dùng dạy học. Tuy nhiên, nhiều giáo viên chưa sử dụng hoặc chưa khai thác hết các thiết bị, đồ dùng trong tiết học mà chỉ dạy chay hoặc sử dụng khi có dự giờ, khi dạy giáo viên sử dụng vụng về. Một cách bừa bãi, rồi tháo rời, máy móc làm cho giờ học trở nên rời rạc, nhàm chán, chưa phát huy được tính tích cực, hứng thú học tập của học sinh. Chưa có thiết bị ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.

Trong quá trình soạn giáo án, giáo viên chưa thoát khỏi sách giáo viên, sách tham khảo, nhưng cũng có giáo viên coi sách giáo viên là pháp lệnh, không được động, sửa. Chép mục tiêu và các hoạt động trong sách mà không cần biết bài học đó có phù hợp với học sinh của mình không, không dành thời gian nghiên cứu nội dung bài học sách giáo khoa, liên hệ với từng học sinh để xây dựng kế hoạch. Không nghiên cứu nội dung SGK để xác định kiến thức trọng tâm của bài học, liên hệ sự tiếp thu của HS từ đó lựa chọn phương pháp dạy học nhằm nâng cao vận động tư duy của từng HS. Ngoài ra, trong quá trình soạn giáo án, do chưa nghiên cứu kỹ nội dung bài dạy nên việc chuẩn bị thiết bị, đồ dùng dạy học chưa có hoặc chưa phù hợp, thậm chí có đề cập đến việc chuẩn bị trong giáo án. Khi kết thúc một bài học, giáo viên không thấy bất kỳ hoạt động nào (ở đâu).

3. Giải pháp tham gia đánh giá kiểm tra học sinh:

Kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh cũng là biểu hiện thành tích của giáo viên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ và dưới sự chỉ đạo của nhà trường. Vì vậy, đánh giá với tinh thần nghiêm túc, thái độ khách quan, chống khuynh hướng nhận xét, đánh giá một cách hình thức, thiếu tinh thần trách nhiệm sẽ không khắc phục được những hạn chế còn gặp phải ở học sinh dẫn đến thất bại không chỉ về chất lượng giáo dục mà dẫn đến tiêu cực trong giáo dục, đánh giá không đúng, thiếu trung thực sẽ dẫn đến những tình huống nguy hiểm như học sinh ngồi nhầm lớp, ảnh hưởng đến uy tín của ngành giáo dục,… Nhận thấy tầm quan trọng của vấn đề này, giáo viên đã có những biện pháp sau:

– Triển khai, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật về đánh giá, cho điểm; xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá thường xuyên, đánh giá theo đợt và phổ biến quy định về nề nếp kiểm tra sâu rộng trong tập thể nhà trường.

– Giáo viên nghiên cứu quy chế kiểm tra – đánh giá, nhận xét học sinh, kế hoạch kiểm tra, đánh giá, nhận xét học sinh thường xuyên, kịp thời. Nội dung kiểm tra của học sinh từng thời điểm được đưa ra nhóm thảo luận và thống nhất nội dung nhận xét, kiểm tra. Ngoài việc đánh giá các hoạt động giáo dục, rèn luyện năng lực, phẩm chất học sinh, phong trào vở sạch, chữ đẹp… được tổ chức tốt theo quy định tại Thông tư số 30/2014/TT-GDĐT ngày 28/2/2014 tháng 8 năm 2014 và Thông tư số 22/2016/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 9 năm 2016 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về Quy định đánh giá học sinh tiểu học theo chuẩn kiến thức, kỹ năng để đánh giá đúng thực chất, đánh giá đúng năng lực của học sinh ở từng chủ thể.